معمولا تصور می‌شود که عبد و بندگی، و عبادت به یک معناست. حال آنکه این دو، معنای متفاوتی دارند. "عبد" در زبان عرب به انسانی ‌گویند که سر تا پا تعلق به صاحب خود دارد، اراده‌اش تابع اراده‌ او، و خواستش تابع خواست اوست. در برابر او مالک چیزی نیست، و در اطاعت او هرگز سستی به خود راه نمی‌دهد.

هدف از خلقت انسان
یکی از مهم‌ترین سوالات بشر اینست که چرا آفریده شده‌ است. خداوند در قرآن هدف از خلقت را عبادت و بندگی خود معرفی کرده است:وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ(ذاریات،۵۶)، جن و انس را خلق نکردم مگر برای بندگی کردن. انسان برای هدفی متعالی که رسیدن به تکامل است، آفریده شده که راه رسیدن به آن، عبادت و بندگی خداوند است.(تفسیر نور، ج9، ص268)

معنای حقیقی عبودیت

عبودیت اطاعت بی‌قید و شرط و فرمانبرداری خداوند در تمام زمینه‌هاست. عبودیت کامل آنست که انسان جز به معبود واقعی یعنی کمال مطلق، نیندیشد جز در راه او گام برندارد، و هر چه غیر اوست فراموش کند حتی خویشتن را. بنابراین، عبودیت یعنی رسیدن به کمال و قرب الهی از طریق اطاعت محض از او.

تفاوت عبد و عابد
عبد کسی است که در تمام امور، تابع اراده الهی باشد، اما عابد ممکن است عبادت کند ولی تسلیم محض نباشد. نمونه بارز آن، شیطان است که شش هزار سال عبادت کرد اما هنگامی که مأمور به سجده به آدم شد، سر باز زد و نافرمانی خدا را کرد. او عابد بود اما عبد نبود.

معنای واقعی بندگی

بندگی یعنی انجام وظیفه‌ای که در آن لحظه بر عهده توست، نه آنچه که خودت دوست داری انجام دهی. اگر کسی نماز اول وقت بخواند اما به وظیفه مهم‌تری، مانند رسیدگی به پدر و مادر سالخورده‌ که در همان لحظه بر عهده دارد بی‌اعتنا باشد، عبادت کرده، اما بندگی نکرده است.

منظور از عبودیت و بندگی چیست؟
در حقیقت منظور از عبودیّت و بندگی، رسیدن به درجه‌ای از معرفت و خلوص قلبی و درجه وجودی است که در آن مرتبه، شخص هیچ اعتباری برای خود و دیگر مخلوقات قائل نیست و جز خدا، هیچ نمی‌بیند و همه موجودات و از جمله خود را بند به اراده خداوند می‌یابد؛ لذا بنده خدا (بند شده به خدا) نامیده می‌شود.

آیا خداوند به عبادت ما نیازمند است؟

خداوند از هر جهت غنی بالذات است، نه تنها از انسان، بلکه از همه هستی بی‌نیاز است. پس هیچ نیازی به عبادت و بندگی ما ندارد. این ماییم که فقیر و نیازمندیم. انسان ذاتاً برای رفع نیازهای خود به متخصصان مراجعه می‌کند و بی‌چون‌وچرا به توصیه‌های آنان عمل می‌نماید. رابطه انسان با خداوند نیز باید همین‌گونه باشد. خداوند،که خالق و آگاه به همه مصالح و مفاسد انسان است، جز خیر و سعادت او را نمی‌خواهد.

قلب بنده برای خدا می‌تپد
قلب بنده خدا فقط مشغول خداوند است. به تعبیر آیت‌الله انصاری همدانی هرچه دنیا به آن‌ها رو کرد، آن‌ها از دنیا رو برگرداندند. گویی که دنیا ناز آن‌ها را می‌کشد، نه این که آنها ناز دنیا را بکشند. در این دنیا هستند و مثل دیگران زندگی می‌کنند؛ امّا هیچ‌گاه به دنیا جواب مثبت نمی‌دهند.

نتیجه‌گیری
بندگی، بالاترین مرتبه کمال انسان است. و عبادت، وسیله‌ای برای رسیدن به این مقام است. اوج و کمال انسان به میزان بندگی و اطاعت او از خداوند است. و صرفا عبادت به تکامل انسان کمکی نمی‌کند. و اینست معنای آیه 56 سوره ذاریات که خداوند جن و انس را برای بندگی خلق نموده است