بلوغ عاطفی یعنی اجازه بدهیم دیگران درمورد ما اشتباه فکر کنند، روایت آنها از ما بیشتر از هر چیزی خواسته‌ها و محدودیت‌ها و تصویری‌ست که از ما ساخته‌اند که در واقع هیچ کدام از آنها به ما ربطی ندارد. پس اگر در جمع‌های خانوادگی از نظرات دیگران رنجیده می‌شوید، از خودتان سوال بپرسید که چرا باید روایت دیگران از شما، انقدر اذیت کننده باشد؟ شاید شما هنوز به بلوغ عاطفی کافی نرسیده‌اید، شاید  گره‌ و عقده‌ حل نشده‌ای دارید و...

افرادی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند...

تصور کنید فردی که در موقعیت‌های استرس‌زا یا دشوار قرار می‌گیرد، به جای واکنش‌های هیجانی یا تصمیم‌گیری‌های عجولانه، با آرامش به حل مسئله می‌پردازد. این ویژگی، بلوغ عاطفی است که کیفیت زندگی فرد را بهتر می‌کند. در مقابل، افرادی که بلوغ عاطفی کمتری دارند، معمولاً در رویارویی با چالش‌ها واکنش‌های هیجانی نشان می‌دهند که می‌تواند به روابطشان آسیب بزند و تصمیمات غلطی بگیرند.

چرا بلوغ عاطفی اهمیت دارد؟

بلوغ عاطفی به توانایی شما در مدیریت احساسات و تصمیم‌گیری‌های منطقی مرتبط است. مطالعات مختلف نشان می‌دهد که افرادی که درک بهتری از احساسات خود دارند و می‌توانند آنها را مدیریت کنند، در مواجهه با چالش‌ها عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند.
- روابط سالم‌تر: طبق تحقیقات منتشر شده، ۷۸% از افراد بالغ عاطفی اعلام کرده‌اند که در روابط خود از توانایی بهتری در برقراری ارتباط و حل اختلافات برخوردارند.
- تصمیم‌گیری بهتر: گزارشی از دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد که ۶۵% از مدیران اجرایی که در ارزیابی بلوغ عاطفی رتبه بالایی کسب کرده‌اند، تصمیم‌گیری‌های بهتری در محل کار داشته‌اند و این موضوع باعث افزایش بهره‌وری تیم‌هایشان شد.
- مدیریت استرس: همچنین تحقیقاتی که در مجله کلینیک روان‌شناسی صورت گرفته نشان می‌دهد که ۷۰% از افراد بالغ عاطفی قادرند استرس و اضطراب را به‌خوبی مدیریت کرده و از بروز مشکلات روانی جلوگیری کنند.

علائم بلوغ عاطفی و راه‌های تقویت آن

افرادی که به بلوغ عاطفی دست پیدا کرده‌اند، این ویژگی‌ها را دارند:
- خودآگاهی: تحقیقاتی که توسط انجمن رواشناسی آمریکا انجام شده نشان می‌دهد که خودآگاهی، یکی از پایه‌های بلوغ عاطفی است. افراد خودآگاه بیشتر قادر به شناسایی و درک احساسات خود و اثرات آن بر رفتارشان هستند.
- پذیرش احساسات: همچنین مطالعاتی در دانشگاه کالیفرنا می‌گوید افراد بالغ عاطفی یاد می‌گیرند احساسات خود را بپذیرند و آنها را سرکوب نکنند و یا نادیده نگیرند.
- همدلی:  آنها بیشتر می‌توانند احساسات دیگران و همدلی را درک کنند که باعث بهترشدن روابط اجتماعی و شخصی می‌شود.

افرادی که بلوغ عاطفی ندارند

در مقابل، افرادی که بلوغ عاطفی کمتری دارند، معمولاً در مواجهه با مشکلات یا چالش‌ها واکنش‌های هیجانی و غیرمنطقی از خود نشان می‌دهند. به عنوان مثال:
- افراط در واکنش‌ها: زمانی که فرد با یکی از همکارانش در محل کار اختلاف پیدا می‌کند، به‌جای آرامش و بررسی موضوع با منطق، بلافاصله عصبی می‌شود و صدایش را بلند می‌کند. این واکنش نه تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه باعث تشدید تنش‌ها و ایجاد فاصله میان او و همکارش می‌شود.
- سرکوب احساسات: وقتی که احساسات فرد جریحه‌دار می‌شود، به جای روبه‌رو شدن با احساسات خود، آن‌ها را سرکوب می‌کند و هیچ‌وقت به زبان نمی‌آورد. در نتیجه، این احساسات جمع شده به شکل خشم و اضطراب‌های غیرقابل کنترل در موقعیت‌های دیگر خودش را نشان می‌دهد.
-پرهیز از مسئولیت‌پذیری: در یک جمع دوستانه، فرد از بازخوردهای منفی در مورد رفتارهایش گله می‌کند و به جای پذیرش انتقاد و بررسی دلایل آن، به دفاع از خود و توجیه رفتارهایش می‌پردازد. این نشان می‌دهد که او هنوز نمی‌تواند انتقادهای سازنده و رشد شخصی خود را بپذیرد.
این رفتارها معمولاً از نبود بلوغ عاطفی سرچشمه می‌گیرند و در روابط فردی و حرفه‌ای مشکلات زیادی ایجاد می‌کنند.

چگونه به بلوغ عاطفی برسیم؟

رسیدن به بلوغ عاطفی تمرین مستمر می‌خواهد. در ادامه روش‌هایی برای تقویت بلوغ عاطفی وجود دارد:
تمرین خودآگاهی: خودآگاهی به معنای آگاهی از احساسات، افکار و واکنش‌های خود در موقعیت‌های مختلف است. برای تقویت خودآگاهی، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- نوشتن احساسات: روزانه زمانی را به نوشتن احساسات خود اختصاص دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا بیشتر از آنچه که احساس می‌کنید، آگاه شوید و آن را تحلیل کنید.
- تفکر بازتابی: پس از هر موقعیت دشوار یا استرس‌زا، لحظه‌ای به آنچه که اتفاق افتاده فکر کنید. چطور واکنش نشان دادید؟ چه چیزی باعث شد که این واکنش را نشان دهید؟
- مدیتیشن و تمرین‌های ذهن‌آگاهی: تکنیک‌های مدیتیشن می‌توانند به شما کمک کنند که به حالت ذهنی آرام و آگاه برسید و احساسات خود را بهتر درک کنید.

پذیرش و مدیریت احساسات

یکی از اصول بلوغ عاطفی، توانایی پذیرش احساسات است. به جای سرکوب یا نادیده گرفتن احساسات خود، باید آنها را پذیرفته و به شیوه‌ای سالم با آنها برخورد کنید:
به جای قضاوت کردن احساساتتان، سعی کنید آن‌ها را به‌طور طبیعی بپذیرید. مثلاً اگر احساس خشم یا ناراحتی دارید، این احساسات را طبیعی بدانید و سعی کنید علت آن‌ها را شناسایی کنید. بعد از پذیرش احساسات، باید یاد بگیرید که چگونه آنها را مدیریت کنید. مثلاً در شرایطی که عصبانی هستید، به جای انفجار هیجانی، می‌توانید نفس عمیق بکشید یا از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند کشش عضلات استفاده کنید.

توسعه مهارت‌های ارتباطی

بلوغ عاطفی ارتباط نزدیکی با مهارت‌های ارتباطی دارد. افرادی که می‌توانند احساسات خود را به شیوه‌ای مثبت بیان کنند و به دیگران گوش دهند، روابط بهتری دارند و از بلوغ عاطفی بیشتری برخوردارند:
- گوش دادن فعال: وقتی با کسی صحبت می‌کنید، به‌طور کامل به حرف‌های او گوش دهید و از قضاوت‌های زودهنگام پرهیز کنید. این کار باعث می‌شود که روابط شما عمیق‌تر و به‌طور طبیعی بهتر شود.
- بیان احساسات به شیوه‌ای مناسب: هنگام ابراز احساسات، سعی کنید به جای سرزنش کردن دیگران، احساسات خود را به‌طور صادقانه اما آرام بیان کنید. مثلاً به جای گفتن "تو همیشه منو عصبی می‌کنی"، بگویید "وقتی این اتفاق می‌افتد، من احساس ناراحتی می‌کنم. "
- حل تعارضات به شیوه سازنده: در مواجهه با مشکلات و تعارضات، به جای درگیری و تنش، سعی کنید به راه‌حل‌های منطقی و مثبت بیاندیشید.

توسعه همدلی

همدلی به معنای توانایی درک و احساس کردن آنچه که دیگران تجربه می‌کنند است. تقویت همدلی به شما کمک می‌کند تا روابط نزدیک‌تری با دیگران برقرار کنید و احساساتشان را بهتر درک کنید:
وقتی کسی ناراحت یا عصبی است، به‌جای قضاوت کردن یا انتقاد، سعی کنید احساسات او را درک کنید و به او نشان دهید که متوجه نگرانی‌هایش هستید. سعی کنید در موقعیت‌های مختلف خود را به جای فرد دیگری بگذارید و از زاویه دید او به مسائل نگاه کنید. این کار می‌تواند در بهبود روابط کمک زیادی کند.

خودمراقبتی

خودمراقبتی به معنای توجه به سلامت جسمی و روانی است که نقش مهمی در بلوغ عاطفی دارد. افرادی که به خودمراقبتی اهمیت می‌دهند، معمولاً قادرند احساسات خود را به‌خوبی مدیریت کنند و در برابر استرس مقاوم‌تر باشند: ورزش و فعالیت بدنی به کاهش اضطراب و افسردگی کمک می‌کند؛ نداشتن خواب کافی می‌تواند باعث افزایش تحریک‌پذیری و کاهش تمرکز شود و انجام یوگا یا مدیتیشن می‌تواند به شما کمک کند تا ذهن خود را آرام کنید و احساسات‌تان را بهتر مدیریت کنید.

پذیرش تغییرات و رشد شخصی

افرادی که به بلوغ عاطفی رسیده‌اند همیشه در حال یادگیری و رشد هستند و از تجربیات خود درس می‌گیرند: اشتباهات و شکست‌ها را  به‌جای سرزنش خود یا دیگران، فرصتی برای یادگیری و رشد می‌دانند، از دیگران بازخورد بگیرید و آن را به‌عنوان فرصتی برای رشد شخصی خود در نظر بگیرید.

بلوغ عاطفی زمان می‌برد

رسیدن به بلوغ عاطفی یک فرآیند طولانی و نیازمند تلاش مستمر است. با تقویت خودآگاهی، پذیرش احساسات، بهبود مهارت‌های ارتباطی، همدلی و خودمراقبتی، می‌توانیم به بلوغ عاطفی برسیم و در زندگی روزمره تصمیمات بهتری بگیریم، روابط سالم‌تری بسازیم و با استرس‌های زندگی بهتر مقابله کنیم.