سندرم مرگ ناگهانی نوزاد گاهی اوقات به نام مرگ "تختخواب بچه" نیز خوانده می‌شود، زیرا اغلب نوزادان در رختخوابشان می‌میرند.

اگرچه دلیل این سندرم معلوم نیست، اما به نظر می رسد این سندرم با ناهنجاری‌های قسمتی از مغز نوزاد که عمل تنفس و بیدار شدن از خواب را کنترل می‌کند، ارتباط داشته باشد.

محققان برخی از عواملی را که باعث می‌شوند، نوزادان بیشتر در معرض خطر این مرگ قرار بگیرند، پیدا کرده‌اند. همچنین برخی روش‌های محافظت از کودک در برابر این نوع مرگ را مشخص نموده اند.

گویا مهم‌ترین راه جلوگیری از این سندرم این است که نوزادتان را به پشت، یعنی طاقباز بخوابانید.

علت ها

ترکیبی از عوامل جسمی و عوامل محیطی خواب، کودک را در معرض خطر سندرم مرگ ناگهانی قرار می‌دهند. این عوامل از یک کودک به کودک دیگر فرق می‌کنند.

عوامل جسمی

1- ناهنجاری های مغزی
برخی کودکان با یک سری مشکلات مادرزادی به دنیا می آیند که آنها را بیشتر دچار این سندرم می‌کند. در بسیاری از این کودکان، قسمتی از مغز که عمل نفس کشیدن و بیدار شدن از خواب را کنترل می‌کند، به درستی کار نمی‌کند.

2- وزن کم هنگام تولد

زایمان زودرس و چندقلوزایی ممکن است باعث شود که مغز کودک به طور کامل رشد نکند. در نتیجه نوزاد نارس و یا یکی از قل ها نمی‌تواند به خوبی اعمال خودکار بدن مانند تنفس و ضربان قلب را کنترل کند.

3- عفونت های تنفسی
بررسی‌ها نشان داده است بسیاری از نوزادانی که دچار مرگ ناگهانی در خواب می‌شوند، به تازگی دچار سرماخوردگی بوده اند که باعث بروز مشکلات تنفسی در آنها شده است.

عوامل محیطی خواب

اشیای موجود در تختخواب نوزاد و حالت خوابیدن او (مثلا به روی شکم) همراه با مشکلات جسمی نوزاد، خطر ابتلا به این سندرم را افزایش می‌دهند.

نمونه‌هایی از این عوامل محیطی خواب عبارتند از:

1- خوابیدن به روی شکم یا پهلوها
نوزادانی که به روی شکم یا پهلو خوابانده می‌شوند، نسبت به نوزادانی که به پشت (طاقباز) می‌خوابند، سخت تر نفس می‌کشند. از آنجایی که نوزادان در خواب نمی‌توانند تکان بخورند و جابجا شوند، پدر و مادر باید دقت کند که نوزاد خود را به پشت در رختخواب قرار دهند.

2- خوابیدن نوزاد روی یک سطح نرم
قرار گرفتن صورت نوزاد روی یک رختخواب نرم و پف کرده می‌تواند راه نفس کشیدن او را ببندد. کشیدن پتو یا ملافه روی سر نوزاد هنگام خواب نیز خطر خفگی او را در پی دارد.

3- خوابیدن نوزاد کنار پدر و مادرش روی یک رختخواب
اگرچه خواباندن نوزاد در همان اتاقی که پدر و مادر می خوابند، خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کم می‌کند، ولی خوابیدن او در کنار پدر و مادرش و روی یک رختخواب، خطر مرگ او را افزایش می‌دهد که این مسئله تا حدی به دلیل وجود سطوح بیشتری است که نفس کودک را قطع می‌کنند.

عواملی که خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می‌دهند

1- جنسیت: نوزادان پسر بیشتر دچار سندرم مرگ ناگهانی می‌شوند.

2- سن: نوزادان دو و سه ماهه بیشتر دچار این مرگ می‌شوند.

3- نژاد : به دلایل نامعلومی، نوزادان سیاه پوست، سرخ پوست آمریکایی و اسکیموها بیشتر دچار این سندرم می‌شوند.

4- سابقه خانوادگی: نوزادانی که برادر یا خواهر یا بچه‌های فامیل آنها در دوران نوزادی دچار این سندرم شده باشند، بیشتر دچار این مرگ می‌شوند.

5- تنفس دود سیگار اطرافیان: نوزادانی که در خانواده آنها افراد سیگاری وجود دارند، بیشتر دچار این سندرم می‌شوند.

6- نارس بودن: تولد زودتر از موعد و داشتن وزن کم هنگام تولد، هر دو شانس ابتلای کودک به این سندرم را زیاد می‌کنند.

عوامل خطر مربوط به مادر

در طی دوران بارداری، خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد تحت تاثیر عوامل مربوط به مادر نیز قرار می گیرد، خصوصا اگر مادر باردار:

- کمتر از 20 سال سن داشته باشد.

- سیگار بکشد.

- مواد مخدر یا الکل مصرف کند.

- در بارداری، مراقبت خوبی از خودش و جنین نداشته باشد.

راه های جلوگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

1- نوزادتان را به پشت بخوابانید.

به جای اینکه نوزاد خود را به روی شکم و یا پهلوها بخوابانید، او را به پشت در رختخوابش قرار دهید، ولی وقتی نوازدتان بیدار است و یا به قدری بزرگ شده که می‌تواند در خواب بچرخد و جابجا شود، می‌توانید این کار را نکنید.

اگر نوزاد خود را به افراد دیگری می‌سپارید ( مثل مادر یا مهدکودک یا پرستار بچه) به آنها بگویید که او را حتما به پشت بخوابانند و برای آرام کردن بیقراری کودک، او را روی شکم در رختخواب قرار ندهند.

2- روی تختخواب نوزاد را نپوشانید.

سر نوزادتان را روی یک بالش و تشک نسبتا سفت قرار دهید و از خواباندن او روی یک بالش و تشک نرم و بادکرده بپرهیزید (یعنی رختخواب طوری نباشد که سر کودک در آن فرو برود)، زیرا امکان خفگی نوزاد هنگام قرار گرفتن دهان و بینی او روی رختخواب وجود دارد.

عروسک‌های پارچه ای و پشمالو مثل حیوانات پارچه ای و بالش‌های اضافی را روی رختخواب کودک نگذارید، زیرا اگر صورت نوزاد در خواب به آنها بچسبد، خفه می‌شود.

3- نوزاد را خیلی گرم نگه ندارید.

برای گرم نگه داشتن نوزاد، او را در قنداق فرنگی یا کیسه خواب قرار دهید که نیاز به پتو نداشته باشید.

اگر پتو روی کودک می اندازید، دقت کنید سبک باشد و دور سر و گردن نوزاد نپیچد.

پتو را از پاها تا شانه نوزاد بکشید، ولی هرگز روی سر نوزاد را نپوشانید تا خدای نکرده زیر پتو خفه نشود.

4- نوزاد باید تنها بخوابد.
خوابیدن نوزاد در اتاق پدر و مادر خوب است، ولی نباید در کنار پدر و مادر و روی رختخواب آنها بخوابد، زیرا امکان دارد نوزاد بین تشک و تخت و یا تشک و دیوار گیر بیفتد و خفه شود.

همچنین ممکن است دست و پای پدر یا مادر موقع خواب، روی دهان و بینی نوزاد بیفتد و او را خفه کند.

5- تا حد امکان به نوزاد شیر مادر داده شود.

تغذیه نوزاد حداقل تا پایان شش ماهگی با شیر مادر، خطر این سندرم را کاهش می‌دهد.

6- از وسایل کنترل کننده نوزاد و سایر وسایلی که تبلیغ می‌شود خطر این سندرم را کم می‌کنند، استفاده نکنید.

آکادمی طب اطفال آمریکا می گوید استفاده از این گونه وسایل تاثیری در کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوازد ندارند و فقط جنبه تجاری برای کسب سود صاحبان صنایع دارند.

7- از پستانک استفاده کنید.

مکیدن پستانک توسط نوزاد هنگام چرت زدن و خوابیدن، خطر سندرم مرگ ناگهانی را کم می‌کند.

البته اگر نوزاد شیر مادرش را می خورد، صبر کنید یک ماهه شود تا طبق یک روال منظم شیر بخورد، سپس به او پستانک دهید، زیرا ممکن است اگر زودتر از این موعد پستانک دهید، دیگر شیر مادرش را نخورد.

اگر نوزادتان پستانک را دوست ندارد، به زور به او ندهید و یک روز دیگر آن را امتحان کنید.

اگر در خواب، پستانک از دهان نوزادتان بیرون افتاد، دوباره آن را در دهان کودک نگذارید.

مطالب مرتبط:

کودک را به پشت بخوابانید

مرگ ناگهانی نوزادان

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد(SIDS)

13نکته درباره تختخواب کودک

6 راه خوب خوابیدن نوزاد در شب

مشکل نخوابیدن نوزاد در شب

نکاتی درباره تختخواب نوزاد

موقعی که نوزاد خواب است، مراقب او باشید

نوزاد چقدر باید بخوابد؟

نکاتی درباره تختخواب نوزاد

10 نکته درباره ایمنی اتاق خواب کودک

12 راه برای رفع بی‌خوابی کودکان

8 باور غلط درباره خواب کودکان