تبیان، دستیار زندگی

یكى از مسلمانان ثروتمند با لباس تمیز و فاخر محضر رسول خدا صلى الله علیه و آله آمد و در كنار حضرت نشست ، سپس فقیرى ژنده پوش با لباس ‍ كهنه وارد شد و در كنار آن مرد ثروتمند قرار گرفت .
مرد ثروتمند یكباره لباس خود را جمع كرد و خویش را به كنارى كشید تا از فقیر فاصله بگیرد. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله از این رفتار متكبرانه سخت ناراحت شد و به او رو كرد و فرمود:
آیا ترسیدى چیزى از فقر او به تو سرایت كند؟
مرد ثروتمند گفت : خیر! یا رسول الله .
پیامبر صلى الله علیه و آله : آیا ترسیدى از ثروت تو چیزى به او برسد؟
ثروتمند: خیر! یا رسول الله .
پیامبر صلى الله علیه و آله : پس چرا از او فاصله گرفتى و خودت را كنار كشیدى ؟
ثروتمند: من همدمى (شیطان یا نفس اماره ) دارم كه فریبم مى دهد و نمى گذارد واقعیتها را ببینم ، هر كار زشتى را زیبا جلوه مى دهد و هر زیبایى را زشت نشان مى دهد. این عمل زشت كه از من سر زد، یكى از فریبهاى اوست . من اعتراف مى كنم كه اشتباه كردم . اكنون حاضرم براى جبران این رفتار ناپسندم نصف سرمایه خود را رایگان به این فقیر مسلمان بدهم .
پیامبر صلى الله علیه و آله به مرد فقیر فرمود: آیا این بخشش را مى پذیرى ؟
فقیر: نه ! یا رسول الله .
ثروتمند: چرا؟!
فقیر:((زیرا مى ترسم من نیز مانند تو متكبر و خودپسند باشم و رفتارم مانند تو نادرست و دور از عقل و منطق گردد)).⁽⁴⁾

رسول خدا صلى الله علیه و آله در كنار بستر جوانى حاضر شدند كه در حال جان دادن بود. به او فرمود: بگو ((لا اله الا الله )).
جوان چند بار خواست بگوید، اما زبانش بند آمد و نتوانست . زنى در كنار بستر او نشسته بود. پیامبر خدا صلى الله علیه و آله از او پرسیدند: این جوان مادر دارد؟
زن پاسخ داد: آرى ! من مادر او هستم .
فرمود: تو از این جوان ناراضى هستى ؟
گفت : آرى ! شش سال است كه با او قهرم و سخن نگفته ام !
فرمود: از او بگذر!
زن گفت : خدا از او بگذرد، به خاطر خوشنودى شما اى رسول خدا!
سپس پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به جوان فرمود: بگو ((لا اله الا الله )).
جوان گفت : ((لا اله الا الله ))
پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: چه مى بینى ؟
- مرد سیاه و بد قیافه اى را در كنار خود مى بینم كه لباس چركین به تن دارد و بدبوست . گلویم را گرفته و خفه ام مى كند!
حضرت فرمود: بگو اى خدایى كه اندك را مى پذیرى و از گناهان بسیار مى گذرى ، اندك را از من بپذیر و تقصیرات زیادم را ببخش ! تو خداى بخشنده و مهربان هستى . ⁽²⁾
جوان هم گفت .
حضرت فرمود اكنون نگاه كن . ببین چه مى بینى ؟
- حالا مردى سفیدرو و خوش قیافه و خوشبو را مى بینم . لباس زیبا به تن دارد. در كنار من است و آن مرد سیاه چهره از من دور مى شود!
پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: دوباره آن دعا را بخوان .
جوان بار دیگر دعا را خواند.
حضرت فرمود حالا چه مى بینى ؟
- مرد سیاه را دیگر نمى بینم و فقط مرد سفید در كنار من است . این جمله را گفت و از دنیا رفت . ⁽³⁾

امیرالمؤ منین علیه السلام به یكى از اصحاب فرمود:
- مى خواهى از وضع خود و فاطمه علیهاالسلام براى تو صحبت كنم ؟
فاطمه در خانه من آن قدر آب آورد و آن قدر آسیاب كرد كه دست هایش پینه بست و چنان در نظافت و پاك كردن خانه و پختن غذا زحمت كشید كه لباسهایش كثیف و مندرس شد و او بسیار صدمه دید!
به همین خاطر به فاطمه توصیه كردم خوب است محضر رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم برسى و جریان را بیان نمایى ، شاید جهت كمك به تو خادمى بفرستد تا از این همه زحمت خلاص شوى ! فاطمه علیهاالسلام این توصیه مرا قبول كرد و نزد پیامبر صلى الله علیه و آله وسلم رفت ، اما چون ایشان را مشغول صحبت با اصحاب مى بیند، بدون آنكه خواسته اش را بگوید، باز مى گردد.
رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم كه متوجه شده بودند فاطمه براى حاجتى آمده و بدون هیچ گونه صحبتى به خانه خود برگشته ، فرداى آن روز به منزل ما تشریف آوردند، و پس از سلام در كنار ما نشستند و آن گاه فرمودند:
- فاطمه جان ! دیروز به چه منظور پیش من آمدى ؟
فاطمه علیهاالسلام از خجالت نتوانست حاجتش را بگوید: من عرض ‍ كردم :
- یا رسول الله ! آن قدر آب آورده كه بند مشك در سینه اش اثر گذاشته و آن قدر آسیاب گردانیده كه دست هایش تاول كرده و... لذا گفتم محضر شما برسد شاید خادمى به ایشان مرحمت نمایید تا زحمت هایش كمتر شود.
رسول خدا فرمود:
مى خواهى مطلبى به شما بیاموزم كه از خادم بهتر است . وقتى كه خواستى بخوابید 33 مرتبه بگویید سبحان الله و 33 مرتبه بگویید الحمد لله و 34 مرتبه بگویید الله اكبر.⁽²¹⁾ این ذكر صد مرتبه است ولى در نامه اعمال هزار حسنه (ثواب ) دارد.
فاطمه جان ! اگر این ذكرها را هر روز صبح بگویى خداوند خواسته هاى دنیا و آخرتت را برآورده خواهد كرد. فاطمه زهرا در جواب سه مرتبه گفت :
از خدا و پیغمبر راضى هستم .⁽²²⁾
در جاى دیگر آمده است :
وقتى كه فاطمه (ع ) شرح حالش را بیان كرد و كنیزى خواست ، ناگهان اشك در چشمان پیامبر صلى الله علیه وآله حلقه زد و فرمود:
- فاطمه جان ! به خدا سوگند! هم اكنون چهار صد نفر فقیر در مسجد هستند كه نه غذا دارند و نه لباس ! مى ترسم اگر كنیز داشته باشى اجر و ثواب خدمت در خانه از تو گرفته شود! مى ترسم على بن ابى طالب علیه السلام در قیامت از تو مطالبه حق كند! سپس تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام را به آن بانو یاد داد، آن گاه به فاطمه علیهاالسلام گفتم :
- براى نیازهاى دنیوى نزد رسول خدا علیهاالسلام رفتى ، ولى خداوند ثواب آخرت به ما مرحمت فرمود.⁽²³⁾

ابووائل نقل مى كند، روزى همراه عمربن خطاب بودم ، عمر برگشت ترسناك به عقب نگاه كرد.
گفتم : چرا ترسیدى ؟
گفت :
- واى بر تو! مگر شیر درنده ، انسان بخشنده ، شكافنده صفوف شجاعان و كوبنده طغیان گران و ستم پیشگان را نمى بینى ؟
گفتم :
- او على بن ابى طالب است .
گفت :
- شما او را به خوبى نشناخته اى ! نزدیك بیا از شجاعت و قهرمانى على براى تو بگویم ، نزدیك رفتم ، گفت :
- در جنگ احد، با پیامبر پیمان بستیم كه فرار نكنیم و هر كس از ما فرار كند، او گمراه است و هر كدام از ما كشته شود، او شهید است و پیامبر صلى الله علیه و آله سرپرست اوست . هنگامى كه آتش جنگ ، شعله ور شد، هر دو لشكر به یكدیگر هجوم بردند ناگهان ! صد فرمانده دلاور، كه هر كدام صد نفر جنگجو در اختیار داشتند، دسته دسته به ما حمله كردند، به طورى كه توان جنگى را از دست دادیم و با كمال آشفتگى از میدان فرار كردیم . در میان جنگ تنها ایشان ماند. ناگاه ! على را دیدم ، كه مانند شیر پنجه افكن ، راه را بر ما بست ، مقدارى ماسه از زمین بر داشت به صورت ما پاشید، چشمان همه ما از ماسه صدمه دید، خشمگینانه فریاد زد! زشت و سیاه باد، روى شما به كجا فرار مى كنید؟ آیا به سوى جهنم مى گریزید؟
ما به میدان برنگشتیم . بار دیگر بر ما حمله كرد و این بار در دستش ‍ اسلحه بود كه از آن خون مى چكید! فریاد زد:
- شما بیعت كردید و بیعت را شكستید، سوگند به خدا! شما سزاوارتر از كافران به كشته شدن هستید.
به چشم هایش نگاه كردم ، گویى مانند دو مشعل زیتون بودند كه آتش از آن شعله مى كشید و یا شبیه ، دو پیاله پر از خون . یقین كردم به طرف ما مى آید و همه ما را مى كشد! من از همه اصحاب زودتر به سویش شتافتم و گفتم :
- اى ابوالحسن ! خدا را! خدا را! عرب ها در جنگ گاهى فرار مى كنند و گاهى حمله مى آورند، و حمله جدید، خسارت فرار را جبران مى كند.
گویا خود را كنترل كرد و چهره اش را از من برگردانید. از آن وقت تاكنون همواره آن وحشتى كه آن روز از هیبت على علیه السلام بر دلم نشسته ، هرگز فراموش نكرده ام !⁽¹⁸⁾

زاذان نقل مى كند:
من با قنبر غلام امام على علیه السلام محضر امیرالمؤ منین وارد شدیم قنبر گفت :
یا امیرالمؤ منین چیزى براى شما ذخیره كرده ام ! حضرت فرمود:
- آن چیست ؟
عرض كرد: تعدادى ظرف طلا و نقره ! چون دیدم تمام اموال غنائم را تقسیم كردى و از آنها براى خود بر نداشتى ! من این ظرف ها را براى شما ذخیره كرده ام .
حضرت على علیه السلام شمشیر خود را كشید و به قنبر فرمود:
- واى بر تو! دوست دارى كه به خانه ام آتش بیاورى ! خانه ام را بسوزانى ! سپس آن ظرف ها را قطعه قطعه كرد و نمایندگان قبایل را طلبید، و آنها را به آنان داد، تا عادلانه بین مردم تقسیم كنند.⁽¹⁶⁾