فرزند موهبتی است که با تربیتی شایسته، به گلی خوش‌بو در باغ وجود، بدل می‌شود. این جایگاه رفیع، تربیت فرزند را به وظیفه‌ای مقدس بدل کرده که سنگ بنای سعادت امت اسلامی را رقم می‌زند.

متاسفانه والدین به دلیل نشناختن جایگاه فرزندان و سهل انگاری در تربیتشان آنها را بالنده و شکوفا نمی‌کنند. چرا که به فرموده امیرالمومنین علیه‌السلام دشمن مردم، جهل و ندانسته‌های آنها است.(بحارالانوار، ج۷۸، ص۱۴) بنابراین والدین قبل از هر چیز باید نسبت به منزلت و جایگاه فرزندان آگاهی یابند.

جایگاه فرزندان در قرآن کریم

خداوند در آیات قرآن جایگاه فرزند را بیان کرده است که به برخی اشاره می‌کنیم:

- زینت‌بخش زندگی: الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَالْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَخَیْرٌ أَمَلًا(کهف،۴۶)؛ مال و فرزندان، آرایش و زیور زندگی دنیا هستند.

- مایه فتنه و وسیله آزمایش بشر: وَاعْلَمُوا أَنَّمَا أَمْوَالُکُمْ وَأَوْلَادُکُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ(انفال، ۲۸)؛ و بدانید که اموال و فرزندانتان فقط وسیله آزمایش شماست، وخداست که پاداشی بزرگ نزد اوست.

- باقیات الصالحات: الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَالْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَخَیْرٌ أَمَلًا(کهف،۴۶)؛ مال و فرزندان، آرایش و زیور زندگی دنیا هستند.

- نور چشم: وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَ ذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا؛ پروردگارا (فرقان،۷۴)؛ همسران و فرزندانمان را مایه روشنی چشمان ما قرار ده.(فرقان،۷۴)

- مژده و بشارت: یَا زَکَرِیَّا إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ یَحْیَی لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِیًّا(مریم، ۷)؛ ای زکریا! ما تو را به پسری که نامش یحیی است، مژده می‌دهیم.

با این میزان مزایا برای فرزندداشتن، چگونه می‌توان نسبت به این موهبت بی‌تفاوت ماند یا از آن چشم پوشید؟ در روزگاری که بسیاری از مردم یا فرزندی نمی‌خواهند یا به یک فرزند بسنده می‌کنند، باید گفت که نادیده گرفتن این نعمت‌های الهی، زیانی بزرگ و جبران‌ناپذیر به دنبال دارد

منزلت فرزندان در نگاه اهل بیت علیهم‌السلام

ائمه اطهار علیهم‌السلام در روایات بسیاری منزلت فرزند را توصیف نموده‌اند. از جمله:

- جگرگوشه مؤمن: رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: فرزند جگرگوشه مومن است اگر پیش از والدین بمیرد برایش شفاعت می‌کند، و اگر بعد از والدین بمیرد برایش استغفار می‌کند و خداوند در اثر استغفار فرزند، آنها را می‌بخشد.(مستدرک الوسائل، ج۱۵، ص۱۱۲)

- برکت خانه: پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله به ابن عباس فرمود: خانه‌ای که در آن کودکی نباشد، خیر و برکت ندارد.(کنز العمّال، ج۱۶، ص۲۸۱)

- گلی ازگلهای بهشت: پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: فرزند گلی از گلهای بهشت است.(مستدرک الوسائل، ج۱۵، ص۱۱۳)

- وجودش از وجود والدین: امام سجاد علیه‌السلام می‌فرماید: حقّ فرزند بر تو اینست که بدانی وجود او از تو و نیک و بدش در این جهان منسوب به تو است.(مکارم الاخلاق، طبرسی، ص۴۲۱)

- بازوی پرتوان: امام حسن عسکری علیه‌السلام فرمود: فرزند بازوی پرتوانی است و کسی که فرزند ندارد، ضعیف است.(فروع کافی، ج۵، ص۹۹)

- شاد کردن فرزند، مایه شادمانی در قیامت: هر کس فرزند خود را خوشحال کند، خداوند در روز قیامت خوشحالش می‌نماید.(عده الداعی، ص۷۹)

- فرزند ارث الهی: امام صادق علیه‌السلام فرمود: میراث خدا از بنده مؤمنش، فرزند صالحی است که برای او آمرزش بطلبد.(من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۴۸۱)

- بهترین نعمت: امام سجاد علیه‌السلام فرمود: فرزند، بهترین نعمت است ؛ اگر بماند دعایی است مستجاب و اگر بمیرد شفاعت کننده‌ای است که انسان او را پیشاپیش می‌فرستد.

- محبت به فرزند سبب بالارفتن درجات در بهشت: پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: فرزندان خود را ببوسید، زیرا برای هر بوسه‌ای که به فرزندان می‌زنید، یک درجه در بهشت خواهید داشت که فاصله هر درجه تا درجه دیگر به اندازه پانصد سال راه است.(مکارم الاخلاق، ص۴۴۳)

- نیکی به فرزند برابر با محبت به والدین: فردی به امام صادق علیه‌السلام عرض کرد: به چه کسی نیکی کنم؟ امام فرمود: به پدر و مادرت. گفت آنان از دنیا رفته‌اند. حضرت فرمود: به فرزندت نیکی کن.(وسائل الشّیعه، ج۱۵، ص۲۰۲)

از آیات و روایات برمی‌آید که فرزند، هدیه‌ای آسمانی و نعمتی گران‌بهاست که سرچشمه برکت‌های بی‌پایان می‌شود. حضور او در خانه، فضایی سرشار از خیر، مهربانی و دوستی می‌آفریند و پیوند معنوی میان والدین و فرزندان، هر دو را در سایه رحمت بی‌کران الهی قرار می‌دهد. داشتن فرزندی شایسته، آرزویی است که حتی پیران بی‌فرزند در دل می‌پرورانند، چنان‌که حضرت ابراهیم (ع) در نودسالگی از خداوند فرزند طلبید و دعایش مستجاب شد. فرزند پاره‌ای از جان والدین و گلی از باغ بهشت است که در خانه‌ شکوفا شده؛ مرگ زودهنگامش شفاعتی در پیشگاه خدا و زندگی درازش با کارهای نیک و دعاهایش، مایه آمرزش گناهان، باز ماندن دفتر حسنات و رفع عذاب‌های برزخی آنان می‌گردد. با چنین نگاهی، چگونه می‌توان نسبت به این موهبت بی‌تفاوت ماند یا از آن چشم پوشید؟ در روزگاری که بسیاری از مردم یا فرزندی نمی‌خواهند یا به یک فرزند بسنده می‌کنند، باید گفت که نادیده گرفتن این نعمت‌های الهی، زیانی بزرگ و جبران‌ناپذیر به دنبال دارد.