ما اغلب معتقد هستیم که مشاور کنکور بیش از اینکه نقش همراه گر داشته باشد نقش برنامه ریز کنکور دارد اما این تفکر اشتباه است .
باید به نقش بسیار مهم همراه گری و پشتیبانی و همدلی که یکی از ۱۴ ویژگی معروفی است که اولین بار کنکور تی وی برای انتخاب مشاور کنکور آن را شاخص بندی علمی کرد بیش از این توجه کنیم که البته توجه ما به این شاخصه تلاش مشاوران کنکور را برای افزایش توانایی شان در همدلی و درک مراجعانشان بیشتر خواهد کرد و به نحوی کار آن‌ها را سخت تر می‌کند .
قبل از اینکه بخواهم وارد موضوع اصلی بشوم بهتر دانستم نقل قولی از سایت konkut.tv درباره ویژگی های مشاور خوب کنم که ۱۴ شاخص را تحت عنوان ۱۴ ویژگی بایسته یک مشاور کنکور خوب معرفی کرده است که بسیار دیدگاه عمیقی در این مورد به ما می‌دهد .

۱۴ ویژگی بایسته یک مشاور کنکور خوب از نگاه کنکور تی وی

اگر ویژگی های یک مشاور کنکور خوب را نشناسیم به راحتی نمی توانیم در مورد کارهایی که یک مشاور کنکور باید برای کاهش استرس دانش آموز انجام دهد صحبت کنیم .

از دید کنکور تی وی یک مشاور کنکور خوب اصولاً ۱۴ ویژگی اصلی دارد و بهترین مشاوران کنکور باید این ۱۴ ویژگی اساسی را داشته باشند وگرنه مشاور کنکور بد به حساب می آیند و شما و آینده شما را به بازی می گیرند :
۱- شنونده‌ای فعال و قوی است
۲- به شخصیت شناسی علمی آشنایی کامل دارد و برمبنای شخصیت شما با شما کار می کند
۳- روش‌های استاندارد و نتیجه بخش مطالعه کنکور را می داند
۴- با تمام دغدغه‌ها و نگرانی‌های کنکوری‌ها آشناست
۵- ذهن استراتژیک و برنامه ریز دارد
۶- منظم ، منضبط ، دقیق بودن را می توان از رفتارش یاد گرفت
۷- بی ابهام صحبت می کند و در برابر تمام گفته هایش مسئول و پاسخگو است
۸- صادق و صریح و بی تارف است
۹- منابع کمک درسی مناسب بازار را به خوبی رصد کرده است
۱۰- توان همدلی بالایی دارد و سختی‌ها و چالش های مطالعاتی هر بخش هر درس را درک می‌کند
۱۱- شناسانگر و معیارهای دقیقی برای ارزیابی وضعیت یادگیری دارد
۱۲- با دیدگاه طراح کنکور آشنایی دارد
۱۳- کنکورهای ۱۰ سال اخیر را به خوبی می‌شناسد
۱۴- هرگز سرزنش نمی‌کند و هرگز مجازات و تنبیه در برنامه کاری اش وجود ندارد
حال با دانستن این ویژگی ها به سراغ موضوع اصلی می رویم .

راه حل یک کنکوری برای درمان استرس کنکور چیست ؟

اولین توصیه این است که از مشاورانی که توانایی همدلی ندارند و دانش سطحی روانشناسی غیر بالینی در مورد مشاوره دادن در مورد استرس کنکور به شما را ندارند دوری کنید .
توصیه دوم من این است که سری به سایت konkur.tv بزنید و صفحه مربوط به استرس کنکور آن را مشاهده کنید .
در آنجا محمد قاسمی که یکی از معروف‌ترین مشاوران کنکور است به روش CBT به شکل کامل تکنیک بسیار موثری را برای از بین بردن استرس کنکور در یک ویدیوی ۲ ساعت و نیمه توضیح داده است که منبع پست مربوط به استرس کنکور تبیان بود .
توصیه سوم من این است که از مشاور کنکور خود مطالبه افزایش آگاهی کنید و از او بخواهید که توان و دانش خود را برای درک استرس کنکور شما بالا ببرد .

آیا بزرگترین مساله بیان نکردن استرس کنکور از طرف دانش آموز است ؟

بزرگی می‌گفت اگر جوان ترها به سراغ ما نمی‌آیند به خاطر این است که در بسیاری از مواقع می‌ترسند که ما را ناامید کنند و واقعیت این است که خیلی وقت ها اگر دانش آموز برای حل مشکل استرس کنکورش به سراغ مشاور کنکورش نمی رود از این می ترسد که شاید مشاورش را ناامید کند.

دانش آموز کنکوری کوهی از پیش بینی منفی و نگرانی از قبول نشدن دارد که ترس از آینده را برایش بیشتر و بیشتر می‌کند و هرگاه در مورد دغدغه‌های ساده‌اش با هرکس حرف زده است یا جملات بیهوده و کلیشه‌ای شنیده است یا سرزنش شده است .
این دانش آموز اعتمادی برای بیان افکارش به هیچ‌کس ندارد و حالا به سراغ آخرین امیدش یعنی مشاور کنکورش می‌رود تا راه حلی برای مهار احساس بسیار بد استرس کنکور پیدا کند اما . . .
اما مشاورش نیز مانند بقیه توان همدلی لازم را از خود نشان نمی‌دهد و حتی ممکن است کار به تحقیر شدن دانش آموز و مقایسه گری برسد که فاجعه بدتر می‌شود .
آیا اینجا واقعاً می‌توان گفت که دانش آموز مقصر است که مشکلش را بیان نمی‌کند یا از کم مهارتی مشاور کنکور در همدلی است که دانش آموز در بیان مشکلش ترس دارد ؟

آیا تمام تقصیر اینکه دانش آموز در مورد استرس کنکورش سخنی به میان نمی آورد بر گردن مشاور کنکورش است ؟

در همین ابتدا باید بگویم که اصلاً نباید دنبال مقصر بگردیم ، مقصر کسی است که در انجام یک کار اهمال می‌کند
اما اکثر مشاوران کنکور در انجام کارهایشان اهمال نمی‌کنند ولی آموزشی برای یادگیری مهارت همدلی دریافت نکردند و نمی‌توانند ارتباط همدلانه و درستی بین خود و دانش آموزشان برقرار کنند .
اگر بخواهیم ریشه‌ای موضوع را بررسی کنیم در مشکل سه بخش دارد :
۱. یکی از آنجایی آب می‌خورد که ما هیچ نظام آموزشی منسجم و مناسبی برای یاد دادن مهارت همدلی به مشاوران کنکور در اختیار نداریم .
۲. استرس کنکور برای برخی مشاوران کنکور طبیعی به نظر می‌رسد و آن را بخش جدانشدنی از کنکور می‌دانند .
۳. هیچ ساختار منسجم آموزشی مناسب برای آموزش دانش اولیه و سطحی لازم برای مشاوره های عمومی و غیربالینی در مورد استرس کنکور را به شکل علمی ندارند .
حالا ممکن است بگویید که حالا که سیستم آموزشی مناسبی برای آموزش دادن به مشاورهای کنکور نیست پس کاری از دست ما بر نمی‌آید .
حتی فکر کردن به جمله بالا از بزرگ‌ترین مسئولیت گریزی‌های جامعه مشاوران کنکور است ، چرا که در دنیای صد سال اخیر منابع بسیار زیادی برای مطالعه و یادگیری این دانش های ضروری در دسترس هستند و علی الخصوص در عصر ظهور اینترنت و انفجار اطلاعات دسترسی به منابع یادگیری و خودآموز صدها برابر بیشتر از گذشته شده است و هر کدام از مشاوران کنکور به سادگی با روش‌های خودخوانی می توانند مهارت همدلی و مشاوره رفع استرس را بدون هیچ هزینه و کلاسی یاد بگیرند .

پس عملاً هیچ بهانه‌ای برای هیچ مشاور کنکوری وجود ندارد که به سراغ یادگیری این مهارت‌های الزامی برای مهار استرس کنکور دانش آموزانش برود وجود ندارد .

مراحل مشاوره استرس کنکور چگونه است ؟

مشاور کنکور بعد از افزایش توان و دانش خود برای رفع مشکل استرس کنکور قدم های زیر را باید بردارد :
۱. سعی کند رابطه بین خود و دانش آموز کنکوری اش را به یک رابطه صمیمانه و همدلانه تبدیل کند که دانش آموز راحت حرف دلش را بزند و تصاویر ناهمگون و ترسناک ذهنی اش را برای مشاورش باز کند .
۲. سوالات درست در مورد افکار پریشان مولد استرس کنکور در دانش آموزش را بپرسد .
سوال درست بدین معنی است که در مورد جریانات فکری خود دانش آموز مراجعه کننده سوال پرسیده شود ، نه براساس تجربیات قبلی و پیش فرض های قبلی مشاور
۳. با دقت تمام نکاتی که دانش آموز بیان می‌کند را بنویسد تا بتواند در یافتن فکر خودآیند مرکزی مولد استرس کنکور به دانش آموز کمک کند .
نوشتن به ذهن مشاور انسجام استراتژیک می‌دهد که دقیق تر موضوع را بررسی کند و راهکاربهتری پیدا کند .
۴. از بیان کلیشه ها و چیزهایی که همه درباره استرس کنکور می گویند پرهیز کند ، چون هر فردی شخصیت متفاوتی دارد و نیازمند بررسی متناسب با شخصیت خودش است .
بیان کلیشه ها عمدتاً رابطه بین مشاور و دانش آموز را تخریب می کند ، چرا که دانش آموز حس می کند آن توجهی که باید را از طرف مشاورش نمی گیرد .
۵. دیدگاه های علمی و جریان های علمی در جهت مشاوره استرس کنکور به دانش آموز را باید بشناسد و سخنی غیر علمی و مبتنی بر تجربی شخصی یا شبهه علمی مطرح نکند .
۶. اگر سطح استرس کنکور دانش آموز کنکوری به حدی بالا بود که از توان علمی و مهارت مشاوره کنکور خارج بود ، مشاور موظف است که از یک روانشناس بالینی در این مرحله کمک بگیرد .
واضح است که در برخی موارد آنچنان فشار استرس بر دانش آموز بالاست که اصلاً توانایی شنیدن ندارد که بخواهد در جریان مشاوره کنکور به درمان استرس کنکور بپردازد و مداخلات تخصصی تری از جانب یک روانشناس را می طلبد .
و اینجاست که هر مشاور کنکوری باید الزاماً یک روانشناس مناسب را همیشه داشته باشد که در صورت لزوم دانش آموزش را به او ارجاع دهد .
حال به سراغ موضوعی عجیب تری می رویم ، یعنی استرس ناشی از برنامه ریزی کنکور که مستقیماً به مشاور مربوط است

استرس ناشی از برنامه ریزی کنکور

با در نظر گیری مراحل ۶گانه بالا برای کاهش استرس کنکور در دانش آموز ، مشاور که موظف است برنامه ریزی کنکور را نیز ساماندهی کند باید توجه داشته باشد که خیلی از اوقات استرس دانش آموز ناشی از عدم شفافیت در برنامه ریزی کنکور است .
مشاور موظف است با دقت در یک مکالمه بالغانه تمام ابعاد مبهم برنامه ریزی کنکور دانش آموز را شفاف کند .
خیلی از اوقات با همین شفاق سازی برنامه ریزی کنکور و تعیین چشم انداز واضح واقعاً مشکل استرس برطرف می شود و نیازی به اقدامات درمانی پیچیده نیست .
در بسیاری از موارد مشاهده می کنیم که برنامه ریزی کنکور به نحوی ارائه شده است که دانش آموز هیچ اعتمادی به آن برنامه ندارد و یا آنقدر غیر واقع بینانه و خارج از سطح توانایی اوست که باور نمی کند بتواند آن را اجرا کند و بنابراین به طور کامل از اجرای آن برنامه ریزی کنکور سر باز می زند .
اینکه یک کوهنورد با تجربه ظرف ۲ ساعت با ۱ لیتر آب و یک بسته بیسکویت قله را فتح می‌کند اطلاعات خاصی در مورد اینکه من چقدر آب و غذا احتیاج دارم و چند ساعت طول می‌کشد که قله را فتح کنم به من نمی‌دهد .
من باید خودم بخشی از مسیر را بروم و بدون توجه به کوهنورد حرفه‌ای اندازه گیری مخصوص خودم را داشته باشم تا تخمین دقیقی از میزان آب و غذای مورد نیازم برای دفعه اول کوهنوردی داشته باشم و در دفعات بعدی فتح قله دیگر کاملاً بر نیازهای خودم مسلط هستم .
برای برنامه ریزی کنکور شما بدون توجه به ظرفیت دیگران باید ظرفیت اولیه خود را برای شروع درس خواندن برای کنکور تا حد زیادی اندازه گیری کنید ، وگرنه درس خواندن را شروع نخواهید کرد .

برنامه ریزی کنکور شفاف در اکثر مواقع استرس کنکور را به شکل کامل از بین می برد .