تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از شبکه‌های اجتماعی ممکن است باعث ایجاد تصویر منفی از بدن شود. برای مثال، یک مطالعه نشان داده که استفاده از شبکه‌هایی مانند اینستاگرام که بر محتوای تصویری تمرکز دارند، با نارضایتی از بدن و حتی نشانه‌های اختلالات تغذیه مرتبط است.

مطالعه‌ای دیگری نیز در سال ۲۰۲۳ به این نتیجه رسید که شبکه‌های اجتماعی می‌توانند یکی از عوامل افزایش خطر ابتلا به اختلالات تغذیه باشند.

افراد معمولاً زیباترین و هیجان‌انگیزترین لحظات خود را به اشتراک می‌گذارند، نه ظاهر عادی و روزمره‌شان. این موضوع ممکن است شما را به مقایسه ظاهر واقعی خود با تصاویر ویرایش‌شده دیگران سوق دهد.

بدن شما در قاب شبکه‌های اجتماعی: دشمن یا دوست؟

در ادامه به چند مورد از پیامدهای منفی شبکه‌های اجتماعی اشاره می‌کنیم:

آزار اینترنتی (Cyberbullying)
همانند سایر انواع قلدری، آزار در فضای مجازی می‌تواند به ظاهر افراد حمله کرده و باعث کاهش اعتمادبه‌نفس و تصویر منفی از بدن شود.

برخلاف آزارهای حضوری، در فضای مجازی مهاجمان می‌توانند ناشناس بمانند و قربانیان به طور مداوم در معرض این حملات باشند.

استانداردهای زیبایی غیرواقعی
فیلترها و ابزارهای ویرایش تصاویر ممکن است جذاب باشند، اما بسیاری از عکس‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید واقعی نیستند.

افراد معمولاً زیباترین و هیجان‌انگیزترین لحظات خود را به اشتراک می‌گذارند، نه ظاهر عادی و روزمره‌شان. این موضوع ممکن است شما را به مقایسه ظاهر واقعی خود با تصاویر ویرایش‌شده دیگران سوق دهد.

در نتیجه، ممکن است احساس کنید به اندازه کافی جذاب یا «بی‌نقص» نیستید.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ نشان داد که مقایسه مداوم ظاهر خود با دیگران در شبکه‌های اجتماعی، با نارضایتی از بدن ارتباط دارد.

ترویج عادت‌های خطرناک
گاهی شبکه‌های اجتماعی به شکل آشکار باعث کاهش اعتمادبه‌نفس و ایجاد نگرش منفی نسبت به بدن می‌شوند.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ درباره فرهنگ رژیم غذایی در تیک‌تاک نشان داد که محتوای پرطرفدار این پلتفرم اغلب رفتارهای ناسالم غذایی را ترویج می‌کند. این محتوا معمولاً بدن‌های لاغرتر را ایده‌آل نشان داده و از ناامنی‌های افراد نسبت به ظاهرشان سوءاستفاده می‌کند.

بر اساس این پژوهش، نوجوانان ظرف تنها ۸ دقیقه پس از ایجاد حساب کاربری ممکن است با محتوای ترویج‌کننده اختلالات غذایی مواجه شوند.

چنین محتواهایی پیامدهای جدی در دنیای واقعی دارند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ نشان داد که محتوای «الهام‌بخش لاغری» یا «تشویق به تناسب‌اندام» به‌ویژه در جوانانی که مستعد چنین رفتارهایی هستند، احتمال بروز اختلالات تغذیه و تصویر منفی از بدن را افزایش می‌دهد.
 

تأثیرات مثبت شبکه‌های اجتماعی بر تصویر بدن

در کنار پیامدهای منفی، شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به تقویت تصویر مثبت از بدن نیز کمک کنند. برخی محتواها می‌توانند نگاه سالم‌تر و متعادل‌تری نسبت به بدن ترویج دهند.

تجربه شما در این فضا به نوع محتوایی که دنبال می‌کنید و حساب‌هایی که دنبال می‌کنید، بستگی دارد.

شبکه‌های اجتماعی راهی موثر برای دریافت حمایت و جامعه‌پذیری هستند، به‌ویژه از طریق عضویت در گروه‌های حمایتی، مشاوره ناشناس و دسترسی به منابع سلامت روان. این پلتفرم‌ها همچنین فضایی متنوع ایجاد کرده‌اند که افراد می‌توانند بدون محدودیت‌های رایج زیبایی به خلق محتوا بپردازند و از دنبال کردن گروه‌های مختلف الهام بگیرند. جنبش بدن‌دوستی نیز که بر ارزش‌گذاری و احترام به همه بدن‌ها تأکید دارد، با گسترش در این شبکه‌ها تأثیر مثبتی بر نگرش افراد به بدنشان داشته و پژوهش‌ها تأیید کرده‌اند که این محتوا به بهبود تصویر ذهنی افراد از بدن خود کمک می‌کند.

نکاتی برای استفاده سالم از شبکه‌های اجتماعی و داشتن رابطه بهتر با خود
برای داشتن رابطه‌ای سالم‌تر با شبکه‌های اجتماعی و پذیرش بهتر بدن خود، می‌توانید این راهکارها را در نظر بگیرید:

الگوریتم‌ها را هدایت کنید
الگوریتم‌های شبکه‌های اجتماعی محتواهایی را به شما نشان می‌دهند که فکر می‌کنند به آن توجه می‌کنید و با آن تعامل دارید. پس بهتر است با محتوای مثبت و دلخواه خود تعامل داشته باشید، نه صرفاً کلیک روی مطالبی که خشمگینتان می‌کند.
به دنبال محتواهایی باشید که پذیرش بدن، مراقبت از خود و فراگیری را ترویج می‌دهند. تعامل با این محتواها باعث می‌شود الگوریتم‌ها محتوای مشابه بیشتری به شما نمایش دهند.
همچنین، هیچ ایرادی ندارد که محتوایی را که باعث احساس بد نسبت به بدن یا ظاهرتان می‌شود «پنهان» یا «مسدود» کنید. حتی اگر فردی عمداً قصد ناراحت کردن شما را ندارد، می‌توانید او را آنفالو کنید.

مقایسه را متوقف کنید
یادتان باشد که افراد معمولاً بهترین و جذاب‌ترین لحظات خود را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند؛ در واقع شبکه‌های اجتماعی شبیه یک «گلچین» از زندگی افراد است.
اگر وسوسه شدید زندگی روزمره خود را با تعطیلات دوستانتان مقایسه کنید، به خودتان یادآوری کنید که این مقایسه مثل مقایسه سیب با پرتقال است.
تمرین شکرگزاری هم می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ وقتی شروع به شمردن داشته‌ها و خوشبختی‌های خود کنید، ممکن است دیدگاه سالم‌تری پیدا کنید.

زمان استفاده را محدود کنید
کاهش استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند تصویر ذهنی بهتری از بدن برای شما ایجاد کند.
مطالعه‌ای اخیر روی ۲۲۰ دانشجوی ۱۷ تا ۲۵ ساله نشان داد کسانی که زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی خود را به نصف کاهش دادند، طی چند هفته بهبود در نگرش نسبت به بدنشان را تجربه کردند.
البته ترک این عادت آسان نیست. برای کاهش زمان استفاده می‌توانید این راه‌ها را امتحان کنید:

حذف اپلیکیشن‌های پرتکرار از گوشی
پایش زمان استفاده و تعیین محدودیت
قرار دادن گوشی در اتاق دیگر هنگام خواب
خاموش کردن اعلان‌های شبکه‌های اجتماعی
انجام فعالیت‌های حضوری مثل دیدار با دوستان، ورزش، باغبانی یا شنا که نیازی به گوشی ندارند
با پیاده‌سازی این راهکارها، می‌توانید رابطه‌ای سالم‌تر با شبکه‌های اجتماعی برقرار کنید و به خودتان فرصت آرامش و رشد بدهید.

https://www.healthline.com/health/social-media-and-body-image