در سطح جهانی تولید زباله‌های الکترونیکی به طور مستمر در حال افزایش است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ به ۸۲ میلیون تن برسد.
زباله‌های الکترونیکی چیست؟
زباله‌های الکترونیکی که به‌عنوان e-waste نیز شناخته می‌شوند، شامل دستگاه‌های الکترونیکی دور ریخته شده‌ای هستند که به دلیل پیشرفت فناوری و عدم نیاز به آن‌ها دیگر قابل‌استفاده نیستند. این زباله‌ها معمولاً شامل رایانه‌ها، تلفن‌های همراه، تلویزیون‌ها و لوازم‌خانگی می‌شوند.
آمار تلخ زباله‌های الکترونیکی
در سطح جهانی تولید زباله‌های الکترونیکی به طور مستمر در حال افزایش است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ به ۸۲ میلیون تن برسد. در سال ۲۰۲۲، کمتر از ۲۵ درصد از این زباله‌ها بازیافت شده است.
در ایران نیز سالانه ۴۰۰ هزار تن زباله الکترونیکی تولید می‌شود، اما طبق گزارش اتاق بازرگانی تهران، اثرات زیست‌محیطی و ارزش اقتصادی این زباله‌ها به‌طورجدی نادیده گرفته می‌شود.
سرانجام زباله‌های الکترونیکی چه می‌شود؟
زباله‌های الکترونیکی پس از دورریختن به چندین مسیر مختلف می‌روند:
· دفن در زمین
· سوزاندن
· بازیافت
· بازسازی
تهدیدی برای سلامت و محیط‌زیست
دفن این زباله‌ها می‌تواند مواد سمی مانند سرب و جیوه را آزاد کند و به خاک و آب‌های زیرزمینی آسیب بزند و سوزاندن آن‌ها نه‌تنها آلودگی هوا را افزایش می‌دهد؛ بلکه سلامت انسان‌ها را نیز تهدید می‌کند. بازیافت این زباله‌ها، شامل جداسازی و بازیابی مواد باارزش، یکی از بهترین گزینه‌ها برای مدیریت آن‌هاست. همچنین، بازسازی دستگاه‌های الکترونیکی که هنوز قابلیت استفاده دارند، به کاهش زباله و حفظ منابع کمک می‌کند.
آیا زباله‌های الکترونیکی بر سلامت تأثیر می‌گذارد؟
زباله‌های الکترونیکی می‌توانند به بیماری‌های مزمن ریوی و سرطان در انسان منجر شوند. قرارگرفتن در معرض مواد سمی مانند باریم، کروم، سرب، روی و نیکل می‌تواند آسیب‌های جدی به کلیه‌ها، قلب، مغز و سیستم عصبی و تولیدمثل وارد کند. این مواد همچنین ممکن است اثرات تراتوژنیک داشته و به رشد جنین آسیب برسانند، از جمله مرده‌زایی و تأثیر بر وزن نوزادان. تحقیقات نشان می‌دهند که قرارگیری در معرض این زباله‌ها می‌تواند مشکلات سلامت روان و رفتاری را در کودکان افزایش دهد.
برای کاهش اثرات منفی زباله‌های الکترونیکی، چند راهکار وجود دارد:
برای مدیریت مؤثر زباله‌های الکترونیکی، تشویق به بازیافت مسئولانه از طریق مراکز معتبر و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی ضروری است. همچنین، افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان درباره خطرات این زباله‌ها و روش‌های صحیح دفع آن‌ها می‌تواند تأثیرگذار باشد. از طرف دیگر، برنامه‌هایی مانند مسئولیت تولیدکننده که تولیدکنندگان را ملزم به مدیریت زباله‌های خود می‌کند، می‌توانند به کاهش این معضل کمک کنند.
در ایران اوضاع چگونه است؟
در ایران، قوانین خاصی برای مدیریت و بازیافت زباله‌های الکترونیکی وجود دارد، از جمله قانون مدیریت پسماندها که به حفظ محیط‌زیست و مدیریت پسماندهای خطرناک توجه دارد. البته این قوانین به طور کامل اجرا نمی‌شوند و جزئیات اجرایی آن‌ها هنوز مشخص نیست. ایران یکی از کشورهای امضاکننده کنوانسیون بازل است که هدف آن کنترل جابه‌جایی زباله‌های خطرناک بین کشورهاست. اما اجرای مؤثر این کنوانسیون با چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت‌ها، نبود شیوه‌های منظم بازیافت و کمبود آگاهی عمومی مواجه است. کارشناسان معتقدند که سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز نتوانسته برنامه‌ریزی مناسبی برای مدیریت این زباله‌ها ارائه دهد.
پیام شما به ما