فردی به نام حزقیل، پسر عمو و خزانه‌دار فرعون بود و به خدای یکتا ایمان داشت. وی در مدت عمر طولانی خود ایمانش را از فرعون پنهان می‌کرد. (ریاحین الشریعة، ج۵، ص۱۵۳) پس از مدتی فرعون به او شک کرده و وی با تقیه و توریه، ایمانش را پنهان کرد و جانش را حفظ  نمود.(بحارالانوار، ج۷۵، ص۴۰۲) در بعضی متون او را پیامبر معرفی کرده‌اند. (مجمع البیان، ج۲، ص۶۰۴)

او مردی بود هوشیار و دقیق و وقت‌شناس و از نظر منطق بسیار قوی، که در لحظات حساس به یاری موسی(ع) شتافت، و او را از یک توطئه خطرناک قتل رهایی بخشید.(تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۸۷-۸۸)

برخی گویند او همان نجاری بود که برای حضرت موسی(ع) صندوق ساخت تا مادرش او را در میان رود نیل بیاندازد.( بحارالانوار، ج۱۳، ص۱۶۳)

در قرآن کریم آیات ۲۸ تا ۴۵ سوره غافر، به توصیف مؤمن آل فرعون می‌پردازد. از آیات درمی‌یابیم که مومن آل فرعون مردی بود از فرعونیان که به موسی(ع) ایمان آورده بود. اما ایمان خود را پنهان می‌کرد، و در دل به موسی(ع) عشق می‌ورزید و خود را موظف به دفاع از او می‌دید.

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: در شب معراج در آسمان بوی بسیار خوشی به مشامم رسید، از جبرئیل پرسیدم این بوی خوش از چیست؟ جبرئیل گفت: این بوی خوش (از خاکستر) آرایشگر دختران فرعون است که به شهادت رسید

در منابع شیعه و اهل تسنن از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل می‌کنند که فرمود: نخستین تصدیق‌کنندگان (پیامبران بزرگ) سه نفر بودند: حبیب نجار، مؤمن آل یاسین، همان کسی که به مردم (انطاکیه) می‌گفت از فرستادگان خدا پیروی کنید، از کسانی پیروی کنید که پاداشی از شما نمی‌خواهند و خود هدایت یافته است، و حزقیل مؤمن آل فرعون، و علی بن ابی طالب علیه‌السلام، که او از آن دو نفر برتر است. (کنزالعمال،ج۱۱،ص۶۰۱/امالی صدوق، ص۴۷۶)

این سه بزرگوار، در بحرانی‌ترین لحظات به پیامبران الهی ایمان آورده و پیش‌گام و پیش‌قدم بودند و شایسته نام صدیقند، آنها در رأس کسانی قرار دارند که پیامبران الهی را تصدیق نمودند.(تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۹۰)

تشبیه زهیر به مومن آل فرعون

وقتی زهیر بن قین در کربلا برای سپاه دشمن سخن می‌گفت و آنها نصیحت می‌کرد؛ امام حسین علیه‌السلام او را تشبیه به مؤمن آل فرعون کرد که مانند او بر قوم خود خیرخواهی کرده و برای ابلاغ حق همه تلاش خود را انجام می‌دهد.(نفس‌المهموم، ص۲۴۲)

مومن آل فرعون در زمره یاران امام زمان ارواحنافداه

امام زمان ارواحنافداه در هنگام ظهور ۳۱۳ یار دارند که در حکم وزراء و فرماندهان لشکری و کشوری دولت کریمه حضرت هستند. در روایات آمده که آنها انسان‌های وارسته و متقی هستند که برخی از آنها عبارتند از:

برخی گویند مومن آل فرعون همان نجاری بود که برای حضرت موسی(ع) صندوق ساخت تا مادرش او را در میان رود نیل بیاندازد

هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع وصی موسی(ع)، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، مالک اشتر، ابو دجانه انصاری و قبیله همدان.

امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: هنگامی که حضرت قائم آل محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله قیام کند هفده تن را از پشت کعبه زنده می‌گرداند و رجعت می‌کنند که عبارتند از: پنج تن از قوم موسی(ع) که به حق قضاوت کرده و با عدالت رفتار می‌کنند، هفت تن از اصحاب کهف، یوشع وصی موسی، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، ابودجانه انصاری و مالک اشتر.(تفسیر عیاشی، ج۲، ص۳۲/ اثبات الهداة، ج۳، ص۵۵۰)
 

نحوه شهادت همسر مومن آل فرعون

در روایات آمده که فرعون در کاخش برای دخترانش آرایشگر مخصوصی داشت که همسر مؤمن آل فرعون بود و مانند همسرش، ایمان خود را مخفی کرده بود. روزی او در قصر فرعون مشغول آرایش‌کردن دختر فرعون بود ناگهان شانه از دستش افتاد و او طبق عادت خود گفت: «بسم الله»، دختر فرعون گفت: آیا منظور از خدا، در این کلمه پدرم فرعون بود؟
آرایشگر گفت: خیر. منظورم پروردگار خودم، پروردگار تو و پروردگار پدرت بود.
دختر فرعون جریان را به پدرش خبر داد. فرعون آرایشگر و فرزندانش را طلبید و به او گفت: پروردگار تو کیست؟
همسر مومن آل فرعون گفت: پروردگار من و تو خداست!

از آیات درمی‌یابیم که مومن آل فرعون مردی بود از فرعونیان که به موسی(ع) ایمان آورده بود. اما ایمان خود را پنهان می‌کرد، و در دل به موسی(ع) عشق می‌ورزید و خود را موظف به دفاع از او می‌دید
فرعون دستور داد تنوری را که از مس ساخته بودند پر از آتش کردند تا او و فرزندانش را در آن تنور بسوزانند. آرایشگر به فرعون گفت: من یک تقاضا دارم و آن اینکه استخوانهای من و فرزندانم را در یکجا جمع کرده و دفن کنید. فرعون گفت: چون بر گردن ما حق داری، این کار را انجام می دهم.
فرعون برای اینکه زن اعتراف به خدا بودنش کند، فرمان داد نخست فرزندان آرایشگر را یکی یکی در درون تنور انداختند، ولی او همچنان مقاومت کرد و فرعون را خدا نخواند، سپس نوبت به کودک شیرخوارش، که آخرین فرزندش بود رسید، جلادان او را از آغوش مادر کشیدند تا به درون تنور بیفکنند. کودک به زبان آمد و گفت: «اصبری یا اماه! انک علی الحق»؛ مادرم صبر کن تو بر حق هستی. آنگاه او و کودکش را در میان تنور انداخته، سوزاندند.

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله پس از نقل این حادثه فرمود: در شب معراج در آسمان بوی بسیار خوشی به مشامم رسید، از جبرئیل پرسیدم این بوی خوش از چیست؟ جبرئیل گفت: این بوی خوش (از خاکستر) آرایشگر دختران فرعون است که به شهادت رسید.(بحارالانوار، ج۱۳، ص۱۶۳)

نحوه شهادت مومن آل فرعون

مومن آل فرعون برای نجات موسی(ع) از کشته شدن به دست آل‌فرعون تلاش بسیار کرد و هنگامی که فرعون قصد کشتن موسی(ع) کرد، گفت: آیا می‌خواهید کسی را به قتل برسانید بخاطر اینکه می‌گوید پروردگار من الله است در حالی که دلائل روشنی از سوی پروردگار آورده، اگر دروغگو باشد دروغش دامن خود او را خواهد گرفت، و اگر راستگو باشد (لااقل) بعضی از عذاب‌هایی را که وعده می‌دهد به شما خواهد رسید. (غافر،۲۶و۲۸) در این هنگام بود که ایمان و یکتاپرستی مومن آل فرعون برملا شد و فرعون دستور قتل او را صادر نمود. سپس او را به شهادت رسانده و بدنش را قطعه قطعه کردند. (تفسیر قمی، ج۲، ص۲۵۸/بحارالانوار، ج۱۳، ص۱۶۲/ تفسیر نورالثقلین،ج۴، ص۵۲۱)