در اسلام برای ازدواج اصل بر سادگی و به دور از تجملات و رسوم دست و پا گیر است. مراحل ازدواج به سه دسته اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تقسیم می‌شود. جنبه اقتصادی یعنی مهریه سبک و جهیزیه مورد نیاز برای آغاز زندگی و خریدهای اولیه. مبحث اجتماعی یعنی اجتناب از تجملگرایی و چشم و هم چشمی. و زمینه فرهنگی یعنی پرهیز از آداب غلط و دردسرساز. در این صورت است که ازدواج کارکرد اصلی خود را ایفا کرده و زمینه رشد و آرامش زوجین را فراهم می‌نماید.

علما و مراجع توصیه‌هایی برای ازدواج ساده مطرح کرده و به ازدواج‌های پر زرق و برق انتقاد نموده‌اند. که به برخی از توصیه‌ها می‌پردازیم.

پرهیز از مهریه سنگین

مقام معظم رهبری مثل خیلی از موضوعات دیگر در این زمینه پیشرو بوده و انتقادات و توصیه‎‌هایی ارائه نموده‌اند. علمای دیگر نیز به این موضوع پرداخته و راهکارهایی ارائه داده‌اند.

من از مردم سراسر کشور خواهش می‌کنم که آن قدر مهریه‌ها را زیاد نکنند. این سنت جاهلی است. این کاری است که خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله در این زمان بخصوص، از آن راضی نیستند. نمی‌گوییم حرام است. نمی‌گوییم ازدواج باطل است. اما خلاف سند پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و اولاد ایشان و ائمه هدی علیهم‌السلام و بزرگان اسلام است. به خصوص در زمان ما که کشور احتیاج دارد به این همه کارهای صحیح، آسان شود، هیچ مصلحت نیست که بعضی ازدواج ها را این طور مشکل کنند.(آیت ‌الله خامنه‌ای، در مراسم خطبه عقد،۲/۹/۱۳۷۳)

هزینه‌های ازدواج یکی از مهم‌ترین مسائلی است که می‌تواند به مشکلات مالی و معنوی زوجین منجر شود. در این دوره ازدواج به‌دلیل هزینه‌های بالا و اجرای سنت‌های غیراسلامی، به یک بار سنگین برای زوجین تبدیل شده است

هیچ کس با مهریه بالا خوشبخت نشد. این‌هایی که خیال می‌کنند اگر مهریه نباشد ازدواج دخترشان متزلزل خواهد شد، این‌ها اشتباه می‌کنند. ازدواج اگر چنان چه با محبت و درست بود، بی‌مهریه هم متزلزل نمی‌شود. ولی اگر چنانچه بر مبنای خباثت و زرنگی و کلاهبرداری و فریب و این چیزها بود، مهریه هر چقدر هم که زیاد باشد، مرد بدجنس زورگو، کاری خواهد کرد که بتواند از زیر بار این مهریه هم فرار کند.( آیت ‌الله خامنه‌ای، مراسم خطبه عقد،۴/۹/۱۳۷۵)

آیت الله سیستانی نیز در پاسخ به یک استفتاء درباره مهریه گفته است: "مهر نقد باید حداقل باشد و هیچ‌گونه هدررفت پولی قابل قبول نیست.(پاسخ‌های استفتائی آیت الله سیستانی،، مسئله ۲۴۵)

پرهیز از اسراف در مراسم ازدواج

بعضی از مردم با این کاری که می شود با آن ثواب برد، گناه می برند. با اسراف‌هایی که می‌کنند، با خلاف‌هایی که انجام می‌دهند، با آمیختن این عمل حَسن و حسنه به کارهای حرامی که انجام می‌دهند. ریخت و پاش زیادی هم حرام است. اسراف حرام است. سوزاندن دل مردمی که ندارند در مواردی واقعاً حرام است. (آیت ‌الله خامنه‌ای،در مراسم خطبه عقد، ۹/۱۱/۱۳۷۶)

پرهیز از خرید لباس عروس گران قیمت

بعضی‌ها لباس عروس گران‌قیمت می‌خرند. چه لزومی دارد؟ حالا لباس عروس می‌خواهند، بعضی‌ها لباس عروس را می‌روند کرایه می‌کنند. چه مانعی دارد؟ ننگ دارد؟ چه مانعی دارد؟ بعضی ها این را ننگ می‌دانند. ننگ اینست که انسان یک پول گزافی بدهد، یک چیزی بخرد که یک بار آن را مصرف کند، بعد بیندازد دور. یک بار مصرف! آن هم با این وضعی که بعضی مردم دارند( آیت ‌الله خامنه‌ای، مراسم خطبه عقد،۴/۱۰/۱۳۷۴)

سادگی، راه تقویت روابط زوجین

یکی از دلایل اصلی افزایش هزینه‌های ازدواج، وجود سنت‌های غیراسلامی است که در برخی جوامع رواج یافته است. این سنت‌ها شامل مهر نقد بالا، هدایای گران قیمت و مراسم پیچیده می‌شوند. آیت الله مکارم شیرازی نیز ازدواج را ساده محکم‌کننده روابط زوجین می‌داند و می‌گوید:
ازدواج ساده موجب می‌شود که زندگی زوجین بدون فشار مالی شروع شود و این امر به تقویت روابط آنان کمک می‌کند.(تفسیر نمونه،ج۲۳،ص۱۵۰) یعنی ساده‌گیری در ازدواج، بهبود روابط زناشویی را تسهیل کرده و از جدایی‌های ناشی از مشکلات مالی جلوگیری می‌کند.

مهریه سنگین هیچ‌گاه عامل خوشبختی در زندگی زناشویی نمی‌شود و آنچه کانون خانواده را گرم و پایدار نگه می‌دارد، صفا و صمیمیت و مودّت و رحمت است، از این رو در روایات نیز به مهریه کم سفارش شده است

عوامل اصلی استحکام خانواده

آیت الله جوادی آملی در باره مهریه می‌فرماید: خانواده کانون مقدس و هسته اصلی جامعه است، که تنها با دو رکن اصلی آن مودت و رحمت (وجَعَلَ بَینَکُم مَوَدَّةً و رَحمَة)(روم،۲۱)، قوام می‌یابد نه عناصر دیگر. بنابراین بالا بودن میزان مهریه و مقدار جهیزیه و اموری همانند آن که از امور مادی و این سوئی‌اند، هرگز عوامل حقیقی تشکیل و استحکام خانواده که یک امر قدسی است، نیستند. (جامعه در قرآن،ص۶۹)

مهریه سنگین هیچ‌گاه عامل خوشبختی در زندگی زناشویی نمی‌شود و آنچه کانون خانواده را گرم و پایدار نگه می‌دارد، صفا و صمیمیت و مودّت و رحمت است، از این رو در روایات نیز به مهریه کم سفارش شده است.(تسنیم، ج۱۸، ص۱۸۷) چنان‌که گرایش به مهریه وافر فسادهای اجتماعی را به همراه داشته و دارد.(تسنیم، ج ۱۸، ص ۲۰۲)

ضامن نبودن مهریه سنگین

هزینه‌های ازدواج یکی از مهم‌ترین مسائلی است که می‌تواند به مشکلات مالی و معنوی زوجین منجر شود. در این دوره ازدواج به‌دلیل هزینه‌های بالا و اجرای سنت‌های غیراسلامی، به یک بار سنگین برای زوجین تبدیل شده است. علما و بزرگان دینی به‌طور مکرر تأکید کرده‌اند که هزینه‌های ازدواج باید حداقل شود تا زندگی بعد از ازدواج با مشکلات مالی مواجه نشود.

حجت الاسلام فرحزاد درباره ازدواج دخترانش می‌گوید: بنده دوتا داماد دارم که هر دو دکتر هستند. داماد اول که آمد از برخورد ما خیلی تعجب کردند. چون وقتی گفتند مهریه چقدر باشد؟ من گفتم: ما اصلاً مهریه نمی‌خواهیم ما داماد را پسندیده‌ایم. داماد هم دختر ما را پسندیده است. ما خود داماد را می‌خواهیم ایمان، اخلاق، تقوا، سابقه و اصالتش را می‌خواهیم. این ناهنجاری‌ها، شرایط ازدواج را حاد می‌کند. متاسفانه شنیده‌ام که می‌گویند اگر مهریه کم باشد داماد فوری طلاق می‌دهد. در حالی که دامادی که عروس را نخواهد اگر مهریه سنگین هم باشد آن قدر او را شکنجه و آزار روحی می‌دهد که عروس بیچاره می‌گوید مهرم را می‌بخشم جانم آزاد.

ازدواج ساده موجب می‌شود که زندگی زوجین بدون فشار مالی شروع شود و این امر به تقویت روابط آنان کمک می‌کند

توجه به خط مقدم

باید آسان‌گیری را در خانواده‌ها رونق دهیم. چند نفر که این کار را بکنند بقیه هم یاد می‌گیرند. تالارگرفتن جزو واجبات نیست. سوردادن مستحب است واجب نیست. اگر برای حرف مردم سخت‌گیری می‌کنید، بدانید که مردم همیشه و در هر صورت حرف می‌زنند همان‌هایی که در تالار می‌آیند و پنج نوع غذا می‌خورند؛ بعدش می‌گویند فلان فلان شده این پول‌ها را از کجا آورده است. چشم می‌زنند، غیبت می‌کنند.(حجت‌الاسلام فرحزاد)