دجال با استفاده از قدرت‌های ظاهری و تقلب، مردم را به سوی غفلت و ضد ارزش‌ها هدایت می‌کند.

«دجال» در زبان عربی از «دَجَّلَ»، به‌ معنای «پوشانیدن» مشتق شده؛ زیرا دجال جهان را با گناه، کفر و انبوه پیروانش خواهد پوشانید. (العین، فراهیدی، ج‌۶، ص۸۰) دیدگاه دیگر آن است که «دَجَّلَ»، به‌معنای «زراندود کردن» است و چون دجال خلاف آنچه در دل دارد، آشکار خواهد کرد و با پنهان کردن حقیقت و ارزشمند کردن باطل، مردم را گمراه خواهد کرد؛ «دجال» نامیده شده ‌است. (لسان العرب، ج۱۱، ص۲۳۷) همچنین گفته‌اند که «دجال» از فعل «دَجَلَ» به ‌معنای «آلودن» مشتق شده ‌است. (تاج العروس، ج‌۱۴، ص۲۲۸) برخی نیز کلمه عربی «دجّال» را از واژه سریانی «دگّال» به معنای «دروغگو» می‌دانند. (قاموس سریانی_عربی،ج۱، ص۲۳۵)

بهترین تعریف آنست که دجّال به معنای بسیار دروغ‌گوست و دروغ او سحر، فریب، تهمت، حق‏پوشی و اظهار مطالبی است که در دل او وجود ندارد.( تاج العروس، ج۱۴، ص۲۲۸)

بر اساس معنای لغوی واژه "دجال"، که در کتاب‌های لغت عربی مثل معجم الوسیط ذکر شده است، این کلمه به معنای "کسی که دروغ می‌گوید" یا "شخصی که حقایق را تقلبی نمایش می‌دهد" است. در زبان دینی، دجال به عنوان یک شخصیتی مطرح شده است که به طور مستقیم به فساد اخلاقی، اجتماعی و روحانی جامعه انجامیده و تأثیرات عمیقی بر زندگی انسان‌ها خواهد گذاشت.

او به همراه کوه‌های غذا و رودهای نوشیدنی خود حرکت می‌کند و هر جا ایستاده، آنها نیز با او ایستاده می‌مانند. در بین دو چشم دجال، کلمه "کافر" نوشته شده که هر مؤمنی او را مشاهده کند، به راحتی می‌شناسد

ویژگی‌های دجال

دجال به عنوان یکی از شخصیت‌ها در مباحث آخرالزمانی، در منابع مختلف به‌طور گسترده مورد بحث قرار گرفته و ویژگی‌هایش بیان گردیده است.

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرماید: دجال چشمی کور دارد که "کفر" بر آن نوشته شده است.(کافی، ج۸، ص۲۹۸) بنابراین روایت دجال دارای یک علامت فیزیکی واضح است که به راحتی قابل تشخیص است. این ویژگی به عنوان یک نشانه شناخته شده است.

امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: دجال از سمت شرق خواهد خروج کرد و مردم زیادی را به سوی غفلت و فساد هدایت خواهد کرد.(بحارالانوار،ج۵۲، ص۲۴۶) دجال نمادی از فساد اخلاقی و اجتماعی است. خروج او از سمت شرق نشان می‌دهد که حتی مناطقی که به عنوان مهد تمدن و فرهنگ شناخته می‌شوند، می‌توانند زادگاه چالش‌های بزرگی برای انسانیت باشند.

در روایتی دیگر امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: دجال قادر به ایجاد معجزات ظاهری است، مانند تغییر آب به خون، ایجاد زلزله و حتی انبعاث نور از بدنش.(بحارالانوار، ج۵۲،ص۲۴۷) این معجزات ظاهری به منظور فریب‌دادن مردم و جذب آنها به سوی غفلت و ضد ارزش‌ها طراحی شده‌اند.

حتمی بودن خروج او: امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود: پیش از قیامت ده امر حتمی واقع می‌شود: خروج سفیانی، دجال، دود، دابه الارض، خروج قائم، طلوع خورشید از مغرب، نزول عیسی، فرورفتن در مشرق جزیره العرب، بیرون آمدن آتشی از قعر یمن که مردم را به محشر براند.(اثبات الهداه، شیخ حر عاملی، ج۷، ص۴۰۵)

نام و نسب: عده‌ای گویند که نام دجال صائد بن صید یا ابن صیاد است. در کتابهای لغت، دجال، به معنی کذاب است، و فعل آن را به معنی "آب طلا وآب نقره" نوشته‌اند. دجال را در زبان‌های فرانسه و انگلیسی، "آنتی کریست" نامیده‌اند که به معنی دشمن و ضد مسیح است.(مهدی موعود، ترجمه و نگارش علی دوانی، ص۹۷۲)

خصوصیات فردی: امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: او چشم راست ندارد، و چشم دیگرش در پیشانی اوست، و مانند ستاره صبح می‌درخشد، چیزی در چشمش هست که گویی آمیخته به خون است. وی در یک قحطی سختی می‌آید، و بر الاغ سفیدی سوار است.(مهدی موعود، ترجمه و نگارش علی دوانی، ص۹۶۵)

دجال با همراهان خود، که بیشتر از افراد زنازاده هستند، ظهور کرده و با ویژگی‌هایی متمایز، مانند کفش‌های مخروطی‌شکل و ناخن‌های شبیه منقار عقاب، قابل تشخیص است

همچنین دجال در کلام رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله چنین توصیف شده است: او مردی چاق، سرخ رو، با موی سر مجعد، و اعوراست، چشمش همچون دانه انگوری است که بر روی آب قرار گرفته باشد.(صحیح بخاری، ج۹، باب۱۰۹۴، ح۱۹۴۷)

عقیده او: امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: او با صدای بلند فریاد می‌زند که بین مشرق و مغرب، صدایش را جن و انس و شیاطین می‌شنوند (ممکن است از طریق رادیو و تلویزیون صورت گیرد) و می‌گوید: دوستان من! به سوی من آیید. من کسی هستم که شما را آفریده است، و استوار و مقرر ساخته و هدایت نموده است. من پروردگار برتر شمایم.(مهدی موعود، ترجمه و نگارش علی دوانی، ص۹۶۵)

مشخصات یاران دجال

در روایات اسلامی، دجال به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فتنه‌ها و دشمنان حق در آخرالزمان معرفی شده است. او با همراهان خود، که بیشتر از افراد زنازاده هستند، ظهور کرده و با ویژگی‌هایی متمایز، مانند کفش‌های مخروطی‌شکل و ناخن‌های شبیه منقار عقاب، قابل تشخیص است.(بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۹۴) همچنین، هشتاد هزار پیرو او که پوستین و نعل‌های مویی می‌پوشند، با او همراه خواهند بود.(الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر علیه‌السلام، ص۸۷)

معجزات ظاهری دجّال

دجال، به همراه گروهی از جادوگران، قادر به ایجاد معجزات ظاهری است؛ مانند تبدیل کوه‌ها به نان و رودها به نوشیدنی. این جادوگران تنها به کسانی که به او ایمان آورند، غذا و آب می‌دهند. پرچم‌دار دجال نیز با بلندترین صدا مردم را فرا می‌خواند: این پروردگار شماست، بنابراین او را بشناسید.(الاصول الستّه عشر، ص ۶۵)

او به همراه کوه‌های غذا و رودهای نوشیدنی خود حرکت می‌کند و هر جا ایستاده، آنها نیز با او ایستاده می‌مانند. در بین دو چشم دجال، کلمه "کافر" نوشته شده که هر مؤمنی او را مشاهده کند، به راحتی می‌شناسد.(أمالی صدوق، ص ۵۸۵)

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود: اکثر پیروان دجال در آن روز، اولاد زنا هستند و بر سر و دوش چیزی سبز دارند.(بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۹۴)

دجال از سمت شرق خواهد خروج کرد و مردم زیادی را به سوی غفلت و فساد هدایت خواهد کرد

فتنه بزرگ دجال در روایات

در بسیاری از روایات به فتنه دجّال اشاره شده که فتنه‌ای بزرگ و بی‌مانند است. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در یکی از خطبه‌های خود می‌فرماید: ای مردم! بر روی زمین فتنه‌ای بزرگ‌تر از فتنه دجّال نبوده است، خدای تعالی هیچ پیامبری را برانگیخته، مگر اینکه امّتش را از او برحذر داشته است.(الفتن، نعیم‌بن حماد المروزی،ج۲، ص۵۱۷)

همچنین در روایت دیگری می‌فرماید: از آفرینش آدم درود خدا بر او باد تا برپایی قیامت، امری بزرگ‌تر از دجّال نبوده است.(الفتن، نعیم‌بن حماد المروزی،ج۲، ص۵۱۸)

روش‌های دجال برای  فریب مردم

دجال به وسیله روش‌های مختلف فریب مردم می‌کند و آن‌ها را به سوی غفلت و ضد ارزش‌ها هدایت می‌کند.

ادعای الوهیت: دجال خود را به عنوان خدا معرفی خواهد کرد و از مردم می‌خواهد که او را بپرستند این ادعای الوهیت نشان می‌دهد که دجال نمادی از ضد ارزش‌ها و فساد اخلاقی است.

جلب پیروان: دجال با استفاده از قدرت‌های ظاهری خود، مردم زیادی را به سوی خود جلب خواهد کرد. او به آن‌ها وعده‌هایی می‌دهد که به راحتی قابل قبول هست. این روش نشان می‌دهد که دجال نمادی از فریبکاری و تقلب است. او به وسیله وعده‌های ساده و جذاب، مردم را به سوی غفلت و ضد ارزش‌ها هدایت می‌کند.