تحقیقات نشان می‌دهد سایز دور کمر می‌تواند به‌اندازه شاخص توده بدنی مهم باشد و خطر ابتلا به بیماری‌ها و وضعیت کلی سلامت را پیش‌بینی کند. شاخص توده بدنی، چگونگی توزیع چربی در بدن را مشخص نمی‌کند.

سایز بالای دور کمر نشان می‌دهد چربی‌های داخل شکمی و چربی‌های اطراف اندام‌های داخلی زیاد است. این چربی‌ها از نظر متابولیکی فعال‌تر از چربی‌های دیگر قسمت‌های بدن هستند.

چگونه دور کمرتان را اندازه بگیرید؟

اندازه‌گیری دقیق دور کمر نسبتاً راحت است:

. صاف و راحت بایستید و بازدم را طبیعی انجام دهید.

. محل استخوان لگن را پیدا کرده و متر را دور شکم و دقیقاً بالای استخوان لگن قرار دهید. یک راهنمایی خوب دیگر اینکه باید دقیقاً بین استخوان لگن و پایین‌ترین دنده‌تان را پیدا کنید. در بیشتر افراد این نقطه بالای ناف است؛ اما ممکن است در هر کسی فرق داشته باشد.

. متر را کاملاً صاف و بدون پیچش و موازی با زمین روی بدنتان بگذارید. متر باید به پوستتان بچسبد؛ اما نه خیلی سفت و کشیده.

استانداردهای توصیه شده برای سایز دور کمر

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها می‌گوید سایز دور کمر بیشتر از معیارهای ارائه شده می‌تواند ریسک چاقی و بیماری‌های مرتبط با چاقی را افزایش دهد:

. آقایان: ۱۰۲ سانتیمتر

. خانم‌های غیرباردار ۸۸ سانتیمتر

انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند سایز دور کمر باید در افرادی که شاخص توده بدنی آنها ۲۵ و بالاتر است بررسی شود. اما یک مطالعه نشان داده خطر ابتلا به دیابت در افرادی که شاخص توده بدنی پایین‌تر با دور کمر بالاتر داشتند بیشتر بوده است.

شاخص توده بدنی پایین‌تر از ۱۸.۵، کم‌وزن تلقی می‌شود. شاخص توده بدنی بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ متوسط و شاخص توده بدنی بین ۲۵ تا ۲۹.۹ اضافه‌وزن به شمار می‌آید. شاخص توده بدنی بالاتر از ۳۰ نیز چاق محسوب می‌شود. شاخص توده بدنی را می‌توانید با مقایسه نسبت وزن به قد محاسبه کنید.

برای به‌دست‌آوردن شاخص توده بدنی، وزنتان را بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قدتان برحسب متر کنید. شاخص توده بدنی اگر به‌تنهایی مدنظر قرار بگیرد از جهت پیش‌بینی‌کردن وضعیت سلامتی و ریسک بیماری‌های قلبی چندان دقیق نیست. اما این معیار همراه با سایز دور کمر می‌تواند تصویر دقیق‌تری ارائه دهد.

خطرات داشتن سایز دور کمر بالا

بالابودن سایز دور کمر با افزایش خطر ابتلا به خیلی از بیماری‌ها ارتباط دارد:

. دیابت نوع دوم

. بیماری‌های قلبی و عروقی

. فشارخون بالا

سایز بالای دور کمر نشان می‌دهد چربی‌های داخل شکمی و چربی‌های اطراف اندام‌های داخلی زیاد است. این چربی‌ها از نظر متابولیکی فعال‌تر از چربی‌های دیگر قسمت‌های بدن هستند. مقاومت به انسولین و هایپرانسولینمی

. عدم تحمل گلوکز

. هایپرلیپیدمی یا افزایش کلسترول

. زوال عقل

. اختلال در عملکرد ریه

. سندرم متابولیک

. انواعی از سرطان

. مرگ

سایز دور کمر و سندرم متابولیک

سندرم متابولیک به دسته‌ای از بیماری‌ها گفته می‌شود که با هم رخ داده و ریسک ابتلا به دیابت، بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهند. چاقی شکمی یا احشایی (داشتن دور کمر زیاد) همراه با مقاومت به انسولین، دو ریسک فاکتور مهم محسوب می‌شوند.

علت‌های سایز بالای دور کمر

سایز بالای دور کمر اغلب ناشی از چربی زیاد داخل شکم است. چربی شکم چربی است که بین و اطراف اندام‌های داخلی جمع می‌شود. این نوع چربی متفاوت با چربی‌های معمولی است که زیر پوست جمع می‌شوند و می‌توانید آنها را با انگشتان خود بگیرید. چربی شکمی در اعماق شکم است و فعالیت التهابی بسیار زیادی دارد.

زمانی این باور وجود داشت که سلول‌های چربی فقط نقش ذخیره انرژی را دارند؛ اما حالا می‌دانیم که این چربی‌ها هورمون نیز ترشح می‌کنند. چربی‌ها در واکنش به عفونت، التهاب و آسیب و دیگر چیزها نقش دارند. همچنین چربی‌ها هم مواد التهابی و هم مواد ضدالتهابی ترشح می‌کنند. التهاب می‌تواند یک فاکتور مهم در شروع دیابت باشد. سلول‌های چربی، آدیپونکتین نیز ترشح می‌کنند که یک هورمونی پروتئینی بوده و حساسیت به انسولین را تقویت می‌کند و ریسک تصلب شرایین و دیابت را پایین می‌آورد. اما با افزایش سلول‌های چربی، آدیپونکتین کمتری تولید می‌شود.

چگونه سایز دور کمر را کاهش دهید؟

راه‌های مؤثر متعددی برای کاهش اندازه دور کمر به شیوه‌ای سالم وجود دارد:

. تغییرات در سبک زندگی از جمله رژیم غذایی سالم و ورزش منظم.

. ترک سیگار و حفظ آن.

. اگر دیابت نوع دوم دارید، داروهایی مانند اوزمپیک، ساکسندا و مونجارو می‌توانند به کنترل قند خون و کاهش سایز دور کمر کمک کنند.

در پایان

معیارهای زیادی برای سلامتی و تندرستی وجود دارند و سایز دور کمر فقط یکی از آنهاست. البته قرار نیست یک معیار واحد برای همه وجود داشته باشد اما می‌تواند یک شاخص مفید برای تشخیص وضعیت سلامتی در بلندمدت باشد.