آثار اخلاق و تربیتى قرآن در كلام امام خمینى
ملاقات حضرت زهرا با پیامبر در قیامت
مصحف فاطمه علیهاالسلام
فاطمه سلام الله علیها از دیده گاه قرآن
آیه ششم :
و یطعمون الطعام على حبه مسكینا و یتیما و اسیرا انما نطعمكم لوجه الله لا نرید منكم جزاءا ولا شكورا (آنانكه )، در راه دوستى خدا طعام (خود) را به فقیر و یتیم و اسیر مى دهند، (و مى گویند) ما فقط براى رضاى خدا بشما طعام مى دهیم و از شما هیچ پاداشى و سپاسى هم نمى طلبیم از این آیه هم در منقبت حضرت صدیقه زهراء سلام الله علیها مى توان استفاده كرد: این موضوع هم از مسلمات فریقین (شیعه و سنى ) است كه یقینا حضرت صدیقه سلام الله علیها از جمله اشخاصى است كه سوره هل اتى درشان آنها نازل شده است و هیچكس در این مطلب كه این سوره در فضائیل اهل بیت است (و حضرت صدیقه سلام الله علیها نیز یكى از آنان مى باشد) هیچگونه اشكالى را عنوان نكرده است . ما ابتدا حدیثى را كه ابن عباس راورى آن است ، نقل مى كنیم ، و بعد به بررسى سند روایت و ذكر نام راویان حدیث مى پردازیم . قال ابن عباس رضى الله عنه آن الحسن والحسین مرضا فعادهما رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فى ناس معه ، فقالوا: یا ابالحسن لو نذرت على ولدك . فنذر على و فاطمة و فضة جاریة لهما، آن برئا مما بهما، آن یصوموا ثلاثه ایام ، فشفیا و ما معهم شبى فاستفرض على من شمعون الخیبرى الیهودى ثلاث اصواع من شعیر فطحنت فاطمة صاعا و اختبزت خمسة اقراص على عددهم فوضعوها بین ایدیهم لیفطروا، فوقف علیهم سائل فقال : السلام علیكم اهل بیت محمد، مسكین من مساكین المسلمین . اطعمونى اطعمكم الله من موائد الجنة فاثروه و با توالم یذوقوا الا الماء و اصبحوا صیاما، فلما امسوا و وضعوا الطعام بین ایدیهم وقف علیهم یتیم فاثروه ، و وقف علیهم اسیر فى الثالثة ففعلوا مثل ذلك ، فلما اصبحوا اخذ على رضى الله عند بیدالحسن والحسین و اقبلوا الى رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فلما ابصرهم و هم یرتعشون كالفراخ من شدة الجوع . قال : ما اشد ما یسوءنى ما ارى یكم ؟! و قام فانطلق معهم ، فراى فاطمة فى محرابها قد التصق ظهرها ببطنها، و غارت عیناها، فساءه ذلك ، فنزل جبرئیل و قال : خذها یا محمد؟ هناك الله فى اهل بیتك فاقراه السورة ابن عباس مى فرماید: حسنین )ع ) بیمار شدند، پیامبر(ص ) با جمعى از مردم به عیادت آنان آمدند برخى پیشنهاد كردند ابالحسن چه خوب است براى شفاى فرزندانت نذرى بنمائى ، آنگاه على (ع ) و فاطمه (ع ) و فضه (كه جاریه آنها بود) نذر كردند كه اگر حسنین (ع ) شفا یافتند سه روز روزه بگیرند هنگامیكه حسنین (ع ) سلامتى خود را باز یافتند در خانه على (ع ) چیزى براى افطار موجود نبود، لذا امیرالمؤ منین سلام الله علیه از شمعون یهودى خیبرى سه صاع جو وام گرفت ، و فاطمه سلام الله علیها از یك صاع آن پنج قرص نان پخت و در سفره افطار نهاد، هنگامى كه آماده افطار شدند، نداى سائلى برخاست : سلام بر شما اى خاندان محمد(ص )، مسكینى از مساكین مسلمین بر در خانه شما آمده است ، اطعام كنید، خدا از مائده هاى بهشتى شما را روزى فرماید، خاندان وحى نان افطار خود را ایثار كردند، و فضه نیز تبعیت از آنان نمود و همگى شب را بدون غذا صبح كردند و جز آب چیز دیگرى به كامشان نرسید.... فرداى آن شب را نیز روزه گرفتند، و چون شب فرا رسید، و نان افطارشان در سفره نهاده شد، یتیمى بر در خانه آمد و باز، به همان ترتیب همگى غذاى خود را به آن یتیم ایثار كردند. روز سوم ، اسیرى از راه رسید و مطالبه طعام كرد، بار سوم نیز آنچه در سفره بود (قبل از افطار) از طرف خاندان پیامبر به آن اثر ایثار شد. صبح روز چهارم ، على سلام الله علیه دست حسنین (ع ) را گرفت و به سوى رسول خدا(ص ) روان گردیدند، پیامبر اكرم (ص ) هنگامیكه چشمش به حسنین (ع ) افتاد كه همانند مرغكان از شدت گرسنگى مى لرزیدند، فرمود: چه سخت است براى من كه شما را به این حال مى بینم ، رسول خدا(ص ) فورا از جاى برخاست و همراه آنان به خانه حضرت زهرا(ع ) آمد، و او را محراب عبادتش مشاهده فرمود، اما چه مشاهده اى ، از شدت گرسنگى بطن مباركش به پشت چسبیده ، و چشمهایش در گودى نشسته بود.... از این منظره پیامبر اكرم (ص ) بسیار افسرده خاطر گردید، در آن هنگام جبرئیل فرود آمد و چنین گفت : بگیر یا محمد(ص )، مبارك باد بر تو این خاندان تو و سپس سوره هل اتى را قرائت نمود روایت كه نقل شد مورد تاءیید و تصدیق پیشوایان علمى حضرات (سنى و شیعه ) و عموم مسلمین مى باشد، و اینك نام دانشمندانى از اهل سنت كه این روایت را نقل كرده اند: ابو جعفر اسكافى متوفاى 240 ه ق - حكیم ترمذى متوفاى 285 ه ق - محمدبن جلیل طبرى متوفاى 310 ه ق - ابن عبدربه متوفاى 328 ه ق - حاكم ابوعبدالله نیشابورى متوفاى 405 ه ق - حافظ ابن مردویه متوفاى 416 ه ق - ابواسحاق ثعلبى مفسر كبیر متوفاى 427 ه ق - ابوالحسن واحدى مفسر كبیر متوفاى 468 ه ق - حافظ ابوعبدالله اندلسى حمیدى متوفاى 488 ه ق - ابوالقاسم زمخشرى در كشاف متوفاى 538 ه ق - اخطب خوارزمى متوفاى 568 ه ق - حافظ ابوموسى متوفاى 581 ه ق - ابوعبدالله رازى متوفاى 606 ه ق - شرخانى متوفاى 643 ه ق - محمدبن طلحه شافعى متوفاى 652 ه ق - ابوالمظفرسبط ابن جوزى متوفاى 654 ه ق - عزالدین عبدالحمید متوفاى 655 ه ق - حافظ ابوعبدالله گنجى شافعى متوفاى 658 ه ق - قاضى ناصرالدین بیضاوى متوفاى 685 ه ق - حافظ محب الدین طبرى متوفاى 694 ه ق - حافظ ابو محمد ابوحمزه عضدى اندلسى متوفاى 699 ه ق - حافظ الدین نسفى متوفاى 701 ه ق - شیخ السلام حموئى متوفاى 722 ه ق - نظام الدین قمى نیشابورى مفسر معروف متوفاى قرن هشتم هجرى - علاءالدین على بن محمد خازن بغدادى متوفاى 741 ه ق - قاضى عضدالدین ایجى متوفاى 756 ه ق - حافظ ابن حجر متوفاى 852 ه ق - حافظ جلال الدین سیوطى متوفاى 911 ه ق - ابوسعود عمادى حنفى متوفاى 982 ه ق - شیخ اسماعیل بروسى متوفاى 1137 ه ق - شوكائى متوفاى 1173 ه ق - محمد سلیمان محفوظ از علماى قرن دوازدهم ، و علاوه بر آنها جماعتى دیگر از علماء عامه این حدیث شریف را در ذیل آیه مذكور آورده اند. انا عرضنا الامانه على السوات و الارض و الجبال فابین ان یحملنها و اشففن منها و حملها الانسان انه كان ظلوما جهولا آیه مذكور نیز از آیاتى است كه در اثبات ولایت حضرت صدیقه سلام علیها مى توان از آن استفاده كرد امانتى كه خداى تعالى به آسمانها و زمین و كوهها عرضه كرده است و آنها زیر بار نرفته اند، و این همان امانت ولایت پیامبر اكرم (ص ) و امیرالمؤ منین و فاطمه و حسنین علیهم السلام و ائمه بعد از آنان مى باشد. مفضل بن عمرمى گوید حضرت صادق سلام الله علیه فرمود: آن الله تبارك و تعالى خلق الارواح قبل الاجساد بالفى عام فجعل اعلاها و اشرفها ارواح محمد و على و فاطمة والحسن والحسین و الائمه بعد هم صلوات الله علیهم فعرضها على السماوات و الارض و الجبال ، فغشیها نورهم ، فقال الله تبارك و تعالى للسماوات و الارض و الجبال : هولا احبائى و اولیائى و حججى على خلقى و ائمة بریتى ما خلقت خلقا احب الى منهم ، و لمن تولاهم خلقت جنتى ، و لمن خالفهم و عاداهم خلقت نارى .. فولایتهم امانة عند خلقى ، فایكم یحملها باثقالها و یدعیها لنفسه دون خیرتى ؟ فابت السماواتت و الارض و الجبال ان یحملنها و اشفقن من ادعاء منزلنها و تمنى محلها من عظمة ربها، فلما اسكن الله عزوجل آدم و زوجته الجنة قال لهما: كلا منها رغدا حیث شئتما ولا تقربا هذه الشجرة فتكونا من الظالمین فنظرا الى منزلة محمد و على و فاطمة والحسن والحسین و الائمة بعدهم فوجداها اشرف منازل اهل الجنة فقالا: یا ربنا لمن هذه المنزلة ؟ فقال الله جل جلاله : ارفعا رؤ وسكما الى ساق عرشى ، فرفعا رؤ وسهما فوجدا اسم محمد، و على ، و فاطمة ، والحسن والحسین و الائمة صلوات الله علیهم مكتوبة على ساق العرش بنور من نور الجبار جل جلاله ، فقالا: یا ربنا ما اكرم اهل هذه المنزلة علیك ! و ما احبهم الیك ! و ما اشرفهم لدیك ! فقال الله جل جلاله : لولاهم ما خلقتكما، هولاء خزنة علمى و امنائى على سرى خداى تعالى ارواح را دو هزار سال قبل از خلقت بدنها افرید، و از اولین و آخرین ، از آدم ابوالبشر تا روز قیامت ، شریف ترین ، و برترین روحها، ارواح محمد، على ، فاطمه و حسنین و ائمه نه گانه از نسل حسین بن على یعنى چهارده معصوم (ع)هستند كه خداى تعالى آنان را بر آسمانها و زمین و كوهها عرضه كرد، نور چهارده معصوم همه جا را فرا گرفت و جهانگیر شد، آنگاه از جانب حق تبارك و تعالى خطاب آمد كه اینانند دوستان و اولیاء من ، و اینها هستند حجتهاى من بر همه مخلوقات من . (لذا حضرت صدیقه سلام الله علیها، حجت الله و ولیة الله است به نص خود حضرت احدیت (جلت عظمته ) هیچیك از آفریدگانم نزد من محبوبتر از آنان نیست ، بهشتم را براى دوستان آنها، و آتش دوزخم را براى مخالفین و اذیت كنندگان آنان آفریده ام ، پس ولایتشان امانت من است در نزد مخلوقاتم ... به جز این برگزیدگان من ، آیا كیست كه بتواند این بار امانت را با تمام سنگینش بر دوش كشد و یا مدعى این مقام باشد؟.... هنگامى كه خداى عزوجل آدم و همسرش حوا را در بهشت ساكن گردانید و آنها به مكان و منزلت چهارده معصوم صلوات الله علیهم نظر افكندند و مشاهده كردند كه مقامات آنان اشرف منازل اهل بهشت است ، عرض كردند: پروردگارا، این مقام والاى چه كسانى است ؟ خطاب آمد كه سر بلند كنید و به ساق عرش من نظر افكنید. آدم و حوا، هنگامى كه سر به سوى عرش الهى بلند كردند، مشاهده كردند كه نام محمد، على ، فاطمه ، حسن ، و حسین و ائمه بعد از آنها با خط نور از جانب خداى جبار بر ساق عرش نوشته شده است ، عرض كردند: پروردگارا، این چه كرامتى است كه به این چهارده تن داده اى ، و این مقام و منزلتى است كه به آنان عطا فرموده اى ؟ خدایا، سبب چیست كه این موجودات در نزد تو شریف ترین و محبوب ترین مخلوقاتند، خداى عزوجل فرمود: یا آدم ، اگر این چهارده تن نبودند تو و همسرت را نمى آفریدم ، اینان خزانه داران علم من و امینان اسرار من هستند. بنابر این حضرت صدیقه زهراء سلام الله علیهما یكى از گنجوران دانش و امانت داران اسرار خدائى است در ادامه روایت شریفه پس از اینكه حضرت صادق (ع ( موضوع ارتكاب ترك اولاى آدم و حوا را شرح مى دهد چنین مى فرماید: فلما ارادالله عزوجل ان یتوب علیهما جائهما جبرئیل فقال لهما: انكما ظلمتنا انفسكما بتمنى منزلة من فضل علیكما، فجزاؤ كما ما قد عوقبتما به من الهبوط من جوارالله عزوجل الى الرضه ، فسلاربكما بحق الاسماء التى رایتموها على ساق العرش حتى یتوب علیكما فقالا: اللهم انا نساللك بحق الاكرمین علیك محمد، و على ، و فاطمة ، والحسن ، والحسین ، و الائمة الا تبت علینا و رحمتنا فتاب الله علیهما، انه هوالتواب الرحیم ، فلم یزل انبیاءالله بعد ذالك یحفظون هذه الامانة و یخبرون بها، اوصیاءهم و المخلصین من اممهم هنگامى كه خداى عزوجل اراده فرمود توبه آدم و حوا را قبول كند، جبرئیل نازل شد، و خطاب به آنها چنین گفت : شما بر نفس خود ستم روا داشتید، اینك از پروردگار خود بخواهید كه به حق آن نامهائى كه برساق عرش الهى مشاهده كردید، توبه شما را قبول فرماید. آنگاه آدم و حوا چنین معروض داشتند: پروردگارا، از تو درخواست مى كنیم به حق محمد، على ، فاطمه ، حسن و حسین و ائمه (علیهم السلام ) كه نزد تو از همه گرامى ترند، توبه ما را بپذیرى و ما را مشمول رحمت خود قرار دهى و بعد از آنكه آدم و حوا این دعا را خواندند و این توسل بجاى آوردند، خداى تعالى توبه آنها قبول فرمود، بدرستیكه اوست بسیار توبه پذیر و مهربان در ادامه حدیث ، حضرت صادق سلام الله علیه مى فرماید: بعد از این جریان ، فرستادگان الهى ، در سایه ولایت چهارده معصوم (ع ( نگهدارنده این امانت و معرف آن بوده اند، و به اوصیاء خود و مخلصین امت خویش نیز این موضوع را بیان مى كردند. در نتیجه حضرت صدیقه زهرا سلام الله علیها نیز ولیه انبیا بوده است چنانكه پیغمبر اعظم و على و یازده امام دیگر سلام الله علیهم ولى آنها بوده اند، یعنى عمه انبیا به خضوع و فروتنى و در مقابل این چهارده وجود مقدس ایمان و اعتقاد داشته اند، چنانكه در بعضى از احادیث آمده است كه از جمله اعمال امت حضرت موسى و حضرت عیسى در زمان نبوت آن دو پیامبر، ذكر صلوات بر محمد و آل محمد بوده است ، و این خود نشان دهنده اعتراف بر ولایت چهارده معصوم (ع ) مى باشد. از امام سلام الله علیه سؤ ال مى كنند كه منظور از صلوات چیست ؟ حضرت مى فرماید: صلوات اعتراف به ولایت محمد و آل محمد است و سپس اضافه مى نماید كه این ولایت ، همان است كه خدا مى فرماید: و ذللك قول الله عزوجل : انا عرضنا الامانه على السماوات و الارض والجبال ، فا بین ان یحملنها و اشفقن منها و حملها الانسان ، انه كان ظلوما جهولا این بود هفت آیه اى كه برا شناسائى مقام والاى حضرت صدیقه سلام الله علیه مى توان از آنها استفاده كرد.
فاطمه سلام الله علیها از دیده گاه قرآن آیه پنجم قل لا اسئكم علیه اجرا الا المودة فى القربى بگو (اى پیامبر) من براى انجام رسالتم ، پاداشى از شما نمى خواهم ، مگر مودت با خویشان نزدیكم پیغمبر اكرم صلى الله علیه وآله ، اجر رسالت خودش را، از طرف حضرت حق تبارك و تعالى ، مودت نزدیكان خویش اعلام مى دارد، یعنى فقط مودت خویشان حضرت رسول اكرم را مى توان اجر و مزد رسالت عظماى احمدى دانست . درباره این آیه بادى به طور تفصیل بحث و بررسى كرد تا روشن شود كه آیا این آیه شریفه درشان كیست ؟ و این مودت ارزنده ، مودت چه كسانى است و مقدار و اندازه آن چگونه است ؟ مودتى كه هم سنگ ، هم كفه ، و هم وزن اجر رسالت محمدى است . به اجمع فریقین (شیعه و سنى ) و جمیع مسلمین ، این آیه در شان اهل بیت عصمت و قداست نازل شده است یعنى : على ، فاطمه ، حسن و حسین سلام الله علیهم . احمد بن حنبل در مناقب - حافظ ابن منذر- حافظ این ابى حاتم حافظ طبرانى - حافظ ابن مردویه - واحدى مفسر- ثعلبى مفسر- حافظ ابراهیم - بقوى مفسر- و فقیه ابن المغازلى از ابن عباس روایت مى كند كه مى فرماید: لما نزلت هذه الایه ، قبل یا رسول الله من قرابنك ، هولاء الذین وجبت علینا مودتهم فقال ،: على و فاطمه وابناهما بعد از نزول این آیه از پیامبر اكرم (ص ) سؤ ال شد: خویشان نزدیك تو كه مودت آنان بر ما واجب است ، چه كسانى هستند؟ حضرت در جواب فرمود: على (ع )، فاطمه (ع )، و دو فرزند آنها (حسن و حسین ع ( محب الدین طبرى در ذخایر- زمخشرى در كشاف - حموینى - در راید- نیشابورى در تفسیرش - ابن طلحه شافعى در مطالب السئول - رازى در تفسیرش ) -ابوسعیددر تفسیرش - ابوحیان در تفسیرش - نسفى در تفسیرش - حافظ هیثمى در مجمع - ابن صباغ مالكى در فصول - حافظ گنجى در كفایة الطالب - نیز روایت مذكور را ذكر كرده اند. قسطلانى در المواهب اللدنیه مى فرماید: الزم الله مودة قرباة كافة و بریته و فرض محبة جمله اهل بیته المعظم و ذریته . فقال تعالى : قال لا اسالكم علیه اجرا الا المودة فى القربى خداى تعالى مودت خویشان نزدیك پیامبر(ص ) را بر همگان واجب كرده است و درباره وجوب محبت اهل بیت معظم حضرت رسول او ذریه اوست كه خدا مى فرماید: بگو اى پیامبر، در مقابل انجام رسالتم از شما مزدى نمى خواهم به جز مودت خویشان نزدیكم ، روایت مذكور را زرقانى در شرح المواهب - ابن حجردر صواعق - سیوطى در احاءالمیت و در اتحاف - شبلنجى در نورالابصار- و صبان در اسعاف الراغبین ذكر كرده اند. در این موضوع روایت دیگرى حافظ ابوعبدالله ملادر سیره اش نقل كرده است كه مى فرماید: آن رسول الله قال : آن الله جعل اجرى علیكم المودة فى اهل بیتى و انى سائلكم غدا عنهم. رسول خدا فرمود: بدرستكیه خداى تعالى مزد (رسالتم ) را كه بر عهده شماست مودت خویشان نزدیكم قرار داده است ، و من در روز قیامت نسبت به این مودت از شما بازخواست خواهم كرد، یعنى آنچه در روز قیامت همه در مقابل آن مسئول هستند، عبارت از ولایت چهارده معصوم (ع ( است كه از جمله ولایت حضرت صدیقه سلام الله علیهاست . روایت دیگرى از جابر بن عبدالله نقل شده است كه مى فرماید: جاء اعرابى الى النبى و قال : یا محمد، اعرض على الاسلام . فقال : تشهد آن الا اله الا الله وحده لا شریك له و آن محمدا عبده و رسوله ، قال : تسالنى علیه اجرا؟ لا، الا المودة فى القربى ، قال : قرابتى او قرابتك ؟ قال قرابتى . قال : هات ، ابایعك ، فعلى من لا یحبك و لا یحب قرابتك لعنة الله ، فقال النبى صلى الله علیه وآله : آمین یك عرب بایده نشین آمد حضور پیامبر اكرم (ص ) و عرض كرد: یا محمد(ص ) اسلام را به من عرضه بدار، فرمود: شهادت بده یكتائى خداى تعالى ، و اینكه محمد(ص )، بنده و فرستاده اوست . اعرابى عرض كرد: یا رسول الله در مقابل این رسالت كه مرا هدایت فرمودند آیا از من مزدى هم مى خواهید؟ پیامبر فرمود: نه ، بجز مودت خویشان نزدیك ، كه اجر رسالت من است . اعرابى گفت : خویشان نزدیك خودم را دوست بدارم یا خویشان ترا یا رسول الله ؟ پیامبر فرمود: خویشان نزدیك مرا. اعرابى عرض كرد: یا رسول اله اینك دستت را بدست من بده ، تا براى دوستى تو و نزدیكانت با تو بیعت كنم ، خدا لعنت كند كسى را كه تو را و خویشان ترا دوست ندارد. پیامبر اكرم (ص ) به این دعاى او آمین فرمود: پس هر كس ایمان و اعتقاد به ولایت و مودت حضرت صدیقه سلام الله علیها نداشته باشد نفرین شده است به زبان پیامبر(ص )، و در روایت دیگرى طبرى و ابن عساكر و حاكم حسكانى در شواهد التنزیل به چند طریق از ابى امامه باهلى نقل كرده اند كه حضرت پیغمبر اكرم صلى الله علیه وآله فرمود: آن الله خلق الانبیاء من اشجار شتى و خلقنى من شجرة واحدة ، فنا اصلها، و على فرعها و فاطمة لقاحها، والحسن والحسین ثمرها تعلق بغصن من اعصانهانجى ،. و من زاع عنها هوى ولو آن عبدا عبدالله بین الصفا و المروة الف عام ثم عام ثم الف عام ثم لم یدرك صحبتنا، اكبه الله على منخریه فى النار ثم تلى : قل لا اسالكم علیه اجرا الا المودة فى القربى بدرستیكه خداى تعالى نهال وجود پیامبر آن را متفاوت متفرق آفرید، ولى درخت وجود من را جداگانه ، واحد، و منحصربفرد خلق فرمود. من خود استقلال دارم ، كسى در اصالت وجود من شریك من نیست ، من اصل آن درختم ، على (سلام الله علیه )، ساقته آن ، فاطمه (ع ) لقاح (مایه بارورى آن ) و حسن (ع ) و حسین (ع ) میوه هاى درخت وجود من هستند، هر كس شاخه اى از شاخه هاى آن درخت را دستاویز خود كند نجات یافته است و هر كس از آن دور شود به گمراهى افتد و اگر بنده اى از بندگان خدا سه هزار سال بین صفا و مروه خدا را عبادت كند ولى صحبت ما پنج تن را درك نكرده باشد خداى تعالى او را به رو در آتش افكند، سپس پیامبر اكرم (ص ) این آیه را تلاوت فرمود: قل لا اسالكم علیه اجرا الا المودة فى القربى بنابراین ، اگر بشرى ، بنده خدائى ، موحدى ، مسلمانى ، مقدسى كه به خدا و پیامبر او معتقد باشد، و خدا را عبادت كند، نه اینكه بت پرستى نماید، كجا عبادت كند؟، بین صفا و مروه ، نه در مكان گناه آلوده اى ، به مدت عبادت كند؟ سه هزار سال ؛ لیكن به ولایت پنج تن در نتیجه به ولایت حضرت صدیقه زهراء سلام الله علیها ایمان و اعتقاد نداشته باشد، عبادت او به حساب نخواهد آمد و مورد قبول واقع نخواهد شد و جاى او در آتش دوزخ است . این مودت ، همان است كه در آیه شریفه دیگر بنام حسنه عنوآن شده است كه خداى مى فرماید: و من یفترف حسنه نزد له حسنا هر كس حسنه اى را بدست آورد، ما (عاقبت ) بخیرى را براى او مى افزائیم كه مراد از حسنه در اینجا مودت است . چنان كه احمد بن حنبل و ابوحاتم از ابن عباس روایت مى كنند كه مراد از حسنه در آیه مذكور مودت آل محمد(ص ) است . حافظ ابوالشیخ ابن حبان در كتاب الثواب از واحدى روایتى از امیرالمؤ منین سلام الله علیه نقل مى كنند آن حضرت فرمود: فینا آل حم آیه لا یحفظ مودتنا الا كل مومن ، ثم قرا امیرالمؤ منین سلام الله علیه : قل لا اسالكم علیه اجرا الا المودة فى القربى در قرآن آیه اى است كه درشان ما (آل حم ) است ، و مودت ما را نگهدارى نمى كند، مگر كسى كه مؤ من است . (یعنى هر كس مودت آل محمد(ص ) را محافظت نكند مؤ من نیست ، و از او سلب ایمان مى شود) و سپس امیرالمؤ منین سلام الله علیه آیه : قل لا اسالكم علیه اجرا الا المودة فى القربى را قرائت فرمود. در نتیجه هر كس به ولایت فاطمه سلام الله علیها ایمان نداشته باشد، مؤ من (به اعتقادات اسلامى ) نیست . در آن روز كه امیرالمؤ منین سلام الله علیه شهید شد، حسن بن على سلام الله علیه خطبه اى انشاد كرد و در آن خطبه فضایل امیرالمؤ منین (ع ) را بر شمرد، و از جمله فرمود: ایها الناس ، لقد فارقكم رجل ما سبقه الا ولون یدركه الا خرون ، لقد كان رسول الله یغطیه الرایه فیقاتل جبرئیل عن یمینه و میكائیل عن یساره فما یرجع حتى یفتح الله علیه ، و لقد قبضه الله فى اللیلد التى قبض فیها وصى موسى و عرج بروحه فى اللیلة التى عرج فیها بروح عیسى بن مریم ... ایها الناس ، من عرفنى فقد عرفنى و من لم یعرفنى فانا الحسن بن محمد. ثم تلى هذه الایه قول یوسف : و اتبعت ملة آبائى ابراهیم و اسحاق و یعقوب . ثم اخذ فى كتاب الله ، ثم قال انا ابن البشیر، وانا ابن النذیر، انا ابن النبى ، انا ابن الداعى الى الله باذنه ، و انا ابن السراح المنیر، و انا ابن الذى ارسل رحمة للعالمین و انا من اهل البیت الذین اذهب الله عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا و انا من اهل البیت الذین افترض الله عزوجل مودتهم و ولایتهم ، فقال فینا انزل على محمد: قل لا اسالكم علیه اجرا الا المودة فى القربى اى مردم امروز مردى را از دست داده اید كه به تحقیق كسى از اولین و آخرین به (مرتبه ) او نرسیده و از او پیشى نگرفته است ، هم او بود كه پیامبر اكرم (ص ) پرچمش را بدست او مى داد، و در هنگام جنگ جبرئیل از طرف راست ، و میكائیل از جانب چپ هم رزم و همیار او بودند، و هرگز از میدان نبردى مراجعت نمى كرد مگر اینكه خدا بدست او پیكار را پیروزمندانه پایان داده بود. خدا او را در همان شبى كه وصى موسى جان سپرد و عیسى بن مریم به آسمان عروج كرد قبض روح فرمود. اى مردم ، هر كس مرا مى شناسد كه شناخته است ، و اگر نمى شناسد اینكه بداند:........ من ، حسن ، فرزند محمدم ،....... منم فرزند پیامبرى كه بشارت دهنده به رحمت ، و ترسانده از عذاب الهى بود، و مردم را (به اذن خدا) بسوى خدا دعوت مى كرد، منم فرزند چراغ نور افشان ، منم فرزند آنكسى كه رحمت (خدا) در دو جهان است . منم از خاندانى كه خدا پلیدها را از آنان دور گردانیده و منزه و پاكشان كرده است ، منم از آن خانواده اى كه خداى تبارك و تعالى مودت و ولایت آنان را بر همگان واجب فرموده است . و درشان ما اهل بیت است كه خدا بر پیامبرش این آیه را نازل فرموده است : قل لا اسالكم علیه اجرا الا المودة فى القربى این روایت را حاكم زرندى نقل كرده است و چنین ادامه مى دهد كه حضرت حسن سلام الله علیه فرمود: انا من اهل البیت الذین كان جبرئیل علیه السلام ینزل فینا و یصعد من عندنا و انا من اهل البیت الذین افترض الله تعالى على كل مسلم و انزل الله فیهم : قل لا اسالكم علیه اجرا الا المودة فى القربى من از خاندانى هستم كه جبرئیل بر ما نازل مى شد و سپس از نزد ما بر آسمان صعود مى كرد، من از خانواده اى هستم كه خداى تعالى مودت آنان را بر همه مسلمانان واجب كرده است (یعنى هر كس ادعاى مسلمانى كند، باید داراى مودت اهل بیت پیامبر باشد و فردى از افراد مسلمین در این مورد استثناء نشده است ) و درشان آنهاست كه خدا مى فرماید: بگو اى پیامبر، من براى انجام رسالتم مزدى از شما نمى خواهم ، بجز مودت خویشان نزدیكم ما همان خاندانیم كه آیه مذكور و آیه و من یفترف حسنه نزد له فیها حسنادرشان ما نازل شده است ، و كسب حسنه عبارت است از بدست آوردن مودت ما اهل بیت . این روایت را حافظ بزاز- حافظ طبرانى در معجم - ابوالفرج در مقاتل الطالبین - ابن ابى الحدید در شرح نهج - هیثمى در مجمع - ابن الصباغ در فصول - حافظ گنجى در كفایة - حافظ نسائى از هبیره - ابن حجردر صواعق - صفورى در نزهت المجالس - و حضرمى در رشفتة الهادى آنرا ذكر كرده اند. حضر على بن الحسین (ع ) در سفرش به دمشق به آیه مودت استدلال كرد و خطاب به یكى از روایان چنین فرمود: اقرات القرآن ؟ فقال : نعم . قال : فقرات آل حم ؟ قال : قرات القرآن و لم اقرا آل حم . قال : ما قرات : قل لا اسالكم علیه اجرا الا المودة فى القربى . قال : و انكم لانتم هم ؟! قال : نعم . آیا قرآن خوانده اى ؟ عرض كرد: بلى . حضرت فرمود: آل حم را خوانده اى ؟ عرض كرد: چگونه مى شود قرآن را قرائت كرده باشم و آل حم را نخوانده باشم . حضرت فرمود: آیا آیه بگو (اى پیامبر) من براى رسالتم پاداشى از شما نمى خواهم مگر مودت نسبت به خویشان نزدیكم را نخوانده اى ؟ عرض كرد راستى شما همان خانواده هستید؟ حضرت در جواب فرمود: بلى . این روایت را ثعلبى در تفسیرش - ابوحیان در تفسیرش - سیوطى در درالمنثور- ابن حجردر صواعق - و رزقانى در شرح مواهب ذكر كرده اند. طبرى در تفسیرش مى نویسد سیعد بن جبیر و عمروبن شعیب در موضوع اینكه خویشان نزدیك پیامبر(ص ) چه كسانى هستند، از زمخشرى چنین نقل مى كنند: آل محمد، هم الذین یعود امرههم الیه فكل من كان امرهم الیه اشد و اكمل كانوا هم الآل ، ولا شك آن فاطمد و علیا والحسن والحسین ، كان التعلق بهم و بین رسول الله اشد التعلقات و هذا كالمعلول بالنقل المتواتر وجب آن یكونوا هم الآل خلاصه كلام اینكه : مسلما على (ع )، فاطمه (ع ) و حسنین )ع )، آل پیغمبرند و قطعا حب فاطمه (ع ) ضمیمه اجر نبوت و نشان دهند ولایت اوست .
آیه چهارم :
آیه سوم :
آیه دوم :
