در سال ۱۴۰۲ سهم دختران از ورودی‌های دانشگاه از پسران پیشی گرفت و به ۵۸ درصد رسید. در سال ۱۴۰۳ این شکاف بیشتر شد و ۶۳ درصد ورودی دانشگاه را دختران تشکیل دادند. این روند نشان می‌دهد که پسران به‌مرور از مسیر تحصیلات دانشگاهی فاصله می‌گیرند.. این روند نشان می‌دهد که پسران به‌مرور از مسیر تحصیلات دانشگاهی فاصله می‌گیرند. این پدیده، فقط یک مسئله آموزشی نیست، بلکه بازتابی از تغییرات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در جامعه است. در ادامه، ۷ دلیل مهم این مسئله را بررسی می‌کنیم.
۱. فشار اقتصادی و ورود زودهنگام به بازار کار
در بسیاری از خانواده‌های سنتی، به‌ویژه در مناطق محروم، پسران به‌عنوان نان‌آور آینده خانواده در نظر گرفته می‌شوند. این انتظار باعث می‌شود بسیاری از آن‌ها پس از دبیرستان سریعاً وارد بازار کار شوند و تحصیلات دانشگاهی را به تعویق بیندازند یا کاملاً کنار بگذارند. از سوی دیگر، با توجه به ناهماهنگی موجود میان رشته‌های دانشگاهی و نیازهای بازار کار، این تصور شکل گرفته که تحصیلات دانشگاهی نه‌تنها تضمین‌کننده شغل نیست، بلکه فرصت درآمدزایی را هم به تأخیر می‌اندازد.
۲. انگیزه کمتر برای همسریابی در محیط دانشگاه
برای برخی دختران، دانشگاه محیطی برای یافتن همسر با ویژگی‌هایی مثل تحصیلات بالا یا آینده شغلی مناسب محسوب می‌شود. اما برای پسران، حضور در دانشگاه به‌خصوص در مقطع کارشناسی، به معنای نداشتن شغل و درآمد است؛ چیزی که در فرهنگ عمومی جامعه، مانعی برای ازدواج تلقی می‌شود. به همین دلیل، دانشگاه برای پسران الزاماً مزیتی در مسیر همسریابی محسوب نمی‌شود.
۳. تضعیف نقش مدرک در جایگاه اجتماعی مردان
در جامعه ما، یکی از اهداف مهم تحصیلات دانشگاهی ارتقای جایگاه اجتماعی است. اما برای پسران، این ارتقا اغلب تنها در صورتی معنا دارد که با موقعیت مالی مناسب همراه باشد. برخلاف زنان که ممکن است گاهی با کسب مدارک دانشگاهی، تصویری مثبت از خود در جامعه بسازند، مردان برای کسب جایگاه اجتماعی نیازمند قدرت اقتصادی‌اند. از این‌رو، پسران ترجیح می‌دهند انرژی و وقت خود را صرف مسیرهای مستقیم‌تربرای کسب درآمد کنند.
۴. استقلال از خانواده، الزاما نیازمند دانشگاه نیست
برای برخی دختران، تحصیل در دانشگاه (به‌ویژه در شهرهای بزرگ) راهی برای کسب استقلال از خانواده تلقی می‌شود. اما پسران در فرهنگ عمومی، گزینه‌های بیشتری برای مستقل شدن در اختیار دارند و معمولاً مسیرهایی مثل اشتغال، مهاجرت یا کار آزاد را به تحصیل ترجیح می‌دهند. در نگاه آن‌ها، دانشگاه الزماً راه استقلال نیست.
۵. جذابیت کمتر مشاغل دانشگاه‌محور برای پسران
بسیاری از مشاغلی که نیاز به تحصیلات دانشگاهی دارند، مانند معلمی، پرستاری، پزشکی یا حقوق، برای دختران جذاب‌تر تلقی می‌شوند؛ چراکه این مشاغل از ثبات و ساختار مشخصی برخوردارند. در مقابل، پسران بیشتر به دنبال مشاغل پرریسک‌تر ولی درآمدزاتر در بازار آزاد، کارهای فنی، فروش، یا فعالیت‌های استارتاپی هستند؛ حوزه‌هایی که الزاماً نیاز به مدرک دانشگاهی ندارند.
۶. سربازی، وقفه‌ای جدی در مسیر تحصیل
الزام رفتن به سربازی در ۱۸ سالگی برای بسیاری از پسران، باعث ایجاد وقفه در مسیر تحصیل می‌شود. این فاصله، انگیزه آن‌ها را برای ادامه تحصیل کاهش می‌دهد و موفقیت در کنکور را نیز دشوارتر می‌کند. اگرچه در گذشته برخی پسران برای فرار از سربازی به دانشگاه می‌رفتند، اما امروزه با کاهش سخت‌گیری‌ها و تغییر قوانین بیمه و اشتغال، این انگیزه نیز کمرنگ شده است.
۷. تأثیر خرده‌فرهنگ‌های جدید مردانه
در سال‌های اخیر، سبک زندگی خاصی تحت عنوان «مرد آلفا» در فضای مجازی ترویج شده که بر قدرت بدنی، پولدار شدن سریع و رفتار مردانه سنتی تأکید دارد. این سبک زندگی، دانشگاه رفتن را اقدامی غیرضروری و حتی نشانه‌ای از وابستگی به خانواده جلوه می‌دهد که در نهایت باعث دوری پسران از دانشگاه می‌شود.
پیام شما به ما