در همه کشورهای دنیا یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها درباره مهاجران غیرقانونی، موضوع بهداشت و درمان است. اغلب این مهاجران فاقد سوابق پزشکی ثبت‌شده هستند و مشخص نیست که واکسیناسیون‌های پایه را کامل دریافت کرده‌اند یا خیر. در برخی کشورهای همسایه مانند افغانستان، برنامه‌های واکسیناسیون بیشتر جنبه تشویقی دارند تا اجباری. همین امر خطر بالقوه انتقال بیماری‌های واگیر را از مرزها افزایش می‌دهد.
بازگشت سرخک در منطقه؛ افغانستان در وضعیت هشدار
بر اساس جدیدترین گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO) و یونیسف، افغانستان در سال‌های اخیر شاهد افزایش نگران‌کننده شیوع سرخک بوده است. در سال ۲۰۲۳، این کشور ۲۵٬۸۵۶ مورد مشکوک به سرخک و ۶۴ مورد مرگ ناشی از این بیماری را گزارش کرده که حدود ۷۱ درصد از مبتلایان، کودکان زیر پنج سال بودند. شرایط در سال ۲۰۲۴ وخیم‌تر شد؛ آمارها نشان می‌دهد ۵۹٬۷۵۳ مورد مشکوک و ۲۸۹ مورد مرگ در این سال ثبت شده است، که باز هم بیش از ۸۰ درصد موارد در میان کودکان خردسال بوده‌اند.
این روند در دو ماه اول سال ۲۰۲۵ نیز ادامه داشته و بیش از ۱۶٬۰۰۰ مورد مشکوک به سرخک و ۱۱۱ مرگ ثبت شده است. افزایش شدید آمار به دلیل افت پوشش واکسیناسیون، فقر، بحران‌های انسانی و ضعف زیرساخت‌های بهداشتی در افغانستان رخ داده است. چنین شرایطی نه تنها سلامت مردم این کشور را تهدید می‌کند، بلکه کشورهای همسایه مانند ایران را نیز در معرض خطر قرار می‌دهد؛ به‌ویژه با توجه به ورود گسترده مهاجران غیرقانونی که ممکن است واکسینه نشده باشند.
کاهش اثربخشی برنامه‌های واکسیناسیون در ایران
در حالی که ایران در سال‌های گذشته توانسته بود با پوشش بالای واکسیناسیون، بیماری‌هایی مانند فلج اطفال و سرخک را تقریباً ریشه‌کن کند، اما ورود اتباع خارجی واکسینه‌نشده اکنون این موفقیت را تهدید می‌کند. دو سال پیش، سازمان جهانی بهداشت طی نامه‌ای از موفقیت ایران در ریشه‌کنی سرخک تقدیر کرده بود، اما در فروردین ۱۴۰۴، خبر ۷۰ مورد ابتلاء قطعی به سرخک در استان هرمزگان منتشر شد. همچنین در استان یزد، سه مورد ابتلاء جدید تأیید شده است.
نکته قابل‌توجه اینکه اکثر مبتلایان از جمعیت حاشیه‌نشین یا افرادی بدون سابقه واکسیناسیون بوده‌اند. این امر نشان می‌دهد که با ورود جمعیت‌هایی از خارج کشور که سابقه واکسیناسیونشان مشخص نیست، خطر چرخش دوباره ویروس در کشور افزایش یافته است. هر فرد مبتلا به سرخک می‌تواند بین ۸ تا ۱۰ نفر دیگر را نیز مبتلا کند و این یعنی هر خلأ در پوشش واکسیناسیون، می‌تواند به بحران بهداشتی بیانجامد.
فشار بر سیستم سلامت؛ بحرانی فراتر از مرزها
هم‌زمان با چالش‌های اقتصادی و کمبود منابع بهداشتی، ورود مهاجران غیرقانونی، فشار مضاعفی به سیستم سلامت ایران وارد می‌کند. این افراد معمولا در مناطق محروم و فاقد دسترسی به خدمات بهداشتی ساکن می‌شوند و در صورت بروز همه‌گیری‌هایی نظیر سرخک، نیاز فوری به مراقبت‌های پزشکی دارند. موضوعی که نه تنها تهدیدی برای سلامت عمومی کشور است، بلکه می‌تواند منابع درمانی کشور را نیز با بحران مواجه کند.
پیام شما به ما