در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳، مدارس تهران به دلیل آلودگی هوا ۲۲ روز تعطیل بودند. این تعطیلی‌ها نه تنها تأثیرات منفی زیادی بر کیفیت آموزش دانش‌آموزان داشته است، بلکه نگرانی‌هایی در مورد افت تحصیلی به‌ویژه در دروس پایه ایجاد کرده است.
آلودگی هوا و تعطیلی مدارس: تأثیرات مخرب بر کیفیت آموزش
تعطیلی مدارس و انتقال آموزش به فضای مجازی، تأثیرات عمیقی بر کیفیت یادگیری دانش‌آموزان دارد. در مقاطع ابتدایی، آموزش حضوری به دلیل نیاز به تعامل مستقیم با معلمان و دریافت بازخورد فوری، اهمیت ویژه‌ای دارد. در آموزش مجازی این تعامل کم شده و خیلی از دانش‌آموزان به‌ویژه در مدارس دولتی با مشکلاتی مثل عدم دسترسی به ابزارهای مناسب، کیفیت پایین ارتباط اینترنتی و نبود نظارت کافی روبه‌رو شدند. برای مثال دانش‌آموزان ابتدایی که به راهنمایی مداوم معلمان نیاز دارند، یادگیری در فضای مجازی را برای آنها سخت می‌کند. در مقاطع بالاتر هم، پیچیدگی و سخت بودن دروس و نیاز به توضیحات جامع معلمان، آموزش مجازی را ناکارامد کرده است.
همچنین بسیاری از دانش‌آموزان به دلیل نبود نظارت کافی در کلاس‌های مجازی به‌طور کامل مشارکت نمی‌کنند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که برخی دانش‌آموزان فقط در ابتدای کلاس حضور خود را اعلام کرده و سپس به فعالیت‌های دیگر می‌پردازند. این عدم مشارکت فعال به کاهش تمرکز و افت یادگیری منجر می‌شود و دروس اساسی به‌طور کامل فراگرفته نمی‌شوند.
افت تحصیلی پایدار: چه بلایی سر نسل آینده می‌آید؟
تعطیلی‌های مکرر باعث شکل‌گیری افت تحصیلی پایدار می‌شود. این افت می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر آینده شغلی و اقتصادی دانش‌آموزان داشته باشد. کاهش مهارت‌های پایه‌ای مانند خواندن، نوشتن و ریاضی، توانایی‌های تحلیلی دانش‌آموزان را محدود کرده و مهارت آنها را برای ورود به مراحل بعدی تحصیل و زندگی حرفه‌ای محدود می‌کند. مخصوصا دانش‌آموزان مدارس دولتی که از امکانات کمتری برخوردارند، این افت تحصیلی به‌طور مستقیم نابرابری‌های آموزشی را ایجاد می‌کند.
کارشناسان آموزشی معتقدند که بازگرداندن دانش‌آموزان به مدارس و افزایش زمان آموزش حضوری، اگرچه ضروری است، اما نمی‌تواند به‌طور کامل افت یادگیری را جبران کند. این افت تحصیلی پایدار به‌ویژه در مهارت‌های پایه‌ای تأثیرگذار خواهد بود و می‌تواند در آینده بر زندگی حرفه‌ای و اقتصادی دانش‌آموزان اثر منفی بگذارد.
تفاوت نابرابر در آموزش
تفاوت در سطح آموزش مجازی بین مدارس دولتی و غیردولتی به یک چالش جدی تبدیل شده. مدارس غیردولتی و خاص از پلتفرم‌های اختصاصی، زیرساخت‌های بهتر و کیفیت بالای آموزش مجازی برخوردارند در مقابل، مدارس دولتی به‌دلیل محدودیت‌های زیرساختی، کیفیت پایین‌تری در آموزش ارائه می‌دهند. این تفاوت‌ها منجر به نابرابری در دسترسی دانش‌آموزان به آموزش با کیفیت شده و بیشترین آسیب گریبان‌گیر دانش‌آموزان مدارس دولتی می‌شود.
تأثیر تعطیلی بر آینده تحصیلی و شغلی
تعطیلی‌های مکرر و مشکلات آموزش مجازی نه تنها بر تحصیلات دانش‌آموزان در مقاطع کنونی تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند مسیر آینده آنها در تحصیلات دانشگاهی و ورود به بازار کار را هم مختل کند. دانش‌آموزانی که در دوران بحران نتواستند به‌طور کامل آموزش ببینند، ممکن است در ورود به دانشگاه با مشکلاتی مواجه شوند که ممکن است به‌طور مستقیم بر شانس کسب شغل و درامد آنها تأثیر بگذارد.
آیا بیشتر کردن زمان آموزش کافی است؟
یکی از مهم‌ترین راهکارهای جبران افت تحصیلی، برگزاری کلاس‌های جبرانی حضوری است. این کلاس‌ها می‌توانند به کاهش فاصله آموزشی ایجاد شده در دوران تعطیلی‌ها کمک کنند. با این حال، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و تأمین منابع لازم برای برگزاری این کلاس‌ها وجود دارد. همچنین، تمدید زمان آموزش، به‌ویژه در مقاطع ابتدایی، می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا مفاهیم از دست رفته را بازیابی کنند.
مسئولین به فکر باشند
چالش‌های آموزش مجازی، تفاوت در کیفیت آموزش بین مدارس دولتی و غیردولتی، و افت تحصیلی پایدار، همگی نیازمند سیاست‌گذاری‌های دقیق و راهکارهای مؤثر برای جبران افت یادگیری و کاهش تبعات اقتصادی و اجتماعی تعطیلی‌های مکرر مدارس هستند. به‌ویژه، باید توجه ویژه‌ای به تأثیرات بلندمدت این بحران‌ها بر تحصیلات دانشگاهی و اشتغال نسل آینده داشت تا از بروز بحران‌های اجتماعی و اقتصادی گسترده‌تر در آینده جلوگیری شود.
پیام شما به ما