مدارس فرسوده، سقف‌های ترک‌خورده، دیوارهایی که ممکن است هر لحظه فرو بریزند، همه بخشی از واقعیت تلخی است که هزاران دانش‌آموز با آن مواجه هستند. طبق گزارش‌ها، حدود ۳۶ درصد از مدارس تهران در شرایطی هستند که عملاً می‌توان آنها را یک بمب ساعتی دانست.
چالش بودجه؛ آیا واقعاً نمی‌توان کاری کرد؟
وضعیت این مدارس به قدری بحرانی است که هر حادثه کوچکی می‌تواند به یک فاجعه منجر شود. اما مسئله تنها به تهران محدود نمی‌شود؛ در سایر استان‌ها نیز شرایط حتی بدتر است. ۱۷ تیر ۱۴۰۳ یک عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت: حدود ۱۹ درصد مدارس کشور نیازمند نوسازی و بازسازی هستند. بنابراین می‌توان ارزیابی کرد که هم‌اکنون حدود سه میلیون دانش‌آموز در مدارس فرسوده مشغول به تحصیل هستند.
همیشه از مسئولان می‌شنویم که "بودجه کافی نیست". این جمله آن‌قدر تکرار شده که به یک توجیه رایج تبدیل شده است. اما آیا واقعاً نمی‌توان راهی پیدا کرد؟ بر اساس گزارش‌ها، بخش زیادی از مدارس کشور نیاز به بازسازی دارند و تجهیزات ایمنی پایه، مانند سیستم‌های اطفای حریق، در بسیاری از مدارس وجود ندارد. با این حال، برنامه‌ای منسجم برای رسیدگی به این بحران دیده نمی‌شود.
ایمنی؛ حق اساسی در مدارس
امنیت فیزیکی در محیط‌های آموزشی یکی از اصول بنیادین حقوق کودک است. بر اساس استانداردهای بین‌المللی، دانش‌آموزان باید در محیط‌هایی تحصیل کنند که نه تنها از نظر بهداشتی مناسب باشند، بلکه از لحاظ سازه‌ای و ایمنی نیز مطابق با ضوابط مهندسی ساختمان باشند. در ایران بیش از ۳۶ درصد از مدارس تهران با خطرات جدی فرسودگی و عدم رعایت استانداردهای ایمنی مواجه‌اند. در این شرایط، تحقق اهداف آموزشی بدون فراهم کردن یک محیط امن برای یادگیری غیرممکن است. طبق گزارش‌ها، عدم وجود تجهیزات ایمنی ضروری، مانند سیستم‌های اطفای حریق در بسیاری از مدارس تهران و سایر استان‌ها دانش‌آموزان را با خطرات جانی مواجه کرده است.
عباس زارع، مدیرکل نوسازی مدارس استان تهران اوایل مهرماه ۱۴۰۳ در جلسه‌ای که با اصحاب رسانه به مناسبت آغازسال تحصیلی داشت اعلام کرد که ۳۶ درصد مدارس تهران تخریبی و یا فرسوده است. عباس زارع با ادعای کاهش آمار مدارس فرسوده افزود: آمار مدارس فرسوده کاهش داشته است و ۵۰۰ کلاس تخریب و بازسازی شده‌است.
راه‌کارهای اجرایی برای ارتقای ایمنی مدارس
تخصیص بودجه برای نوسازی مدارس یکی از نیازهای فوری است، اما مدیریت صحیح منابع و شفافیت در هزینه‌کرد بودجه‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. بر اساس گزارش‌های موجود، بیش از ۳ هزار مدرسه در سراسر کشور نیاز فوری به بازسازی دارند. برای رفع این مشکل، باید یک برنامه دقیق و زمان‌بندی‌شده از سوی دولت تدوین شود که شامل تعیین اولویت‌ها و استفاده از منابع موجود به‌طور بهینه باشد. علاوه بر این، باید از طریق نظارت مستمر بر کیفیت ساخت و نوسازی مدارس، از رعایت استانداردهای ایمنی اطمینان حاصل شود.
مشارکت بخش خصوصی و همکاری نهادهای مختلف نیز می‌تواند در تامین منابع و تسریع پروژه‌های نوسازی کمک کند. استفاده از توانایی‌های مهندسان و شرکت‌های ساختمانی داخلی و ارائه مشوق‌های مالیاتی به شرکت‌های خصوصی که در پروژه‌های بازسازی مدارس مشارکت می‌کنند، از جمله راه‌کارهای قابل اجرا برای تسریع در رفع این بحران است. ضروری است که نهادهای نظارتی در روند تخصیص و هزینه‌کرد بودجه‌ها شفافیت کامل داشته باشند و گزارش‌های مستند از پیشرفت پروژه‌ها در اختیار عموم قرار گیرد تا از صحت و دقت اجرا اطمینان حاصل شود.
پیام شما به ما