ازدواج در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ در مقایسه با ازدواج‌های امروزی از پایداری بیشتری برخوردار بود. در این گزارش، با بررسی عوامل مختلف از جمله فرهنگ، اقتصاد، سبک زندگی، سادگی در ازدواج، نقش خانواده‌ها، تغییرات اقتصادی و حتی مقایسه با دیگر کشورها، به این سؤال پاسخ خواهیم داد که چرا پیوندهای زناشویی آن دوران دوام بیشتری داشتند.
۱. شرایط اجتماعی و فرهنگی؛ ازدواج‌های پایدار در یک فضای متفاوت
یکی از مهم‌ترین دلایل پایداری ازدواج‌های دهه ۶۰ و ۷۰، فضای اجتماعی و فرهنگی آن دوران بود. پس از انقلاب اسلامی و در دوران جنگ تحمیلی، جامعه ایران به سمت ارزش‌های جمع‌گرایانه و قناعت پیش رفت. خانواده‌ها نقش پررنگی در تربیت فرزندان داشتند و ارزش‌هایی مانند صبر، گذشت و مسئولیت‌پذیری بسیار مهم‌تر از امروز بودند.
دکتر عالیه شکربیگی، جامعه‌شناس، در این رابطه می‌گوید: "در گذشته، ازدواج تنها یک رابطه عاطفی نبود بلکه یک مسئولیت اجتماعی محسوب می‌شد. خانواده‌ها نقش حمایتی پررنگی داشتند و به همین دلیل زوجین برای حل مشکلاتشان تلاش بیشتری می‌کردند."
اما امروزه فردگرایی رشد کرده، روابط خانوادگی کمرنگ‌تر شده و زوج‌ها در مواجهه با مشکلات، به‌جای حل آن، بیشتر به طلاق فکر می‌کنند.
۲. تأثیر سادگی در ازدواج بر پایداری زندگی مشترک
آیا ازدواج ساده‌تر، ازدواج پایدارتر است؟
یکی از تفاوت‌های مهم ازدواج‌های گذشته با ازدواج‌های امروزی، ساده بودن مراسم و زندگی مشترک بود. اما آیا این سادگی واقعاً باعث دوام بیشتر زندگی‌ها می‌شد؟
الف) تأثیر مثبت سادگی در ازدواج
کاهش فشار مالی بر زوجین: ازدواج‌های دهه ۶۰ و ۷۰ بدون هزینه‌های سنگین و مراسم‌های تجملی برگزار می‌شد. جهیزیه‌ها معمولاً حداقلی بود و خریدهای لوکس کمتر انجام می‌شد. این باعث می‌شد زوجین زندگی خود را بدون بدهی و استرس اقتصادی شروع کنند.
تقویت قناعت و همکاری زوجین: سبک زندگی ساده باعث می‌شد که زوج‌ها بیشتر با یکدیگر سازگار شوند و برای ساختن زندگی تلاش کنند، نه اینکه انتظار داشته باشند همه‌چیز از ابتدا کامل باشد.
انتظارات کمتر، رضایت بیشتر: در آن دوران، توقعات زوجین از زندگی زناشویی پایین‌تر بود. رضایت از زندگی بیشتر به آرامش و تفاهم وابسته بود تا امکانات مادی.
ب) آیا سادگی به تنهایی تضمین‌کننده پایداری ازدواج بود؟
باوجود مزایای سادگی، این عامل به‌تنهایی تضمین‌کننده پایداری ازدواج نبود. چیزی که زندگی‌ها را ماندگار می‌کرد، تعهد، درک متقابل و مهارت حل مسئله بود.
دکتر اصغر مهاجری، جامعه‌شناس، معتقد است:
"سادگی ازدواج خوب است، اما اگر روابط زوجین ضعیف باشد، حتی ساده‌ترین ازدواج هم پایدار نخواهد ماند. آنچه در گذشته باعث دوام ازدواج‌ها شد، تعهد و همراهی زوجین بود، نه فقط کم‌هزینه بودن ازدواج."
۳. تأثیر تغییرات اقتصادی بر ازدواج‌های امروزی
یکی از دلایل اصلی افزایش طلاق در دهه‌های اخیر، مشکلات اقتصادی است. در دهه ۶۰ و ۷۰، با وجود جنگ و تحریم‌ها، هزینه‌های زندگی به‌اندازه امروز بالا نبود و مردم قانع‌تر بودند. اما امروزه افزایش قیمت مسکن، هزینه‌های بالای زندگی و انتظارات مالی زیاد، فشار زیادی به زندگی مشترک وارد کرده است.
۴. تغییر سبک فرزندپروری و تأثیر آن بر ازدواج‌ها
والدین دهه ۶۰ و ۷۰ معمولاً فرزندان خود را به استقلال و مسئولیت‌پذیری تشویق می‌کردند. اما در دهه‌های اخیر، برخی والدین بیش‌ازحد فرزندانشان را حمایت مالی می‌کنند و آنها را برای مواجهه با سختی‌های زندگی آماده نمی‌کنند.
نتیجه: بسیاری از جوانان امروز، کمتر تحمل سختی‌ها را دارند و در برابر مشکلات زندگی زناشویی، راحت‌تر از ادامه زندگی منصرف می‌شوند.
۵. مقایسه با سایر کشورها؛ آیا این مسئله جهانی است؟
این افزایش نرخ طلاق فقط مختص ایران نیست. در بسیاری از کشورهای دیگر نیز روند مشابهی دیده می‌شود.
آمریکا: نرخ طلاق در دهه ۱۹۷۰ حدود ۳۵٪ بود، اما امروز به ۵۰٪ رسیده است.
اروپا: کشورهایی مانند فرانسه و آلمان نیز با افزایش طلاق مواجه شده‌اند.
ژاپن: با وجود سنت‌های قوی خانوادگی، میزان طلاق نسبت به گذشته بیشتر شده است.
این نشان می‌دهد که رشد فردگرایی و تغییر ارزش‌های اجتماعی در سطح جهانی بر پایداری ازدواج‌ها تأثیر گذاشته است.
۶. آمارهای ازدواج و طلاق در ایران
بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد:
در دهه ۷۰، نسبت ازدواج به طلاق بیش از ۵ به ۱ بود (یعنی به ازای هر ۵ ازدواج، فقط ۱ طلاق رخ می‌داد).
در دهه ۹۰ و ۱۴۰۰، این نسبت به ۲ به ۱ کاهش یافته است.
میانگین طول عمر ازدواج‌های امروزی کاهش یافته و ۵۰٪ طلاق‌ها در ۴ سال اول زندگی مشترک رخ می‌دهند!
علت؟ تغییر سبک زندگی، کاهش تحمل مشکلات، افزایش توقعات، فشار اقتصادی و ضعف مهارت‌های ارتباطی.
پیام شما به ما