لوزه‌ها در حالت طبیعی به یک اندازه و تمام سطح آنها صورتی است. روی سطح لوزه‌ها فرورفتگی‌های عمیقی وجود دارد که محلی برای به دام افتادن سنگ‌های لوزه می‌شود. درواقع، وظیفه لوزه‌ها تولید آنتی‌بادی در بدن است. البته این عملکرد تنها در یک سال نخست زندگی است و در سال‌های بعد نقش موثری در ایمنی بدن ندارد. مطالعات پزشکی نشان می‌دهد کودکانی که لوزه‌های آنها به هر دلیلی خارج شده در سنین بالاتر از نظر ایمنی مشکلی پیدا نکرده‌اند و توانایی خود را در مبارزه با عفونت‌ها از دست نمی‌دهند.
عفونت التهابی لوزه‌ها علائمی دارد؛ از قبیل گلودرد، تب، تنفس دشوار، احتقان یا آبریزش بینی، قرمزی و تورم لوزه‌ها همراه با نقاط سفیدرنگ، کاهش حجم صدا یا صدای گرفته، سردرد، درد شکمی، استفراغ خون‌آلود، تنفس با دهان بویژه در کودکان، تنفس صدادار در طول روز و خرخر کردن هنگام خواب شبانه، تودماغی صحبت‌کردن، اشکال در بلع همراه با درد و تورم و در این میان شایع‌ترین علامت آن گلودرد است.
التهاب و بزرگ شدن لوزه‌ها باعث انسداد راه‌های تنفسی و در نتیجه خرخر، اختلال خواب، اشکال در بلع غذا و حتی مشکلات دندانی می‌شود. علائمی چون احتقان، گرفتگی، آبریزش بینی، عطسه و سرفه نشان می‌دهد منشأ بیماری، ویروسی است که معمولا بدون نیاز به درمان خاصی پس از گذشت دو هفته بهبود می‌یابد. برعکس تب ناگهانی بدون عفونت مجاری تنفسی فوقانی ممکن است نشانه عفونت باکتریایی لوزه‌ها باشد.
با مشاهده چنین علائمی حتما به پزشک مراجعه کنید، زیرا احتمال بروز گلودردهای میکروبی که به گلودردهای استرپتوکوکی مشهورند، وجود دارد. این علائم نیز به‌خودی‌خود و بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابد، اما پزشکان هشدار می‌دهند درمان نشدن این عفونت‌های استرپتوکوکی می‌تواند باعث تب روماتیسمی شود و صدمات دائمی به قلب وارد کند. از این رو باید حتما به پزشک مراجعه کنید تا درمان‌های لازم انجام شود.
التهاب لوزه بسته به عامل پدیدآورنده آن می‌تواند واگیر یا غیرواگیر باشد. انواع ویروسی و باکتریایی بسیار مسری است، ولی التهاب لوزه بر اثر مشکلات مزمنی مانند التهاب سینوس‌ها یا حساسیتی غشای مخاط بینی غیرواگیر است.
انواع التهاب لوزه
معمولا التهاب لوزه‌ها به دو شکل حاد و مزمن مشاهده می‌شود. نوع حاد آن با گلودرد ناگهانی آغاز می‌شود و معمولا با تب همراه است. بیمار قادر به فرو دادن بزاق خود نیست، از گوش درد هم در زمان بلع شکایت می‌کند و تنفس دشواری دارد. در چنین بیمارانی، سطح لوزه‌ها شفاف و براق است و پوشش سفید رنگی روی آن را می‌پوشاند.
غدد لنفاوی گردن متورم شده و تب ظاهر می‌شود. التهاب لوزه استرپتوکوکی باعث وارد آمدن صدمات ثانویه به عروق قلبی (تب روماتیسمی) و کلیه‌ها می‌شود. این عفونت‌ها همچنین زخم‌های پوستی، التهاب سینوس ها، سینه پهلو و عفونت‌های گوش را در پی دارند. در موارد حاد التهابی که گلو بشدت عفونت کرده و لوزه‌ها و غدد لنفاوی ناحیه گردن بسرعت بزرگ می‌شوند، بیمار دچار خستگی مفرط و بی‌قراری خواهد شد. گلودرد ناشی از این التهاب حدود یک هفته تا یک ماه طول می‌کشد و معمولا به آنتی‌بیوتیک‌های تجویزی واکنش نشان نمی‌دهد.
اما نوع التهاب مزمن لوزه‌ها، عفونت‌های پایدار و مقاوم هستند. تکرار مرتب این عفونت‌ها باعث تشکیل کیست‌های کوچک در لوزه‌ها می‌شود. سنگ‌های لوزه معمولا در این کیست‌ها و فرورفتگی‌ها ایجاد می‌شود. خرد شدن این سنگ‌ها بویی مانند تخم‌مرغ گندیده در دهان به وجود می‌آورد و تنفس برای بیمار دشوار می‌شود. بزرگ شدن لوزه‌ها از جمله عوامل مسدود شدن راه تنفسی در افراد است که به خرخر در زمان خواب یا اختلال در الگوی خواب منجر می‌شود و اغلب وقفه‌های تنفسی ایجاد می‌کند.
این حالت فرد را مرتب در طول شب از خواب بیدار می‌کند. شب ادراری، کابوس‌های شبانه، تغییرات در خلق و خو، خواب‌آلودگی بیش از حد و حتی مشکلات قلبی از عوارض آن است. دندانپزشکان معتقدند بزرگ شدن لوزه‌ها و نوع تنفس خاص این افراد ناهنجاری‌های دندانی را در آنها پدید می‌آورد.
عفونت‌های لوزه را چگونه از بین ببریم؟
معمولا عفونت باکتریایی لوزه‌ها با انواع مختلفی از آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله پنی‌سیلین درمان می‌شود. در مواردی که بدن بیمار نسبت به درمان‌های پزشکی مقاوم شده و مرتب عفونت‌ها بازمی‌گردد، پزشکان معمولا لوزه‌ها را خارج می‌کنند.
عوامل ویروسی التهاب لوزه‌ها تنها از طریق مراقبت‌های حمایتی مانند کنترل تب و غرغره کردن آب از بین می‌رود. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان عفونت ویروسی التهاب لوزه بی‌تاثیر است. در مواردی که لوزه‌ها بیش از حد بزرگ شده مصرف دوره‌های طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک یا دوره کوتاه‌مدت استروئیدها موثر است. داروهایی که در این موارد استفاده می‌شوند کورتیزون‌هایی از قبیل پریدنیزون و پریدنیزولون است.
اما در کنار تمام این روش‌ها شما می‌توانید با کارهایی بسیار ساده در منزل، تا حدودی التهاب لوزه‌ها را کاهش دهید و از تحریک آنها جلوگیری کنید. بهتر است تا حد امکان در منزل استراحت کرده، آهسته و کمتر صحبت کنید تا لوزه‌ها تحریک نشوند. ترکیبی از آبلیمو و عسل مسکن خوبی است که درد شما را کاهش می‌دهد. تا جایی که می‌توانید مایعات بنوشید و غذاهای نرمی مصرف کنید که راحت‌تر بلعیده شوند. تا می‌توانید آب بنوشید، زیرا مانع خشکی لوزه‌ها و کم‌آبی گلو می‌شود. چای داغ فاقد کافئین همراه عسل، گلودرد شما را کاهش می‌دهد.
غرغره کردن آب نمک گرم به کم شدن گلودرد ناشی از التهاب لوزه‌ها کمک می‌کند. سعی کنید تا حد امکان در معرض محرک‌هایی از هوای خشک، محصولات پاک‌کننده و دود سیگار قرار نگیرید و از دستگاه‌های بخور محیطی برای مرطوب نگهداشتن هوا استفاده کنید.
مصرف داروهایی از قبیل استامینوفن و ایبوپروفن با اجازه پزشک معالج می‌تواند در کاهش دردها و از میان بردن تب ناشی از عفونت لوزه‌ها موثر باشد. پزشکان معمولا تنها در درمان عفونت‌های باکتریایی دارو تجویز می‌کنند.
چه زمانی برای عمل لوزه‌ها مناسب است؟پزشکان و محققان معتقدند بیمارانی که مدام لوزه‌هایشان عفونت می‌کند و به روش‌های دارویی پاسخ نمی‌دهند و این مشکل در فعالیت‌های روزمره آنها تداخل ایجاد کرده باید تحت عمل جراحی قرار بگیرند.
