Nehc’ul Belağa'nın Kaynakları
Bazı İslami fırkalar araştırılmamış, kendilerine miras kalmış inançları doğrultusunda Nehc’ul Belağa’da yer alan bazı konuların kendi inançlarıyla çeliştiğini sanmışlardır. Dolayısıyla da Nehc’ul Belağa’nın Hz. Ali (a.s)’ın sözleri olduğu hakkında şüpheye düşmüş ve bu kitabı Seyyid Razi ve kardeşi Seyyid Murteza’nın yazdığını söylemişlerdir. Bu yüzden bazı yazarlarımız ve araştırmacılarımız Nehc’ul Belağa’daki bütün hutbe, mektup, vasiyet ve kısa sözlerin Seyyid Razi daha doğmadan veya bizzat o asırda yada sonraki asırda yazılmış olan kaynaklardan elde etmeye çalışmışlardır. Bu sözlerin sağlam, güvenilir kaynaklarla Hz. Ali (a.s)’a ulaşmış olmasına büyük özen göstermişlerdir. Bu konuda buldukları kitapları, sayfa numaralarını ve kitabın diğer özelliklerini en ince detayına kadar zikretmişlerdir. Bu konuda büyük bir başarı elde etmişlerdir. Benim bu konuda tanıdığım kimseler şunlardır:
1- Hadi Kaşif’ul Gıta, kendi Müstedrek-i Nehc’ul Belağa kitabının bir bölümünü Nehc’ul Belağa’nın kaynaklarına ayırmış 236. Sayfada 265. sayfaya kadar bu kaynakları zikretmiştir. Ama sayfa numaralarını çok az açıklamıştır.
2- Seyyid Hibbetütdin Şehristani, “Mahuve Nehc’ul Belağa” adlı kitabında daha çok itiraz edilen Şıkşıkıyye hutbesinin kaynaklarını zikretmiş ve bu hutbeyi Seyyid Razi’den önce ve sonra, kendisiyle çağdaş dokuz kaynaktan nakletmiştir. Ayrıca ifade farklılıklarını da beyan etmiştir. Araştırmalarım neticesinde bulduğum ve merhum Şehristani’nin görmediği kitaplardan biri de Sipt İbn-i Cevzi’nin Tezkiret’ul Hevas kitabıdır. Bu şahıs adı geçen kitabının 124. sayfasında şöyle söylemektedir: “Nehc’ul Belağa’nın sahibi İbn-i Razi, Şıkşıkiye hutbesinin bir bölümünü zikretmiştir ve bir bölümünü de atmıştır. Ama ben bu hutbenin tümünü zikrediyorum.
Daha sonra da hutbenin senedini şeyhi olan Ebul Kasım Anbari’den İbn-i Abbas’a ulaşana dek zikretmektedir.
3- Abdullah Nimet ise Mesadir-u Nehc’ul Belağa kitabının ikinci bölümünde 130 ila 320 . sayfalarda bu kaynakları sıralamakta, cilt ve sayfalarını belirtmektedir.
4- Ali Han Arşi ise “İstinad-u Nehc’ul Belağa” adlı kitabında sadece Hindistan Ranbaver kütüphanesinde bulduğu kaynaklardan söz etmiştir. Ali Han Arşı de bu küçük cüzvesinde söz konusu kütüphanelerdeki nüshalarda Nehc’ul Belağa’nın hutbe, mektup ve hikmetli sözlerinden bulduklarını cilt ve sayfa numaralarıyla birlikte zikretmiştir.
5- Seyyid Abd’uz-Zehra Hüseyini Hatip ise, Mesadir-u Nehc’ul Belağa ve Esanidihi adlı kitabında bütün gücüyle Nehc’ul Belağa’daki sıralamayı göz önüne alarak tüm Nehc’ul Belağa’nın kaynaklarını bulmaya ve zikretmeye çalışmıştır. Anladığım kadarıyla bu kitabın sadece dört cildi basılabilmiştir. Muhterem yazar, tüm Nehc’ul Belağa’nın kaynaklarını 26 ila 37. sayfalarında yer verdiği 109 kaynak kitaptan çıkarıp nakletmiştir.
Okuyucuların bu araştırmacının metodunu yakından tanıması için Nehc’ul Belağa’nın üç bölümünden beşer örnek vermek istiyorum. Bu beş kitabın tümü de şu anda yanımda mevcuttur. (Mesadir-i Nehc’ul Belağa ise tam dört cilttir.)
İMAM ALİ B. EBU TALİB'İN İLMÎ MİRASI
ASRIMIZ AYNASINDA NEHC’UL BELAĞA
SEYİT RAZİ’NİN ŞAHSİYETİNE KISA BİR BAKIŞ
NEHC’ÜL-BALAĞA’DA HİTABETİN ROLÜ
NEHC'ÜL-BELÂĞA VE ŞİÎ DÜŞÜNCE
Nehcü’l Belağa’nın Şerhleri
Nehc'ül Belâğa Bir Şaheserdir
İmam Ali (a.s)'ın Vasiyetleri
SEYYİD RAZÎ VE NEHC'ÜL-BELÂĞA
NEHC'ÜL-BELÂĞA VE FELSEFÎ DÜŞÜNCELER
NEHC-ÜL BELAĞA'NIN KAPSAMLILIĞI
