تبیان، دستیار زندگی

امام زین العابدین علیه السلام به فرزندش (امام محمد باقر علیه السلام ) فرمود:
- فرزندم ! با پنج كس همنشینى و رفاقت مكن !
- از همنشینى با ((دروغگو)) پرهیز كن ؛ زیرا او مطالب را برخلاف واقع نشان مى دهد. دور را نزدیك و نزدیك را به تو دور جلوه مى دهد.
- از همنشینى با ((گناهكار و لاابالى )) بپرهیز؛ زیرا او تو را به بهاى یك لقمه یا كمتر از آن (مثلا به یك وعده لقمه ) مى فروشد.
- از همنشینى با ((بخیل )) پرهیز نما؛ كه او از كمك مالى به تو آن گاه كه بسیار به او نیازمندى ، مضایقه مى كند. (در نیازمندترین وقتها، تو را یارى نمى كند.)
- از همنشینى با ((احمق )) (كم عقل ) اجتناب كن ؛ زیرا او مى خواهد به تو سودى برساند ولى (بواسطه حماقتش ) به تو زیان مى رساند.
- از همنشینى با((قاطع رحم )) (كسى كه رشته خویشاوندى را مى برد) بپرهیز؛ كه او در سه جاى قرآن ⁽³⁸⁾ مورد لعن و نفرین قرار گرفته است . ⁽³⁹⁾

یكى از خویشان امام زین العابدین علیه السلام در برابر آن حضرت ایستاد و زبان به ناسزاگویى گشود. حضرت در پاسخ او چیزى نگفت . هنگامى كه مرد از پیش حضرت رفت . امام به اصحاب خود فرمود:
- آنچه را كه این مرد گفت ، شنیدید. اكنون دوست دارم ، همراه من بیایید تا نزد او برویم و جواب مرا نیز به او بشنوید.
عرض كردند: حاضریم ، ما دوست داشتیم شما هم همانجا پاسخ ایشان را بگویید و ما هم آنچه مى توانیم به او بگوییم .
سپس امام نعلین خویش را پوشیده ، به راه افتاد. در بین راه این آیه را مى خواند:
- ((والكاظمین الغیظ و العافین عن الناس و الله یحب المحسنین .))⁽³⁴⁾
راوى مى گوید: ما از خواندن این آیه دانستیم به او چیزى نخواهد گفت . وقتى رسیدیم به خانه آن مرد، او را صدا زد و فرمود:
- به او بگویید على بن الحسین با تو كار دارد.
همین كه متوجه شد امام زین العابدین علیه السلام آمده است در حالیكه آماده مقابله و دفاع بود از منزل بیرون آمد و یقین داشت آن جناب براى تلافى جسارتهایى كه از او سر زده آمده است .
ولى چشم امام علیه السلام كه به او افتاد، فرمود:
- برادر! چندى پیش نزد من آمدى و آنچه خواستى به من گفتى . اگر آن زشتیها كه به من گفتى در من هست ، هم اكنون استغفار مى كنم و از خداوند مى خواهم مرا بیامرزد و اگر آن چه به من گفتى در من نیست ، خداوند تو را بیامرزد.
راوى مى گوید: آن شخص سخن حضرت را كه شنید پیش آمد و پیشانى امام علیه السلام را بوسید و عرض كرد:
- آرى ! آن چه من گفتم در شما نیست و من به آن چه گفتم سزاوارترم .

سید على حسینى كه از اصحاب امام رضا علیه السلام است مى گوید:
من همسایه امام على بن موسى الرضا علیه السلام بودم . چون روز عاشورا مى شد از میان برادران دینى ما یك نفر مقتل امام حسین علیه السلام را مى خواند و به این روایت رسید كه حضرت باقر علیه السلام فرمود:
- ((هر كس از دیده هاى او ولو به قدر بال پشه اى اشك بیرون بیاید. خداوند گناهانش را مى آمرزد. اگر چه مانند كف دریاها باشد.))
در آن مجلس شخص نادانى كه ادعاى علم مى كرد. حضور داشت و بر آن بود كه این حدیث نباید صحیح باشد. چگونه گریستن به آن اندكى بر حضرت حسین علیه السلام این قدر ثواب مى تواند داشته باشد؟ با ایشان مباحثه بسیار كردیم و در آخر هم از گمراهى خود برنگشت و برخاست و رفت .
آن شب گذشت . چون روز شد، نزد ما آمد و از گفته هایش معذرت خواست ، اظهار ندامت كرد و گفت :
- شب گذشته در خواب دیدم قیامت برپا شده است و پل صراط بر روى جهنم كشیده اند و پرونده هاى اعمال را گشوده اند و آتش جهنم را افروخته اند و بهشت را زینت كرده اند. در آن وقت گرما شدید شد و عطش ‍ سنگین بر من غلبه كرد. چون به جانب راست خود نگاه كردم حوض كوثر را دیدم و بر لب آن دو مرد و یك زن را مشاهده كردم كه ایستاده اند و نور جمال ایشان صحراى محشر را روشن كرده است . در حالیكه لباس سیاه پوشیده اند و مى گریند. از كسى پرسیدم : اینها كیستند كه بر كنار كوثر ایستاده اند؟
پاسخ داد: یكى محمد مصطفى صلى الله علیه و آله و دیگرى على مرتضى و آن زن فاطمه زهرا علیهاالسلام است .
گفتم : چرا سیاه به تن دارند، غمگین هستند و مى گریند؟
گفت : مگر نمى دانى كه امروز عاشوراست ؟
گفتم : روز شهادت شهید كربلا امام حسین علیه السلام است . آنان به این جهت غمناكند.
سپس نزدیك حضرت فاطمه علیهاالسلام رفتم و گفتم :
- اى دختر رسول خدا! تشنه ام . آن حضرت از روى غضب به من نظر كرد و گفت :
- تو مگر همان شخص نیستى كه فضیلت گریستن بر میوه قلبم ، نور چشمم ، فرزندم حسین را انكار مى كردى ؟ با اینكه با ظلم و ستم او را شهید كردند. لعنت خدا بر قاتلین و ظالمین و كسانى كه ایشان را از آشامیدن آب منع كردند.
در این حال از خواب وحشتناك بیدار شدم و از گفته خود پشیمان گشتم . اكنون از شما معذرت مى خواهم و باشد كه از تقصیر من درگذرید.
⁽³¹⁾