مهریۀ بالا، راه یا چاه؟

برخی تصور می‌کنند مهریۀ سنگین تضمینی برای خوشبختی است.  اما آیا این باور با آموزه‌های اسلامی و داده‌های آماری همخوانی دارد؟ آیا مهریۀ بالا می‌تواند مانع مشکلات زناشویی شود یا برعکس، به اختلافات دامن می‌زند؟

هدیه‌ای از سرِ صدق، نه بار گران

مهریه در اسلام به عنوان هدیه‌ای از سوی مرد به زن در نظر گرفته شده، نه ابزاری برای تضمین یا معامله. در آیه ۴ سوره نساء آمده: «وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً» (و مهریه زنان را به عنوان یک عطیه خالصانه به آنان بدهید). واژه "نِحْلَةً" به معنای بخشش صادقانه است، نه بدهی سنگین که به عاملی برای فشار تبدیل شود. مهریه زمانی که از حد تعادل خارج شود، از مفهوم هدیه بودن فاصله می‌گیرد و ممکن است به یک عامل اختلاف بدل شود.

سیرۀ حضرات معصومین علیهم‌السلام

پیامبر اکرم صلی‎الله‎علیه‌وآله‌ و اهل بیت علیهم‌السلام همواره بر سادگی و کم بودن مهریه تأکید داشتند. مهرالسنه برابر با ۱۲.۵ اوقیه نقره (حدود ۱۵۰۰ گرم نقره) تعیین شده بود. مهریه حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها شامل مقداری کتان، پوست دباغی‌شده و زرهی به ارزش ۴۰۰ تا ۵۰۰ درهم بود.اگر مهریۀ سنگین نشانه ارزش زن بود، بانوی بزرگ اسلام، بالاترین مهریه را می‌داشت. امام جواد علیه‌السلام نیز برای همسرش، ام‌الفضل، همین مقدار را برگزیدند.

آثار منفی مهریه زیاد از نگاه روایات

کاهش برکت زندگی: "از برکت زن، کمی مهریه اوست و زیادی مهریه، مایه شومی اوست." (من لا یحضره الفقیه، ج۵، ص۱۶)

ایجاد دشمنی و اختلاف: امیرالمؤمنین علیه‌السلام: «در مهریه زنان مبالغه نکنید، زیرا این کار باعث دشمنی می‌شود.» (مکارم الأخلاق، ص 272)

عذاب اخروی: حدیث نبوی: «هر زنی که مهریه خود را بر همسرش سنگین گیرد، خداوند زنجیره‌هایی از آتش بر گردنش می‌افکند.» (مستدرک الوسائل، ج۱۵، ص۶۸)

مشکلات حقوقی و اجتماعی مهریه زیاد

بسیاری از پرونده‌های حقوقی مربوط به مطالبه مهریه است که منجر به صدور حکم اعسار برای مردان می‌شود. افزایش دعاوی حقوقی باعث ایجاد استرس در زندگی مشترک شده و روند طلاق را دشوارتر و پرهزینه‌تر می‌کند. تعیین مهریه بالا می‌تواند نگاه مالی به ازدواج را تقویت کند و احساس تعهد و محبت را کاهش دهد.

 میوه‌ تلخ مهریه‌های گزاف

در نظام حقوقی ایران، مهریه دینی الزام‌آور است، اما پرداخت مبالغ هنگفت، بسیاری از مردان را به ورطۀ اعسار و زندان می‌کشاند. به گفته‌ی ستاد دیه، ۱۹۱۰ نفر به جرم ناتوانی در پرداخت مهریه و ۴۵۷ نفر به دلیل نفقه در بندند. این بار نه‌تنها خانواده‌ها را از هم می‌پاشد، بلکه نظام قضایی را نیز با چالش‌های بسیار روبه‌رو می‌سازد.

اعداد، راویان حقیقت

پژوهش‌های مرکز مجلس نشان می‌دهد ۴۸.۲٪ از مردان به دلیل مهریه، تحت فشار خواسته‌های همسران خود قرار دارند. این داده‌ها حکایت از آن دارند که مهریۀ سنگین، به‌جای پیوند دل‌ها، به تنش و جدایی دامن می‌زندد. آیا چنین واقعیتی با آرمان خوشبختی هم‌خوان است؟

سعادت در صداقت است، نه در تعداد سکه‌

مهریۀ سنگین، نه ضامن سعادت است و نه سپر امنیت. آنچه زندگی را زببا و پایدار می‌کند محبت بی‌ریا، درک متقابل، تعهد راستین و مدیریت صحیح زندگی است، نه تعداد سکه‌های مهریه.. بیایید با تأسی به سیرۀ معصومان، مهریه را به آیینی از صداقت بدل کنیم و دل‌ها را به جای مال، به یکدیگر پیوند دهیم تا خانواده‌هایی خوشبخت و پایدار داشته باشیم.