امروزه، كوتاه و بلند كردن موها، مدل دادن و ديگر آراستن‌ها، جزو ضروريات و تقريبا بخش اعظم زندگي دختران و پسران شده است يا پسرها كه قبلا با ماشين نمره چهار، سر خود را اصلاح مي‌كردند، ولي حالا ديگر هزينه كوتاه كردن يا آرايش موي سر يك نوجوان پسر، سر به فلك مي‌زند! بنابراين مي‌بينيم همه چيز، دستخوش تغيير و تحول شده است.
مد و مدگرایی، پدیده ای است که از دیرباز در جوامع بشری وجود داشته، ولی با گذشت زمان همراه با دگرگونی های زمانه تغییر کرده است. مد در دهه های اخیر با تغییر رنگ و لعاب و ایجاد تنوع و جذابیت بیشتر، بیش از گذشته در جامعه ایران نمود و حضور یافته است و گروه ها و افراد بسیاری را مجذوب جاذبه های خود کرده است و می کند.
دلايل توجه به لباس و مد
اگر نوجوان به سر و وضعش بيش از اندازه توجه نشان مي‌دهد و به پوشيدن لباس‌هاي عجيب و غريب علاقه زيادي دارد، بايد گفت دلايل گوناگوني مي‌تواند عامل چنين رفتاري باشد. گاهي اين‌گونه رفتارها از حالت «خودشيفتگي» نوجوان نشات مي‌گيرد كه در اين سن بشدت ظاهر مي‌شود.وابستگي به گروه همسالان نيز از جمله عواملي است كه باعث پيروي نوجوان از مد و توجه او به ظاهرش مي‌شود، زيرا وسيله‌اي است براي هماهنگي با همسالان و مورد قبول آنان قرار گرفتن. متأسفانه پيروي از مد و پوشيدن لباس‌هاي ناهمگون، مي‌تواند نوعي واكنش ستيزه‌جويانه نوجوانان نسبت به مسائل و موضوعاتي باشد كه در جامعه مي‌گذرد و آنها با اين مسائل مخالفند و به اين ترتيب، ناخشنودي خود را نشان مي‌د‌هند.
پيروي از مد گاهي هم وسيله‌اي براي اعلام جنگ به بزرگ‌ترها و احتمالا دهن‌كجي به اجتماع است، نوجوان مي‌خواهد ناسازگاري خود را با محيط به نوعي ابراز كند، چون راهي نمي‌يابد، ناچار به پيروي از مد كه يكي از اين وسيله‌هاست، روي مي‌آورد. برخي نوجوانان نيز به دليل مورد توجه قرار گرفتن به طرف مد مي‌روند.
اهميت دادن به مدل لباس و پوشاك ويژگي مهم دوره نوجواني است. يكي از دلايل اين اهميت، آن است كه از اين طريق نوجوانان تجربه مي‌كنند چه كسي هستند و مي‌خواهند كه ديده شوند. البته پوشاك و مدل لباس براي هر فردي نوعي علامت هويتي تلقي مي‌شود.
با وجود اين، از آنجا كه نوجوانان در دوره رشد و تحول هستند، در درجه نخست، طرز لباس پوشيدن آنها نشان‌دهنده تصور آنان از خودشان است، براي همين، نوع پوشاك و لباس اهميت بيشتري براي آنها پيدا مي‌كند. علاوه بر اين، نوجوانان مي‌آموزند طرز لباس پوشيدن نقش مهمي در روابط اجتماعي و اين‌كه از سوي ديگران چگونه مورد ارزيابي قرار مي‌گيرند، ايفا مي‌كند.
از اين رو، طرز و مدل لباس هم براي همسالان و هم بزرگسالان نشانه مهمي مي‌شود. شواهد نشان مي‌دهد لباس‌هاي مُد در دبيرستان، نشان از پايگاه و شأن بالاي اجتماعي مي‌دهد و برعكس لباس‌هايي كه كمتر مُد هستند، داراي پايگاه و شأن پايين اجتماعي است.
دخترها بيشتر تحت تاثير مدگرايي هستند
معمولا دخترها به لحاظ احساسي بودن واکنش هاي شان نسبت به محيط، عاطفي تر است و بيشتر تحت تاثير مد و مدگرايي قرار مي گيرند؛ بنابراين تقليد و گرايش به الگوهاي برتر با طبيعت بيولوژيکي زنان تناسب بيشتري دارد. همچنين دخترها بيشتر به روابط و ظاهر اشخاص توجه مي کنند و حس زيبا دوستي در آن ها بيشتر است. به همين علت است که گرايش به مد و تقليد از طرز لباس پوشيدن تا نحوه آرايش و نوع صحبت کردن در دخترها بيشتر و زودتر خودش را نشان مي دهد.الگو بودن پدر و مادر براي فرزند
توجه نکردن به نياز جوانان به محبت و مهرباني، نياز به امنيت و آسايش، نياز به احترام و نياز به قدرداني و ... در خانواده، باعث مي شود جوانان براي پاسخ به نيازهاي ذکر شده به جمع هاي دوستانه پناه ببرند. جمع هايي که معمولا راهنماهاي دلسوزي نيستند. بنابراين وظيفه والدين که بيشترين ارتباط را با جوانان دارند، اين است که با ارائه الگوهاي مناسب و عيني جوانان و نوجوانان را در بحران ياري دهند. با اين حال ذکر اين نکته هم ضروري به نظر مي رسد که بهترين الگو براي جوانان، والدين شان هستند.توصيه‌هايي در مورد مسأله مد
لباس، آراستگي ظاهر و همرنگ شدن با همسالان از جمله عواملي است كه مانع به وجود آمدن احساس عدم تناسب با جامعه در نوجوان مي‌شود. براي برخورد با مسأله مدپرستي در نوجوانان نكاتي ذكر مي‌شود، كه عبارتند از:1- براي در پيش گرفتن رفتار منطقي و درست در اين مورد، پيش از هر چيز بايد تلاش كنيد درباره مد يا نوآوري لباس نوجوانان اطلاعاتي به دست آوريد. منظور اين نيست كه بايد حتماً از مد پيروي كنيد، بلكه هدف اين است كه با به دست آوردن اين آگاهي، به ياد روزگار جواني و ميزان توقع خود از والدينتان بيفتيد و در رفتار خود با فرزندتان صبر بيشتري به خرج دهيد.
2- اصرار نداشته باشيد هر چه را شما مي‌پسنديد، او هم بپسندد. او را در انتخاب لباس آزاد بگذاريد و راهنمايي‌اش كنيد. گاهي ممكن است در انتخاب اشتباه كند و در اشتباه خود اصرار هم داشته باشد؛ ولي تجربه‌اي كه از آن اشتباه به دست مي‌آورد، تأثيرش بيشتر از نصيحت‌هاي شما در اين زمينه است.
3- با در نظر گرفتن بودجه خانواده رفته رفته مقدار پولي را كه براي لباسش در نظر گرفته‌ايد، در اختيارش بگذاريد. به او اجازه دهيد براي انتخاب لباس، نظر خود را بدهد، هر چند ممكن است در انتخاب‌هاي اوليه‌اش دچار اشتباه شود، اما به تدريج مي‌آموزد كه بايد با در نظر گرفتن همه جوانب اجتماعي، خانوادگي و مانند آنها براي خود لباس تهيه كند.
4- اگر سليقه او مورد پسند شما نيست او را مسخره نكنيد يا مستقيم او را به باد انتقاد نگيريد. اين‌گونه رفتارها و روش‌هاي تند و مستقيم باعث مي‌شود كه حالت تدافعي به خود بگيرد.
5- در دوران دبيرستان دختران علاقه زيادي به آرايش دارند. در اين سن به علت اختلالاتي كه در ترشح غدد داخلي ايجاد مي‌شود، اغلب دچار كك و مك يا آكنه مي‌شوند و سعي دارند اين عيب را با آرايش صورت بپوشانند. پيش از هر چيز تلاش كنيد مشكل پوستي فرزندتان را از بين ببريد. در اين مورد خيلي صميمانه و غيرمستقيم او را راهنمايي كنيد. روش درست را به او بياموزيد و به او بفهمانيد كه سادگي يك دختر نوجوان را زيباتر نشان مي‌دهد.
6- بهتر است در اين دوره بحراني با او درنيفتيد و نظرتان را با اجبار به او تحميل نكنيد. بيشتر اعمال او به اين دليل است كه مي‌خواهد مورد توجه و تأييد ديگران قرار گيرد و كانون توجه باشد؛ بنابراين، آرامش خود را حفظ كنيد، چون به او كمك مي‌كند دردها و مشكلاتش را آسان‌تر حل كند.
منابع : تابناک / پایداری ملی / مشرق نیوز
