İslami Açıdan Nevruz-1

Bu günün, İslam dan önce ve sonra ona müsadif olan bir takım müspet ve manevi olaylar yüzünden mübarek bir gün oluşunu beyan etmektedir.

Bahar, insanların yaratılışı ve tabiatın sırlarını düşünmeleri için en iyi fırsatı sağlamaktadır. Nevruz Bayramı olarak çok eski tarihlerden itibaren, özellikle de İranlılar arasında kutlana gelen gün ise, baharın başladığı gündür. Ona Fars dilinde yeni gün anlamına gelen Nevruz isminin verilmesi de bu yüzdendir. Bu açıdan Nevruz kutlamalarının tarihinin, insanlık tarihi kadar çok eskilere dayandığını söylersek mübalağa etmiş sayılmayız. Burada ister istemez, İslam dininin bu güne ve bu günde yapılan kutlamalara bakış açısı söz konusu olmaktadır. Acaba İslam dini açısından da bu günü bayram saymak mümkün müdür? Müslümanlar da bu günü bayram olarak telakki edebilirler mi? İşaret ettiğimiz üzere yeni gün anlamına gelen Nevruz kutlamalarının tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir. Unutulmaya yüz tutan bu günü acem bayramı olarak düşünen zihniyetlerden bazıları, daha sonraları onu, Ergenekon bayramı olarak seslendirmeye başladılar. Bazıları ise onu, Farsların yeni yılı olarak nitelendirdiler. Diğer bazıları da onun, acemlerin Mecusilerden aldığı bir bayram olduğu iddiasında bulundular. Acaba Nevruz hakkındaki bu nispetler doğrumudur? Ve Nevruz un tarihteki konumu ve aslı nedir?

İSLAM DAN ÖNCE NEVRUZ

İranlıların, İslam dan önce baharın ilk günü olan Nevruz u bayram olarak kabul edip onda geleneksel kutlamalar yaptıkları ortadadır. Bu gün de onu Eyd-i Bastani yani eski ve tarihi bayram diye anmakta ve bir takım kutlamalar düzenlemekteler. Tarihi açıdan bu günün hangi tarihten itibaren bayram telakki edildiğine dair kesin bir bilgi elde olmamakla birlikte bazıları, Nevruz u ilk kutlayan ve ilk defa o günü bayram ilan eden İran şahlarından Cemşid in olduğunu kaydetmişlerdir.[1] Büyük Ehl-i Beyt âlimlerinden Muhammed Bakır Meclisi ünlü hadis kitabı Bihar-ül Envar da şöyle yazıyor: Bazı muteber kitaplarda şunun yazıldığını gördüm:Cemşid, dünyayı fethedip İran topraklarını mamur eyledi. Onun bu hareketi için gerekli şartların oluşması ve işlerinin yoluna girmesi eski Ferverdin ayının ilk günü olan Nevruz da sağlandığından bu gün acemlerin yılbaşı olarak kabul edildi... Bu günün bayram olarak kutlanma geleneğini ilk olarak koyan da (eski İran şahlarından) İfridun dur.[2] Cemşid İran tarihinden önce efsane şahlardan olan Tahmures in oğludur. Onun saltanat tahtına oturduğu gün baharın ilk günüydü. Dolayısıyla o günü Nevruz olarak niteledi ve o gün kutlamalarda bulundu. Cemşid, uzun bir müddet saltanat sürdükten sonra gururlanarak kendisinin dünyanın ilahı olduğunu iddia etti. Sonunda Zehhak halkın yardımıyla onu tahttan indirip saltanattan uzaklaştırdı. Nihayet Zehhak, ortalıktan kaybolan Cemşid i bir gün Çin denizinin kıyısında gördü ve testere ile ikiye ayırarak hayatına son verdi.[3] Ancak Ehlibeyt İmamları nın altıncısı Hz. İmam Cafer Sadık (a.s)dan nakledilen bazı hadislerde bu güne maneviyat boyutu kazandırabilecek bir takım müspet olayların da bu günde cereyan etmiş olduğu kaydedilmektedir. Örneğin, Müalla bin Hüneys in o hezretten naklettiği bir hadiste şöyle geçmektedir:Nevruz Allah Teala nın insanlardan, sadece O na tapmaları ve şerik koşmamaları, peygamberlerine, hüccetlerine ve imamlara iman getirmeleri için ahit aldığı gündür...

[1] El- Evail s.584

[2] Bihar-ul Envar c.59 s. 141

[3] Dairet-ul Mearif s.1260

Nevruz Gelenekleri-İran -4

Nevruz B a y r a m ı

İran Kültüründe Nevruz -5

Yazdır