İslam İnkılabı'nın Özellikleri

Tüm inkılaplar sosyal olgular olarak ortak özelliklere sahiptir. Buna karşın her inkılabın da, onu başka inkılaplardan ayıran kendine özgü özellikleri vardır. İran islam inkılabı da bu kaideden müstesna değildir.

İran islam inkılabının özelliklerini 5 ayrı kategoride sıralayabiliriz:

1 – İslami ideolojiye dayalı olması,

2 – Halkçı olması,

3 – Rehberlik ilkesi,

4 – Asaleti,

5 – Meşruiyeti.

İslam inkılabının özellikleri hakkında rahmetli imam Humeyni ünlü vasiyetnamelerinde şöyle buyurdular: Kuşkunuz olmasın ki İran islam inkılabı tüm inkılaplardan farklıdır, hem ortaya çıkışında, hem mücadele biçiminde, hem inkılap ve kıyam gerekçelerinde.

1 – İslami ideolojiye dayalı olması:

İnkılabın islami ilkelere dayalı olduğu, her aşamasında ve her alanda göze çarpan en belirgin özelliğidir. İnkılabın islami olduğu ister sloganlarda, ister rahmetli imamın sözlerinde ve ister sonuç ve getirilerinde, açıkça ortada olup bunun örneğini hiç bir klasik inkılap veya devrimde bulmak mümkün değildir.

Allah’u Ekber, islam inkılabının ortaya çıkışında, sürecinde ve sonuca ulaşmasında her zaman başarı sırrı olmuştur. İnkılabın temel direği ve sağlam sütunu olan imam, bizzat ilahi iradenin yer yüzündeki simgesi olup tek bir sözde, islam inkılabında uluhiyetin tesiri öylesine güçlüdür ki bu tesir islam cumhuriyeti anayasasında inkılabın ayrılmaz bir parçası olarak 56. maddede şöyle gelmektedir: Dünya ve insanlar üzerindeki mutlak hakimiyet, Allah’a aittir ve insanları kendi toplumsal kaderine mukadder eden de yine O’dur.

2 – Halkçı olması:

Her inkılapta az çok halkın payı söz konusudur, ancak islam inkılabında bu özellik oldukça belirgindir. İslam inkılabı sırasında İran milleti bir bütün olarak sokaklara döküldü ve şahlık rejiminin yıkılması ve islami nizamın kurulmasını istedi. Bu inkılapta askerinden işçisine, memurundan çiftçisine, din adamından öğretmenine, köylüsünden kentlisine, bütün herkesin payı vardır. İnkılapları irdeleyen John Furan’a göre İran islam inkılabı, tüm halk kesiminin katıldığı mücadelenin sonucuydu. Büyük gösteriler ve protesto yürüyüşleri düzenleyen halk, sonunda iki üç gün süren silahlı mücadele sonucu şah rejimini devirmeyi başardı. İslam inkılabı beka ve devamını da halkın her zaman arenada olmasına borçludur. Nitekim inkılabın üzerinden geçen 26 yıla karşın halk hala en coşkulu biçimde inkılaba destek olmaya devam etmiştir.

3 – Rehberlik ilkesi:

İslam ikılabının en önemli özelliklerinden biri, inkılabın tüm aşamalarında temel unsurlardan biri olan, Rehberlik ilkesidir. Rehberlik konumunda en büyük dini merci olan Ayetullah Humeyni bulunuyordu. İmam Humeyninin rehberliği kendisini, bir çok inkılabın liderlerinden ayırdeden özelliklere sahipti. İlkin imam, dini merci olarak halk arasında büyük kariyer ve sempatiye sahipti. İkincisi imam, 15 Hordad kıyamının önderi olarak kıyam ve sürgün sırasında eşsiz irade ve cesareti ile siyasi ve toplumsal bir lider olarak tanınmıştı. Üçüncü olarak kendileri hem inkılabın ideologu, hem de tasarımcısı ve yöneticisiydi.

Rehberlik ilkesi imam Humeyninin vefatı ardından  Ayetullah Seyyid Ali Hamenei tarafından büyük bir iktidar ve kararlılıkla sürdürüldü ve hala inkılabın devam etmesinde etkili rol ifa ediyor.

4 – Asalet:

İslam inkılabı hem teori ve hem pratik açıdan asaletli bir hareketti. Düşünce ve teori bakımından, bu inkılabın emel ve amaçları ithal malı olmayıp tamamen İran toplumu ve tarihinin ürünüdür.

İran milleti islam dinini 1400 yıl önce benimsedi ve bu süre zarfında islam dini bu milletin kültürü ve kimliğinin ayrılmaz bir parçası oldu. Ancak Marksizm ve Komünizm gibi düşünceler yüz yılı bulmadan yok olup gitti.

Pratik boyutta da İran halkı kendi gücü ve imkanları, ayrıca doğu ve batının ve yine komşularının mali veya silah desteği olmaksızın, sadece Allah’a tevekkül etmek ve ‘kanın kılıca galip geleceği’ sloganıyla zafer elde etti.

5 – Meşruiyet:

Meşruiyet, ister dini anlamda, ister örf ve adet gereği, islam inkılabının şekillenmesi ve devam etmesinin temel taşı olmuş ve islam inkılabı yetkilileri ve liderlerince vurgulanmıştır.

Dini manada meşruiyet, inkılabın, ilahi ve islami temellere dayanmış olmasıdır. Örf ve adete gelince, halk bu inkılabı benimsemiş ve her aşamasında onu desteklemiştir. Son 26 yıl içerisinde hemen hemen her yıl bir genel seçimin gerçekleşmesi, bu inkılabın hem dini, hem örf ve adet açısından meşruiyetinin en somut örneğidir. Dolaysıyla islam inkılabı ve İran islam cumhuriyetinin meşruiyeti, bu inkılabın en belirgin özelliklerinden biri olup kendi başına en seçkin özelliği niteliğini de taşımaktadır.

İran İslam İnkılabının Tarihi Kökleri

İslam Ümmeti Birliği

Muharrem'in İslam inkılabının zaferindeki rolü

İslam inkılabı, İslami kültür ve medeniyetin ihyası