خوب است علت گرفتگی گوش را بدانید تا هم بهتر بتوانید آن را برطرف کنید و هم از تکرار آن پیشگیری کنید.

دلایل گرفتگی گوش

انسداد شیپور استاش

اختلال در شیپور استاش یکی از علت‌های احتمالی گرفتگی گوش است. شیپور یا کانال استاش، گوش میانی را به گلو وصل می‌کند. مایعات و موکوس از گوش از طریق این کانال وارد گلو شده و بلعیده می‌شوند.

گاهی این مایعات به‌جای اینکه وارد گلو شوند، در گوش میانی گیر می‌افتند و گرفتگی ایجاد می‌کنند. این انسداد معمولاً به یک عفونت مربوط است؛ مانند سرماخوردگی معمولی، آنفلوانزا یا سینوزیت. رینیت آلرژیک هم می‌تواند باعث انسداد در کانال استاش شود.

دیگر علائم انسداد کانال استاش در اثر یک عفونت یا آلرژی شامل این موارد می‌شود:

. آبریزش بینی

. سرفه

. عطسه

. گلودرد

رفع انسداد شیپور استاش مهم است؛ زیرا این انسداد می‌تواند باعث عفونت گوش شود. یعنی عفونت باکتریایی یا ویروسی وارد گوش میانی خواهد شد.

ارتفاع زیاد

کانال استاش یک وظیفه دیگر هم دارد: تعدیل فشار در گوش میانی. وقتی تغییر ارتفاع به‌سرعت رخ می‌دهد، شیپور استاش همیشه هم نمی‌تواند این تعادل را به‌سرعت ایجاد کند. در نتیجه تغییر فشار در گوش‌ها احساس می‌شود.

برخی از افراد ممکن است وقتی به ارتفاع می‌روند (مثلاً ارتفاعات کوهستان) دچار گرفتگی موقتی گوش شوند؛ اما این اتفاق هنگام تیک‌آف یا فرود هواپیما بسیار شایع است.

گرفتگی گوش گاهی تنها پیامد تغییر ارتفاع است، اما اگر همراه با درد، کاهش شنوایی یا سرگیجه باشد به آن باروترومای گوش می‌گویند. همچنین اگر سردرد، حالت تهوع یا تنگی نفس هم داشته باشید دچار ارتفاع‌زدگی شده‌اید.

عفونت گوش

عفونت گوش می‌تواند باعث احساس گرفتگی در گوش شود. دو نوع عفونت گوش وجود دارد:

. عفونت گوش بیرونی یا گوش شناگر: این اتفاق زمانی می‌افتد که بعد از شنا آب در گوش می‌ماند و این محیط مرطوب زمینه را برای رشد باکتری‌ها یا قارچ‌ها فراهم می‌کند. این عفونت گوش با درد و قرمزی و ترشح مایعات و تب همراه است.

. التهاب گوش میانی: این اتفاق زمانی است که میکروارگانیسم‌ها به گوش میانی می‌رسند که فضای پشت پردهٔ گوش است و اغلب نتیجهٔ یک عفونت تنفسی است. این عفونت علاوه بر درد و تب می‌تواند بر تعادل و شنوایی‌تان نیز اثر بگذارد.

گرفتگی گوش گاهی تنها پیامد تغییر ارتفاع است، اما اگر همراه با درد، کاهش شنوایی یا سرگیجه باشد به آن باروترومای گوش می‌گویند. همچنین اگر سردرد، حالت تهوع یا تنگی نفس هم داشته باشید دچار ارتفاع‌زدگی شده‌اید

جرم گوش

جرم گوش با پاک‌سازی کانال گوش و پیشگیری از ورود آلودگی‌ها به گوش، نقش محافظتی دارد.

جرم گوش به طور طبیعی نرم است اما می‌تواند سخت شده و باعث انسداد در گوش شود. داشتن جرم زیاد در گوش می‌تواند باعث انسداد و گرفتگی شود. وقتی جرم گوش، انسداد ایجاد می‌کند علائم دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد:

. گوش‌درد

. صدای وزوز در گوش

. خفه شنیدن صداها

. سرگیجه

گاهی علت این انسداد، استفاده از گوش‌پاک‌کن است. گوش‌پاک‌کن نباید داخل گوش شود، زیرا این شیوه پاک‌سازی می‌تواند جرم گوش را به عقب براند.

کلستاتوما یا کراتوم

کلستاتوما به رشد پوست پشت پرده گوش گفته می‌شود که می‌تواند ناشی از عفونت گوش میانی باشد یا مادرزادی و سرطانی هم نیست. کلستاتوما اساساً به‌صورت فشار در گوش احساس می‌شود که ممکن است احساس گرفتگی نیز ایجاد کند. دیگر علائم کلستاتوما شامل ترشحات از گوش می‌شود که بوی تندی دارد و کم‌کم موجب افت شنوایی می‌شود.

این علائم می‌توانند شبیه علائم عفونت گوش باشند، اما پزشک با معاینهٔ دقیق گوش می‌تواند وجود این عارضه را تشخیص دهد.

درمان گرفتگی گوش

هرچند گرفتگی گوش ناراحت‌کننده است اما بسته به علت آن با راهکارهای خانگی نیز قابل‌درمان است.

تخلیهٔ مایعات جمع شده

اگر علت گرفتگی گوش، تجمع مایعات در گوش میانی است می‌توانید انگشت اشاره خود را وارد گوشتان کرده و به‌آرامی آن را به بالا و پایین حرکت دهید تا به تخلیه مایعات کمک کنید. سشوار را نیز می‌توانید با حرارت ملایم در فاصله چند سانتیمتری گوشتان نگه دارید تا حرارت به داخل گوشتان برود و مایع را تبخیر کند.

از مانور والسالوا کمک بگیرید

این شیوه کمک می‌کند کانال استاش باز شده و مایعات جمع شده پشت پرده گوش تخلیه شوند. برای انجام این مانور یک نفس عمیق بگیرید و بینی‌تان را با انگشتان بگیرید. حالا با دهان بسته سعی کنید هوا را به‌آرامی با بینی بیرون بدهید. این کار فشار کافی برای باز شدن گرفتگی ایجاد می‌کند. خیلی با فشار هوا را بیرون ندهید تا به پرده گوشتان آسیب وارد نشود. وقتی شیپور استاش باز شده، آدامس بجوید یا آب‌نبات بمکید تا گوشتان بازتر شود.

شیوه دیگر این است که از مانور روش توین‌بی استفاده کنید. در این روش به‌جای بیرون‌دادن هوا، آب دهان خود را قورت می‌دهید.

استنشاق بخار

دوش آب داغ را باز کنید و در حمام بنشینید. بخار آب داغ می‌تواند به شل‌شدن موکوس داخل گوش کمک کند. یک راه دیگر هم این است که حوله‌ای داغ روی گوشتان بگذارید.

از داروهای بدون نسخه استفاده کنید

داروهای بدون نسخه می‌توانند با تخلیه سینوس‌ها و تسکین سرماخوردگی یا آلرژی، گرفتگی گوش را برطرف کنند. می‌توانید آنتی‌هیستامین یا داروهای ضداحتقان مربوط به سرماخوردگی استفاده کنید. دستورالعمل ذکر شده روی محصول را خوب بخوانید.

قطره گوش

قطره گوش مخصوص جرم گوش می‌تواند جرم داخل گوش را نرم کرده و به خارج‌شدن آن کمک کند. می‌توانید از چند قطره گرم روغن بچه یا هیدروژن پروکسید نیز استفاده کنید و با قطره‌چکان داخل گوش بچکانید. بعد از ریختن قطره، سر خود را کج نگه دارید تا به خارج‌شدن جرم کمک کنید. برای درآوردن جرم از گوش‌پاک‌کن یا هر وسیلهٔ دیگری استفاده نکنید. ضمناً اگر ترشحاتی از گوشتان خارج می‌شود یا پرده گوشتان آسیبی دیده هرگز از قطره گوش برای خارج‌کردن جرم استفاده نکنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر با روش‌های خانگی نتوانستید گرفتگی گوشتان را باز کنید، اگر جرم در گوشتان جمع شده و نمی‌توانید خارجش کنید، باید به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با ابزارهای تخصصی، جرم گوشتان را با ساکشن خارج کند. بنا بر تشخیص پزشک شاید نیاز به شستشوی گوش داشته باشید.

اگر انسداد در کانال استاش داشته باشید، احتمالاً این داروها تجویز می‌شوند:

. آنتی‌بیوتیک‌ها (عفونت گوش یا عفونت سینوس‌ها)

. آنتی‌هیستامین‌های خوراکی یا اسپری‌های بینی

انسداد گوش ممکن است با درد همراه باشد، خصوصاً اگر عفونت گوش داشته باشید. برای تسکین درد می‌توانید از مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن، استامینوفن و ناپروکسن استفاده کنید.

انسداد گوش معمولاً موقتی است و اغلب با روش‌های خانگی یا داروهای بدون نسخه برطرف می‌شود. اگر بعد از به‌کاربردن روش‌های خانگی همچنان گرفتگی گوشتان ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید، خصوصاً اگر دچار افت شنوایی، صدای وزوز در گوش یا درد هم بودید. شاید به تجویز داروهای قوی‌تری نیاز داشته باشید.