İslam İnkılabı ve Halkın Kıyam Nedenleri -1
İslam İnkılabının 1979 yılında İran’da zafere ermesi aslında Müslüman İran halkının hürriyet ve bağımsızlık uğruna verdiği bir asırlık mücadele ve çabasının sonucuydu. Son 26 yıl içinde batılı çevreler ve medya kasıtlı olarak veya kendi cehaletlerine dayanarak İslam inkılabının kök ve temellerini görmezlikten gelip Müslüman İran halkının gerçekleştirdiği İslam inkılabı zaferini “79 Çöküşü” gibi tabirlerle zikretmekte olup bununla İslam İnkılabının 1979 daki muhteşem zaferini değerden düşürmek istemekteler. Aslında İslam inkılabının iç diktatörlüğe galebesi ve dışa bağımlı şahlık rejimini devirmesi İslam İnkılabının sonuçlarından sadece biriydi. Dikta şah rejiminin devrilişi aynı zamanda İslam inkılabının dünya çapındaki olaylar üzerindeki geniş yankılanması ve etki uyandırmasının bir başlangıcıydı. Gerçek şudur ki 1980’li yılların başına kadar 20. asır İran halkı açısından hürriyet uğruna verilen mücadele asrıydı. Yaklaşık bir asır önce artık Müslüman İran halkının amansız mücadelesi karşısında direnme takati kalmayan Muzafferettin Şah Gacar meşrutiyet fermanını imzaladı. Fakat bu tarihten üç yıl sonra şah hastalanıp da saltanat tahtını kendi veliahdı Muhammed Ali şah’a devrettiğinde İran halkının meşrutiyet mücadelesinin bir simgesi olarak dönemin milli şura meclisi topa tutuldu ve böylece İran’da hürriyet ve bağımsızlık yanlıları tekrar darmadağın edilerek büyük zulüm ve baskıya tabii tutuldu ve hakları ellerinden alındı.
***
Dikkat etmek gerekir ki İslam İnkılabı bir iki yıl içinde şekillenen basit ve gündelik olaylar sırasında değildi. Bilakis bu inkılap oldukça köklü olaydı ve onun ilk kıvılcımlarının, ilk belirtilerinin yaklaşık 100 yıl önceden başladığını ve uzun yıllar boyunca devam ettiğini ve halkın iman ve çabasıyla takviye edildiğini ve nihayet 1979 yılında nihai zafere ulaştığını söylemek mümkün.
***
Tahranda milli şura meclisinin Muhammed Ali Şah güçleri tarafından topa tutulması İsfahan, Tebriz şehirleri ile Gilan eyaletinin çeşitli yörelerinde muhtelif kıyamların baş göstermesini beraberinde getirdi. Fakat bu hareket ve kıyamlar akıllı ve ileri görüşlü bir liderin olmayışı nedeniyle hatta başkentin meşrutiyet yanlılarınca fethedilmesine rağmen belli bir başarıya ulaşamadı ve sonunda Rıza han İngilizlerin desteği ve planları doğrultusunda yaklaşık 85 yıl önce Kazak ordusunun komutanlığını üstlenerek Tahranı işgal etti ve zahirde oldukça güçlü ama gerçekte oldukça zayıf ve sömürü karşısında teslimiyetçi ve bağımlı bir iktidar oluşturdu. Pehlevi iktidarı dönemi gerçekte İran tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturuyor. Zira ikinci dünya savaşı ardından 3. Dünya halkları zalim, dikta yönetimlere karşı mücadele yoluyla yabancılara olan bağımlılığı yok etmeye çalışıyorlardı. Müslüman ve mücahit İran halkı da 1950’lı yılların başlarında böyle bir mücadeleye yoğunluk vermişti. Mart 1951 yılında İran petrolünün millileştirilmesi ve İngiliz sultasından kurtarılması işte İran halkı ve mücadele liderlerinin bu istek ve azminin bir sonucuydu. Fakat daha sonraları dış düşmanın tam olarak belirlenmemesi ve yabancıların şah rejimine olan destek ve yardımlarının yerinde tespit edilmemesi nedeniyle ülkenin liderlik konumu içinde bir takım ihtilaf ve anlaşmazlıklar baş gösterdi ve ülkenin bu durumundan yararlanan düşman Amerika ve İngilizler ağustos 1953 tarihinde ortak bir komployu gerçekleştirerek kendilerine bağımlı generaller vasıtasıyla gerçekleştirdikleri askeri bir darbeyle İran halkının bağımsızlık mücadelesini bir kez sindirerek şahı ülkeye geri getirtip halkın başına dikmeyi başardılar.
İran İslam İnkılabı-1 İran İslam İnkılabı-2
İmam Humeyninin Kıyamı-1
İran İslam İnkılabının Tarihi Kökleri
İRAN İSLAM İNKILÂBI
