یکی از سنتهای قدیمی در بسیاری از خانوادهها این بود که وقتی بچهها در تابستان از مدرسه فارغ میشدند در کسبوکار پدر یا یکی از آشنایان و کسانی که مورد اطمینان خانواده بودند مشغول شده و مهارتی کسب میکردند. چیزی که امروز کمرنگ شده است.

حتماً شما افرادی که در زمینه کسبوکار موفق هستند را زیاد دیده و سرگذشت آنها را شنیدهاید. افرادی که گاهاً تحصیلات دانشگاهی بالایی هم ندارند اما با داشتن مهارتهایی سکوی پرتاب و موفقیت را طی کردهاند. امروز با پدیده بیکاری انگشت اشارهها به سمت دولت و جامعه نشانه گرفته میشود درحالیکه دور از واقع نیست برنامهریزی دولت برای رفع بیکاری مهم است، اما خانوادهها و خود افراد هم وظایفی دارند. یکی از سنتهای قدیمی در بسیاری از خانوادهها این بود که وقتی بچهها در تابستان از مدرسه فارغ میشدند در کسبوکار پدر یا یکی از آشنایان و کسانی که مورد اطمینان خانواده بودند مشغول شده و مهارتی کسب میکردند. چیزی که امروز کمرنگ شده است. ما در اینجا قصد نداریم که والدین را مجاب کرده تا فرزندانشان را در شغل وحرفهای وارد کنند و به آنها اجازه کار دهند. تنها درصدد هستیم با کمک مشاوران و کارشناسان متخصص پیشنهاداتی برای ایام فراغت فرزندانتان ارائه دهیم.
فرد مسئولیتپذیر، آینده شغلی خوبی دارد
کارشناسان 7 تا 14 سال را بهترین سن برای کسب مهارت و سن 14 تا 21 را دوران طلایی کسب تجربه، ورود به دنیای اشتغال و خلاقیت معرفی میکنند. لیورا سعید، روانشناس و مشاور کودک و نوجوان، مسئولیتهای کوچک و کسب مهارت در کودکی را در مسئولیتپذیری و کسب تجربههای شغلی بهتر در آینده برای فرزندان مؤثر دانسته و در رابطه با سن تجربه شغلی معتقد است: «فرزندان نباید تا قبل از 18 سالگی برای پول درآوردن، سرگرم شدن و پرکردن اوقات فراغت تحتفشار و اجبار برای کار کردن قرار بگیرند. اما اگر کودک و نوجوان خودش تمایل بهکار کردن داشته باشد، والدین میتوانند با در نظر گرفتن شرایطی او را به این تجربه برسانند.» نکته دیگر در باید در تجربه شغلی فرزندان توجه داشت این است که بچه ها باید در سنی تجربه شغلی داشته باشند که قدرت تصمیم گیری و تشخیص داشته و به عبارتی بتوانند شغل ها را از یکدیگر تشخیص دهند.
شاگردی یک از روشهای رسیدن به یک شغل خوب و پخته است. با این روش فرد اغلب یا منجر به به ادامه این کار در آینده میشود و یا اگر این اتفاق نیفتد، فرد نسبت به کار در جامعه خام نبوده و تجربه خوبی کسب کرده است
محاسن شغلهای تابستانی
1- پاسخ دادن به نیاز نوجوان پذیرفتن مسئولیت و کسب یک تجربه شغلی برای نوجوان، حضور در اجتماع و تقویت روابط عمومی را برای او در پی خواهد داشت. 2- بالا رفتن اعتمادبهنفس باید به این نکته توجه شود که آینده شغلی کودکان فقط موضوعی اقتصادی نیست. داشتن شغل به افراد شادی، امید به زندگی بیشتر، خودباوری، فراهم شدن ارتباطات اجتماعی قوی و اعتمادبهنفس میدهد. 3- آمادگی برای ورود به فرصتهای شغلی واقعی وقتی نوجوان در ایام فراغت خود با یک تجربه شغلی روبرو میشود، با کم وکاستیهای شغلی آشنا و برای کسب تجربه شغلی واقعی در آینده آماده میشود. نوجوان در این فرصتهای پیشآمده مهارت گفتگو با صاحبکار و مراحل یک مصاحبه شغلی آشنا شده. و مهمتر از همه اینها ترس از مصاحبه و جستجوی کار در او از بین میرود. 4- کسب تجربه یکی دیگر از محاسن کار کردن و مهارتآموزی برای بچهها در ایام فراغت کسب تجربه است. تجربه کسب درآمد و ارزش پول را دانستن یکی از این موارد است. لیورا سعید آشنا شدن بچهها با پول را عاملی در ایجاد انگیزه برای آنهامیداند بهطوریکه بچهها با پیگیری، پشتکار و جدیت در زمان خاص در محل حاضر و خارج شده و در کل مسئولیتپذری آنها تقویت میشود.
معایب شغلهای تابستانی
سعید، مشاور کودک و نوجوان با اشاره به اینکه هر تجربهای میتواند فواید و مضراتی را به همراه داشته باشد، تجربه شغل برای کودک و نوجوان را خالی از مضرات ندانسته و ادامه میدهد: «در کنار محاسن تجربه شغلی برای بچهها،سوء استفادههایی که در آن محیط از بچه ممکن است صورت بگیرد از مضرات تجربههای شغلی برای فرزندان است. گاهی هم ممکن است با ورود نوجوان به دنیای کار و فراهم شدن محدودیتهایی برای او، فرصت یادگیری هنر و تجربه ورزش یا کارهای دیگر مورد علاقه نوجوان از او سلب شود.»
برای مشاهده تصویر در اندازه بزرگتر اینجا کلیک کنید
شرایط شغلی نوجوانان
یکی از مسائلی که در رابطه با کارکردن نوجوان باید مورد توجه قرار گیرد این است که در ابتدای کار برای آنها از هدفگذاری صحبت کنیم و ببینیم هدف آنها از کاری که قرار است در آن مشغول شوند چیست. در گام بعد بایدبرنامهریزی برای رسیدن به هدف را یاد بگیرند. 1- توجه به علایق و توانایی نوجوانان
گاهی هم ممکن است با ورود نوجوان به دنیای کار و فراهم شدن محدودیتهایی برای او، فرصت یادگیری هنر و تجربه ورزش یا کارهای دیگر مورد علاقه نوجوان از او سلب شود
به اعتقاد مشاوران تربیتی و کارشناسان، والدین باید در فراهم کردن تجربههای شغلی به علاقه و توانایی فرزندان توجه کنند. یکی ممکن است به هنر و دیگری به ورزش علاقه داشته باشد. یک نوجوان در کارهای فنی و مکانیکی استعداد دارد و دیگری در تحصیل و تدریس و علمآموزی. سعید، مشاور نوجوانان در رابطه با ویژگیهای شغلی نوجوانان معتقد است: «والدین باید در فراهم کردن تجربههای شغلی برای نوجوانان با توجه به نوع کار و جنسیت فرزندشان، توان نوجوان را در انجام آن کار مورد توجه قرار دهند بهطوریکه بیش از توان او نباشد بهویژه شغلهایی که خطرهایی چون مواجهه با اره، برق و گاز دارد.» 2- توجه به طراحی و تولید نه فقط درآمدزایی با توجه به اینکه بچههای 14 تا 21 سال قدرت ابتکار و خلاقیت بسیار بالایی دارند، و اشتغال برای آنها لذتبخش است نکته مهمی که باید در رابطه با کار کردن آنان در نظر داشت این است که اصل را در کسب مهارت، طراحی و تولید در نظر گرفته شود نه فقط پول درآوردن و فروشندگی. 3- مدت زمان برای کار سعید با توجه به اهمیت علاقه نوجوان به انتخاب تجربه شغلی خود، در رابطه با میزان ساعت کار بچهها در ایام فراغت میگوید: «وقتی تجربه شغلی را به عهده خود نوجوان و تمایلات او گذاشتیم، در رابطه با زمان هم نباید فشاری بر کودک آورد. تنها باید والدین با حمایتهای خود مراقب باشند که بنابه توانایی و علاقه فرزندشان، میزان ساعتی که فرزند در محیط کار سپری میکند به تغذیه، استراحت و تفریحات او آسیبی وارد نمیکند .» 4- امنیت محیط شغل یکی از مواردی که باعث منع نوجوانان از کار در تابستان میشود، نگرانی والدین از تأثیر کار، محیطِ کار و همکارهای آیندهی نوجوان است. این نگرانی کاملاً طبیعی و به جا است. در حقیقت از مواردی که والدین باید با دقت آن را بررسی کنند، محلِ کار است. توجه کنید که نوجوانِ قرار است با کار در تابستان مهارتی یاد بگیرد، قرار نیست بهخاطر بهدست آوردن این مزایا، آسیبی (روحی/جسمی) به او وارد شود.
اصل در کسب مهارت، طراحی و تولید در نظر گرفته شود نه فقط پول درآوردن و فروشندگی
شغلهای پیشنهادی برای نوجوانان
برای شروع کار اقتصادی و بیزنس به فرزندتان پیشنهاد دهید سرگذشت بزرگان اقتصادی را بخوانند. این کار چند فایده دارد: متوجه خواهند شد کسانی که امروز پولدار و بازوی پرتوان اقتصادی شدهاند، حتماً در ابتدا از یک کار شیک و پشت میز بودن شروع نکردهاند. خیلی از آنها از کارهای ساده، شاگردی، حتی کاری که در ابتدا به آن علاقهای نداشتند آغاز کردهاند. شاگردی یکی از روشهای رسیدن به یک شغل خوب و پخته است. با این روش فرد اغلب یا منجر به به ادامه این کار در آینده میشود و یا اگر این اتفاق نیفتد، نسبت به کار در جامعه خام نبوده و تجربه خوبی کسب کرده است. 1- مشاور و هدایتگر یک تیم و گروه عدهای از بچهها روحیه مدیریت و هدایتگری دارند. بنابراین میتوان از این شرایط استفاده کرد و حضور آنها را همراه با یک فرد با تجربه در اردوهای تابستانی مساجد یا مدارس برنامهریزی کرد. 2- پرستاری و نگهداری از بچهها بعضی از نوجوانان و جوانان مخصوصا دخترخانمها حس پرستاری و نگهداری از بچه ها در آن ها بسیار زنده است. این پتانسیل را شکوفا کنید. اگر امکانش وجود دارد با مهدکودکی صحبت کنید تا فرزند شما به عنوان دستیار مربی در آن جا مشغول شود و اگر نه، در میهمانی و دورههمیها فضایی را برای نگهداری بچه های میهمانان با کمک فرزندتان ترتیب دهید. حتما در کنار کسب تجربهای که برای فرزندتان فراهم میشود، میهمانان از این امر بسیار استقبال خواهند کرد. 3- مرغداری، کشاورزی و کار در گلخانه بسته به جایی که در آن قرار دارید، ممکن است مزرعه یا باغ گل و زمین کشاورزی در نزدیکی آن وجود داشته باشد که بتواند از برخی کمکهای فرزندانی که علاقمند به این موارد هستند استفاده کند. این نوع شغلها همیشه تبلیغ نمیشوند، بنابراین شما یا فرزندتان میتوانید از خانواده و دوستان خود بخواهید که از هر کسی که به دنبال کمک در مزرعه خود میداند، بپرسد.
مشاغل خانگی فرصتهای خوبی هستند تا علاوه بر درآمدزایی و ایجاد حس مفید بودن، دختران نوجوان علاوه بر ایفای نقشهای خود در خانواده و انجام کارهای شخصی و مورد علاقه خود در امنیت و آرامش بتوانند کسب تجربه کرده و درآمدی داشته باشند
4- تعمیرات بعضی از بچهها از همان کودکی و نوجوانی آچار به دست هستند و علاقه خاصی به تعمیرات دارند. این حرفه مخصوصاً در بخش کامپیوتر و موبایل امروزه خیلی مفید و لازم است. نوجوانان با گذراندن یک دوره دو-سه ماهه و کسب تجربه در کنار یک فرد اهل فن میتواند در بستر اشتغال در این حرفه وارد شده و طبق علایق خود در آینده آن را ادامه دهد. 5- کار در منزل گاهی به اشتباه میبینیم که یکی از معانی کار، حضور در خارج از خانواده بیان میشود درصورتیکه در موارد متعدد مخصوصاً برای دختران نوجوان میتواند آسیبهایی به همراه داشته باشد. در اینجا منظور ما از کار در خانه پرستاری از پیرمرد و پیرزن برای نوجوان نیست بلکه مراد کارهایی در منزل خودمان است که منجر به کسب درآمد میشوند. مشاغل خانگی فرصتهای خوبی هستند تا علاوه بر درآمدزایی و ایجاد حس مفید بودن، دختران نوجوان علاوه بر ایفای نقشهای خود در خانواده و انجام کارهای شخصی و مورد علاقه خود در امنیت و آرامش بتوانند کسب تجربه کرده و درآمدی داشته باشند. مشاغل خانگی وسعت زیادی دارد. از قبول مسئولیت رسیدگی به باغچهی یک ساختمان، انجام و فروش کارهای هنری، تا امور مرتبط با کامپیوتر همچون برنامهنویسی، تایپ و نویسندگی و … از این جملهاند. سایتهای فروش زیادی مثل ایسام، دی جی کالا و ... وجود دارند که کاربران میتوانند بهوسیله آنها محصولات خود را برای فروش به نمایش بگذارند. 6- تدریس معلمی شغلی است که رکن اصلی آن علاقه بوده و چنانچه این علاقه را در فرزندتان کشف کردهاید، با مساجد صحبت کنید تا به تناسب نیاز و توانایی فرزندتان از آنها در امر تدریس استفاده کنند. تدریس در رشتههای درسی، هنر، زبان و حتی ورزش.