İslamda Mezheplerin Çıkış Sebepleri 3
Üçüncü Sebep: Peygamberin Hadislerinin Yazılmasının Yasaklanması
Peygamber (s.a.a)’in vefatından sonra Kur-an ve İslamın açıklayıcısı olan hadislerin yazılmasının, nakledilmesinin, yayılmasının yasaklanması Müslümanlar arasında gerilemelere, gruplaşmalara, yanlış inançlar edinmeye ve netice de fırkalaşmaya sebep olmuştur. Hadise gelen bu kısıtlama ve hadise karşı yapılan bu mücadele Emevi halifesi olan Ömer b. Abdul Azizin dönemine kadar sürmüştür. Bu zaman içerisinde İslam’ın ikinci senedi olan sünnet zihinlerden silinerek, unutulmağa mahkum edilmiştir. Ömer b. Abdul Azizin döneminden sonra hadis yazma ve nakletme serbest bırakıldığında, İslam’da büyük bir gedik daha açıldı. Zira takva ve imanda zayıf olan bir çok dünya talep insanlar bazı hükümdarlara, valilere ve hükümet makamına yaranmak için bu doğrultuda binlerce yalan ve düzmece hadis uydurdular.
Hatta Ahmed b. Hanbel kendi asrında olan hadislere hüsnü niyetle bakarak sahih hadislerin yedi yüz binden fazla olduğunu söylemiştir. Oysa onunla muhasır olan Buhari dört bini aşmayan sahih hadisleri altı yüz bin hadisin içerisinden seçmiştir. Yani, Buhari her yüz elli hadisten bir tanesini sahih görmüş ve sahih gördüğü bu hadisleri kendi sahihinde nakletmiştir. [1]
Ebu Davud, kendi sahihini beş yüz bin hadisin içerisinden seçerek sadece dört bin sekiz yüz hadisin sahih olduğunu kabul ederek nakletmiştir. Bu konuya hadis gerçeği ve hadis faciası bölümde geniş bir şekilde yer verilecektir.
Dördüncü Sebep: Yahudi Alimleri Ve Mesih’i Rahipleri
Peygamber (s.a.a)’in hadislerinin yazılması İslam camiasında bir çok zarar ve ziyanlar doğurdu. Bunun zarar ve ziyanlarından bir tanesi, Yahudi ve Nesrani alimler, Müslümanların içerisine karışarak bir takım efsaneleri geçmiş peygamberlerin sözleri ünvanında yaymalarına fırsat vermiştir. Bunlar, uydurma efsanelere ve tahrif olunan kitapların düzmecelerine göre Kur-an-ı Kerimdeki Peygamberlerin kıssalarını tefsir etmişlerdir.
Kur-an-ı Kerimin ayetlerinin tefsir ve beyana ihtiyacı vardır. İnsanın Peygamberlerin hayat ve kıssalarını öğrenmek isteyişi, onun cihan ve beşer tarihine olan düşkünlüğünden kaynaklanmaktadır. Her tarih de, camianın tekamülü, hükümet ve milleti yeni hadiselerle karşı karşıya getirir. İslam ümmetinin bu ihtiyaçların ve meselelerin cevabını Kur-an-dan ve onun ilmini miras alanlardan araştırıp öğrenmeleri gerekirdi. Ama bu tür zorlukların hallinde büyük bir rol oynayan sünnet “yasak” hükmünü yerse ve Peygamberin ilimlerinin varislerine konuşma yasağı getirilirse, ister istemez toplumdaki yarasalar güneşin batışını bir fırsat bilerek kendilerini hadis, tefsir ve tarih meydanının tek eri olarak gördüler ve bir çok hurafeler ile Müslümanlar arasında uçurumlar meydana getirdiler.
O dönemlerde, Ebuzer, Abdullah b. Mesud, Ebu Derda... gibi şahsiyetler neden daima Peygamberden hadis naklediyorsunuz diye azarlanıyorlardı! Ama ne yazık ki, hadisin yazılmasının yasak olduğu dönemlerde, hicretin dokuzuncu yılına kadar Mesihilikte kalıp da ondan sonra Müslüman olan “Temim Avsi Dari”nin Ömerin zamanında Peygamberin camiasında oturup kıssa anlatmasına izin veriliyor, O Ömer ve Osmanın hilafetinin sonuna kadar bu makamda kaldı ve Osmanın öldürülmesinden sonra Şama hicret etti. [2]
İşte, ikinci halifenin döneminde Yahudi alimleri ve Mesihi rahipleri resmi bir izin ile tereddütsüz ve korkusuz olarak efsaneleri ve düzmeceleri Peygamberin kıssası ünvanında nakletmede tam bir özgürlüğe sahip oldular. Bu şahıslar halifelere o kadar yaklaştılar ki, halifeler dini meselelerini ve ilahi hükümleri bunlardan soruyorlardı. Neticede bir çok gerçeklerin üzerine perde çekilmiş, efsane ve düzmeceler hakikat ünvanında insanlara anlatılmıştır.
Bu sebep de diğer sebepler gibi mezhep ve fırkaların çıkmasında büyük rol oynamıştır. Gerçekte dördüncü sebebin ortaya çıkmasına üçüncü sebep (hadis yazılmasının yasaklanması) neden olmuştur.
[1] - Hayat-ı Muhammed, s. 49
[2] - Kenz-ül Ummal, c. 10, s. 281, el-İsabe, c. 1, s. 1801
İslamda Mezheplerin Çıkış Sebepleri 2
İslamda Mezheplerin Çıkış Sebepleri 1
