سینما و تلویزیون به‌عنوان ابزارهای قدرتمند فرهنگی، تأثیر عمیقی بر نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی دارند. یکی از جنبه‌هایی که تحت تأثیر رسانه‌ها قرار گرفته، معیارهای ازدواج و روابط شخصی جوانان است. این رسانه‌ها از طریق ایجاد داستان‌ها و شخصیت‌های خاص، الگوهایی را برای روابط و ازدواج ترسیم می‌کنند که می‌تواند در شکل‌گیری معیارهای ازدواج مؤثر باشد.
در گذشته، خانواده‌ها و جامعه نقش اصلی را در تعیین معیارهای ازدواج ایفا می‌کردند. اما امروزه، به‌ویژه با گسترش رسانه‌ها، شاهد تغییرات عمده‌ای در این زمینه هستیم. سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی به‌ویژه در نسل‌های جدید، می‌توانند به‌عنوان الگویی برای انتخاب همسر و زندگی مشترک عمل کنند. برخی از این آثار با پرداختن به مسائلی مانند احترام متقابل، صداقت و حمایت عاطفی در زندگی مشترک، جوانان را به ارزش‌های مثبت هدایت می‌کنند.
برخی فیلم‌ها هم به بررسی تأثیر تفاوت‌های فرهنگی، طبقاتی و شخصیتی در ازدواج می‌پردازند و به جوانان دیدگاه منطقی‌تری در انتخاب همسر می‌دهند.
فانتزی‌های ازدواج و تأثیر رسانه بر انتظارات جوانان
مطالعات روان‌شناختی و جامعه‌شناختی نشان می‌دهد که یکی از عوامل مهم در شکل‌گیری انتظارات غیرواقع‌بینانه از ازدواج در میان جوانان، به‌ویژه دختران، تأثیر رسانه‌ها و محتوای فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی است. این تولیدات اغلب تصویری ایده‌آل‌گرایانه و حتی تحریف‌شده از فرآیند آشنایی و ازدواج ارائه می‌دهند که می‌تواند بر نگرش و تصمیم‌گیری جوانان در این زمینه اثر بگذارد. به عنوان مثال، در بسیاری از این روایت‌ها، ورود به دانشگاه بلافاصله با یافتن خواستگاری جدی همراه است، یا داستان‌هایی از عشق‌های ماندگار پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، الگوی ازدواج سنتی را به حاشیه می‌برد و به جای آن، روابطی را ترویج می‌کند که مبتنی بر شناخت مستقیم و بدون واسطه است.
چنین بازنمایی‌هایی می‌تواند باعث شکل‌گیری انتظارات فانتزی و ایده‌آل‌گرایانه از ازدواج شود، به طوری که فرد تنها به دنبال تحقق همان سناریوی ذهنی خود است. این مسئله می‌تواند فرآیند ازدواج را دشوار کند، چراکه افراد فرصت‌های مناسب را تنها به دلیل عدم انطباق با این انتظارات از دست می‌دهند.
ضرورت همراهی خانواده‌ها در شکل‌گیری نگرش‌های صحیح ازدواج
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی، نقش والدین در فرآیند ازدواج جوانان به حاشیه رانده شده و فرزندسالاری به عنوان الگوی مسلط به تصویر کشیده می‌شود. این روایت‌ها اغلب والدین را به عنوان مانعی بر سر راه خوشبختی جوانان معرفی کرده و آنها را مسئول ناکامی‌های فرزندان در تصمیم‌گیری‌های عاطفی و ازدواجی می‌دانند.
بر اساس تحلیل‌های اجتماعی، یکی از محورهای برجسته در این تولیدات رسانه‌ای، نقد و محکومیت ازدواج‌های سنتی و ناکارآمد جلوه دادن آن‌هاست. در این روایت‌ها، ازدواج‌های سنتی به عنوان رویکردی منسوخ معرفی شده و جایگزینی آنها با دوره‌ای از دوستی پیش از ازدواج، به عنوان ضرورتی برای شناخت و دستیابی به زندگی مشترک موفق مطرح می‌شود. این در حالی است که همچنان در بخش قابل توجهی از جامعه، ازدواج به شیوه سنتی و با واسطه افراد ثالث، به عنوان یک هنجار پذیرفته‌شده و کارآمد ادامه دارد.
از سوی دیگر، در نبود فضای مناسب برای گفت‌وگو در خانواده‌ها، این تصورات تقویت شده و به مرور زمان به معیارهای غیرقابل تغییر در انتخاب همسر تبدیل می‌شوند، که خود عاملی برای تأخیر در ازدواج و افزایش سن ازدواج در جامعه است.
در این میان، نقش خانواده‌ها در آگاه‌سازی جوانان و ارائه معیارهای واقع‌بینانه و اصولی برای ازدواج بسیار حائز اهمیت است. همراهی والدین و فراهم کردن زمینه‌ای برای بحث و تبادل نظر در مورد ملاک‌های صحیح انتخاب همسر، می‌تواند از شکل‌گیری انتظارات غیرواقع‌بینانه جلوگیری کرده و زمینه تصمیم‌گیری‌های آگاهانه و منطقی را فراهم کند.
اقتصاد و ازدواج در قاب تلویزیون
همچنین یکی از ابعاد مهم این تغییرات، تأکید چشمگیر بر موقعیت اجتماعی و توانایی اقتصادی افراد در تصمیم‌گیری‌های ازدواج است. فیلم‌ها و سریال‌ها با برجسته‌سازی مشکلات مالی و نمایش راه‌حل‌هایی مبتنی بر ثروت، تصویری آرمانی از ازدواج را برای مخاطبان، به‌ویژه جوانان طبقات متوسط و کم‌درآمد، ترسیم می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به شکل‌گیری انتظارات غیرواقع‌بینانه از ازدواج شده و معیارهای همسرگزینی را به سمتی سوق دهد که بیش از پیش بر جایگاه اقتصادی و سطح رفاه مالی تأکید شود.
تغییر در معیارهای همسرگزینی
مورد بعدی نمایش مداوم روابط عاطفی و ازدواج در فیلم‌ها و سریال‌ها است که به تدریج چارچوب‌های ذهنی جوانان را در خصوص ملاک‌های همسرگزینی تغییر داده است. در نتیجه، بسیاری از سنت‌ها و ارزش‌های فرهنگی و مذهبی که پیش‌تر نقش تعیین‌کننده‌ای در فرایند ازدواج داشتند، تحت تأثیر این بازنمایی‌های رسانه‌ای کم‌رنگ شده و جای خود را به معیارهای مدرن‌تری داده‌اند.
بسیاری از فیلم‌ها، شاهد نمایش روابط عاشقانه‌ایی هستیم که اغلب فاقد مشکلات و چالش‌های واقعی زندگی زناشویی‌اند. این نوع نمایش‌ها می‌توانند انتظارات غیرواقعی در ذهن جوانان ایجاد کنند و آنها را از پذیرش مشکلات طبیعی زندگی زناشویی بازدارد. به علاوه، در برخی از فیلم‌ها و سریال‌ها، بر معیارهای سطحی مانند زیبایی ظاهری و جذابیت‌های فیزیکی تأکید زیادی می‌شود که این می‌تواند به تغییر معیارهای ازدواج و تمرکز بیشتر بر ظاهر و شمایل جسمانی منجر شود.
در آخر باید بدانیم سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی با توجه به قدرت بی‌بدیل خود در شکل‌دهی به افکار و رفتارهای اجتماعی، نقش عمده‌ای در تغییر معیارهای ازدواج جوانان ایفا می‌کنند. این رسانه‌ها می‌توانند به‌عنوان یک ابزار آموزشی و آگاهی‌بخش در جهت ترویج روابط سالم و واقع‌بینانه عمل کنند، اما در عین حال نیاز است که تولیدکنندگان محتوا، مسئولیت‌پذیری بیشتری در نمایش واقعیت‌های زندگی زناشویی داشته باشند تا انتظارات جوانان از ازدواج متعادل و منطقی باشد.
پیام شما به ما