در روزهای اخیر، تصویر یکی از کتاب‌های دانشگاهی در فضای مجازی جنجالی شده است. در این تصویر به نقل از کتاب، سن ازدواج پیامبر با عایشه را ۹ سالگی عنوان کرده، در حالی که سن پیامبر ۵۱ سال ذکر شده است. این موضوع موجب واکنش‌ها و بحث‌های مختلفی در جامعه شده و در این مطلب، با تکیه بر منابع معتبر تاریخی و بررسی دقیق، به تحلیل سن واقعی عایشه در هنگام ازدواج با پیامبر پرداخته‌ایم.
 

با اینکه در صدر اسلام، ازدواج در سنین پایین امری رایج و پذیرفته‌شده در چارچوب فرهنگ و رسوم آن زمان بود اما بنی‌امیه و علمای متعصب اهل سنت، سن واقعی عایشه در هنگام ازدواج با رسول خدا را تحریف کردند تا بگویند ایشان بر دیگران همسران حضرت برتری داشته است. به گفتۀ آنها، عایشه در ۶‌سالگی به عقد رسول خدا درآمده و در ۹ ‌سالگی به خانه ایشان وارد شده. برای درک صحیح موضوع، ابتدا باید تاریخ ازدواج پیامبر با عایشه را روشن کنیم.
 

براساس روایتی از بخاری، پیامبر سه سال پس از وفات خدیجه با عایشه ازدواج کرد. با توجه به وفات خدیجه در سال دهم بعثت، عقد پیامبر با عایشه در سال سیزدهم بعثت بوده است. از طرفی، ابن ‌ملقن نیز روایت کرده که پیامبر در سال دوم هجری، عایشه را به خانه خود برده است. پس عقد در سال سیزدهم بعثت و عروسی در سال دوم هجری بوده است.

منابع: (صحیح البخاری، ج۵، ص۳۸ و غایة السول فی خصائص الرسول ج۱، ص۲۳۶)
 

با وجود اختلاف نظر مورخان در سن ازدواج عایشه اما دربارۀ سن خواهرش اسماء بنت ابوبکر هیچ اختلافی وجود ندارد. طبرانی، ابن عساکر، ابن‌اثیر، هیثمی و دیگر بزرگان اهل سنت، همگی تأیید کرده‌اند که اسماء  ۲۷ سال قبل از هجرت به دنیا آمده و ده سال از عایشه بزرگ‌تر بوده است. اگر اسماء در سال اول بعثت ۱۴ ساله بوده و ۱۰ سال از عایشه بزرگ‌تر باشد، سن عایشه در همان سال ۴ سال خواهد بود. بنابراین، در سال سیزدهم بعثت (زمان عقد)، عایشه ۱۷ ساله بوده و در سال دوم هجری (زمان عروسی) ۱۹ سال داشته است.

منابع: (المعجم الکبیر، ج۲۴، ص۷۷، تاریخ مدینة دمشق،  ج۶۹، ص۹، اسد الغابة، ج۶، ص۹ و...)

برخی دیگر از منابع اهل سنت ازدواج پیامبر با عایشه را در سال چهارم هجری گزارش کرده‌اند. بلاذری می‌گوید پیامبر پس از خدیجه، چند ماه پیش از هجرت با سوده ازدواج کرد. ذهبی نیز معتقد است که سوده چهار سال تنها همسر پیامبر بود.. بنابراین، ازدواج پیامبر با عایشه در سال چهارم هجرت انجام شده. در این صورت سن عایشه در زمان عقد 19سال بوده است.

(منابع: انساب الاشراف، ج1، ص407 و تاریخ الاسلام، ج2، ص160)
 

با استناد به زمان اسلام‌آوردن عایشه نیز می‌توان سن او را در هنگام ازدواج مشخص کرد. به گفتۀ ابن هشام، سیره‌نویس و نووی فقیه شافعی‌مذهب، عایشه در سال اول بعثت و در خردسالی ایمان آورده است. طبیعتا مراد از خردسالی شیرخواره بودن یا سه ساله و چهار ساله بودن وی نیست چرا که کودک در این سنین قدرت تشخیص ندارد تا در مورد ایمان آوردن وی بحث شود. اگر سن تمییز دختران را حداقل ۷ سال بگیریم، سن ازدواج عایشه در سال دوم هجری ۲۲ سال خواهد بود.