رفلاکس اسید زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به سمت مری بالا می‌آید و سوزش و ناراحتی ایجاد می‌کند. این سوزشی که در سینه احساس می‌کنید می‌تواند علامت بیماری ریفلاکس باشد. رفلاکس یک بیماری مزمن است که به‌دفعات باعث برگشت اسید و سوزش سر دل می‌شود.

حدود ۲۰ درصد از افراد دچار رفلاکس هستند و این عارضه نسبتاً شایع است. رژیم غذایی اثری مستقیم بر ریفلاکس دارد و بعضی از غذاها می‌توانند اسید معده را خنثی کنند؛ اما غذاهای اسیدی و چرب و تند باعث افزایش اسید معده شده و علائم رفلاکس را تشدید می‌کنند.

رفلاکس معده چیست؟

رفلاکس معده همان‌طور که گفتیم شامل برگشت‌های مکرر اسید معده به مری می‌شود. مری لوله‌ای است که دهان را به معده متصل می‌کند.

اگر رفلاکس داشته باشید احتمالاً سوزش سر دل یا سوزش در پشت سینه را احساس می‌کند. رفلاکس اسید و سوزش سر دل معمولاً بیشتر از دو بار در هفته رخ می‌دهد؛ اما هر کسی که ریفلاکس دارد لزوماً دچار سوزش سر دل می‌شود. دیگر علائم رفلاکس:

. علائمی شبیه آسم

. مزه بد در دهان

. مشکل در بلع

. سرفه‌های خشک

غذاهایی که اسید معده را خنثی می‌کنند

استفاده از غذاهایی که اسید معده را خنثی می‌کنند می‌توانند تا حدودی زیادی جلوی سوزش سر دل را بگیرند و بهتر بتوانید علائم را کنترل کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.

زنجبیل

تحقیقات نشان می‌دهد زنجبیل حاوی ترکیباتی مانند جینجرول و شوگاول است که اثرات ضدالتهابی دارند. این ترکیبات، تخلیه معده را سرعت می‌دهند که به این معنی است که اسید معده کمتری به سمت مری برخواهد گشت.

آدامس بدون قند

جویدن آدامس بدون قند در حد متعادل می‌تواند سوزش معده را تسکین دهد. وقتی آدامس می‌جوید، تولید بزاق دهانتان بیشتر می‌شود. بزاق در مقابل اسید معده که به مری برگشته عمل خواهد کرد.

غذاهای پُرفیبر

فیبر نقش مهمی در کاهش علائم سوزش معده دارد. یک رژیم غذایی که به‌اندازه کافی فیبر ندارد می‌تواند گوارش را کُند کرده و جلوی تخلیهٔ مناسب معده را بگیرد. در نتیجه علائم رفلاکس بدتر خواهند شد.

تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که غذاهای پُرفیبر زیاد می‌خورند، گوارش بهتری دارند و کمتر ممکن است دچار سوزش معده شوند. غذاهای پُرفیبر شامل این موارد هستند:

. میوه‌هایی مانند سیب و موز و آلو و توت‌ها

. مغزها و دانه‌ها

. سبزیجاتی مانند اسفناج، مارچوبه و بروکلی

. غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، کینوآ، نان سبوس‌دار و جو دوسر

عسل

عسل فواید زیادی دارد از جمله کمک به کاهش احتمال رفلاکس. عسل می‌توانند پوششی در مخاط معده و مری ایجاد کند و این پوشش مانع این می‌شود که غذاها و مایعات به سمت مری بالا بیایند.

پروتئین کم‌چرب

شاید خودتان هم متوجه شده باشید که وقتی پروتئین‌های کم‌چرب مثل مرغ و بوقلمون و ماهی می‌خورید سوزش معده‌تان کمتر می‌شود. بهتر است وقتی گوشت کم‌چرب یا غذای دریایی تهیه می‌کنید تا حد ممکن کمتر از روغن و کره استفاده کنید. بهتر است این غذاها را به‌صورت گریل شده یا کبابی بخورید.

لبنیات کم‌چرب یا بدون چربی

لبنیات کم‌چرب کمتر باعث سوزش معده می‌شود؛ اما لبنیات پُرچرب احتمالاً علائم ریفلاکس را بدتر خواهد کرد. سعی کنید از شیر و ماست و بستنی و پنیر کم‌چرب استفاده کنید.

میوه‌های غیر مرکباتی

میوه‌های غیرمرکباتی می‌توانند انتخاب بهتری برای اجتناب از سوزش معده باشند:

. سیب

. موز

. انگور

. انواع ملون و هندوانه

. گلابی

اگر فکر می‌کنید داروهایی که مصرف می‌کنید علت سوزش معده‌تان است با پزشک معالجتان مشورت کنید. اجازه دهید پزشک برای این مورد تصمیم بگیرد و هرگز خودتان مصرف دارو را قطع نکنید یا تغییر ندهیدسبزیجات

سبزی‌ها می‌توانند علائم سوزش معده را کمتر کنند. چون سبزی‌ها سرشار از فیبر هستند، کم چربند و قلیایی محسوب می‌شوند. از سبزی‌ها به انواع روش‌ها می‌توانید در وعده‌های غذایی‌تان استفاده کنید، مثلاً انواع سالاد یا اینکه آنها را با میوه‌ها و آب‌میوه‌های تازه ترکیب کنید.

. بروکلی و گل‌کلم

. کلم‌برگ و اسفناج

. هویج

. ذرت

. خیار

. زنجبیل

. لوبیاسبز

. فلفل‌دلمه‌ای سبز

. سیب‌زمینی و سیب‌زمینی شیرین

غلات کامل

غلات کامل منبع عالی فیبر هستند که به جذب اسید معده کمک کرده و حامی گوارش‌اند:

. برنج قهوه‌ای

. جو دوسر

. کینوآ

. نان سبوس‌دار

غذاهایی که نباید بخورید

بعضی از غذاها نیز سوزش معده را بیشتر می‌کنند. یادتان باشد انواع غذاها ممکن است بر هر کسی اثر متفاوتی داشته باشند. پس به علائم خود توجه کنید.

غذاهای اسیدی

گوجه‌فرنگی و مرکبات مانند پرتقال، گریپ‌فروت، آناناس و لیموترش می‌توانند بسیار اسیدی باشند. اسید این میوه‌ها باعث تشدید سوزش سر دل می‌شود.

شکلات

شکلات منبع کافئین است که می‌تواند باعث رفلاکس و سوزش معده شود. همچنین مواد شیمیایی در کاکائو وجود دارد که دریچه بین مری و معده را شُل می‌کنند. وقتی این عضله شُل شود اجازه می‌دهد اسید معده به سمت مری برگردد.

نوشیدنی‌ها

انواع نوشیدنی‌ها هستند که می‌توانند رفلاکس را تشدید کنند. برخی از این نوشیدنی‌ها عضلات مری را شُل می‌کنند و برخی دیگر می‌توانند معده را منبسط کنند و باعث ترشح بیشتر اسید معده شوند.

. الکل

. نوشیدنی‌های گازدار

. قهوه و دیگر نوشیدنی‌های کافئین‌دار

سیر

سیر خام می‌تواند در بعضی از افراد باعث سوزش معده شود. سیر تولید اسید معده را افزایش می‌دهد و این از جهت رفلاکس خوب نیست.

غذاهای پُرچرب

غذاهایی که چربی زیادی دارند سوزش معده را بدتر می‌کنند. زیرا چربی‌ها به مدت‌زمان بیشتری برای گوارش نیاز دارند.

نعنا

بهتر است از مصرف محصولاتی که نعنا یا طعم نعنا دارند پرهیز کنید. نعنا می‌تواند مانع عملکرد مناسب عضلات مری شود.

پیاز

پیاز حاوی مقادیر زیادی فیبر تخمیری و فروکتان است. این کربوهیدرات‌ها می‌توانند تولید اسید معده را افزایش داده و باعث ناراحتی‌هایی در معده شوند.

غذاهای تند

غذاهای تند، مخاط معده را تحریک می‌کنند و این در ایجاد سوزش معده نقش دارد.

درمان

داروهایی هستند که می‌توانند علائم رفلاکس را کاهش دهند:

. آنتی‌اسیدها: این داروها بدون نسخه نیز به فروش می‌رسند. آنتی‌اسیدها، اسید معده را خنثی می‌کنند؛ اما معمولاً اثری کوتاه‌مدت دارند. عوارض جانبی آنتی‌اسیدها شامل یبوست و اسهال می‌شود.

. مهارکننده‌های H۲: این داروهای قوی تجویزی، تولید اسید معده را کاهش می‌دهند.

. مهارکننده‌های پروتون پمپ: این داروها با تجویز پزشک به فروش می‌رسند و به کاهش تولید اسید معده کمک می‌کنند.

اگر علائم ریفلاکس با تغییراتی در سبک زندگی یا داروها برطرف نشوند ممکن است پزشک توصیه به جراحی کند. بعضی از درمان‌ها، آندوسکوپی را برای تسکین علائم توصیه می‌کنند.

راهکارهای خانگی

راهکارهای خانگی و تغییراتی در سبک زندگی هستند که می‌توانید از آنها برای کاهش علائم ریفلاکس کمک بگیرید:

. وعده‌های کم‌حجم‌تر بخورید

. راه‌هایی برای کاهش استرس پیدا کنید

. اگر اضافه‌وزن دارید وزن کم کنید

. بعد از غذاخوردن دراز نکشید

. سیگار را ترک کنید

. موقع خواب سرتان را با چند بالش بالاتر قرار دهید، بالاتر از معده

. بعد از غذا فوراً ورزش نکنید

. لباس‌های تنگ نپوشید

چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟

اگر فکر می‌کنید داروهایی که مصرف می‌کنید علت سوزش معده‌تان است با پزشک معالجتان مشورت کنید. اجازه دهید پزشک برای این مورد تصمیم بگیرد و هرگز خودتان مصرف دارو را قطع نکنید یا تغییر ندهید.

در صورت داشتن این علائم به پزشک مراجعه کنید:

. سوزش‌های مداوم و مکرر معده

. سرفه‌های مکرر یا خس‌خس سینه

. مشکل در بلع

. کاهش وزن بی‌دلیل

. تشدید علائم

این موارد نیازمند اقدام اورژانسی‌اند:

. استفراغ خونی یا استفراغی که چیزی شبیه دانه‌های قهوه دارد

. درد و ناراحتی در قفسه سینه

. مدفوع قیر مانند یا خرمایی‌رنگ

آیا نوشیدن آب کمکی به سوزش معده می‌کند؟

نوشیدن آب برای سوزش معده خوب است. آب قلیایی جلوی فعالیت پپسین را می‌گیرد که یک آنزیم گوارشی است.