İslamda Mezheplerin Çıkış Sebepleri 5
Altıncı Sebep: Nassa Karşı İçtihad
İmanın en önemli nişanelerinden bir tanesi insanlar için Allah tarafından gönderilen hükümleri samimi bir kalple kabul etmek ve sonra ona göre amel etmektir. Zira Allah’u Teala, bu konuda şöyle buyuruyor;
“Hayır, Rabbine andolsun ki, aralarında çıkan anlaşmazlık hususunda sene hakem kılıp sonrada verdiğin hükümden içlerinde hiçbir sıkıntı duymaksızın (onu) tam manasıyla kabullenmedikçe iman etmiş olmazlar.” [1]
Ayeti Kerime açık bir şekilde bunu gösteriyor ki, Allah’a ve Resulünün sözlerine tam manasıyla teslim olmak ve o teslimiyete göre amel etmek imanın en açık ve net bir göstergesidir.
Bu alanda Kur-an-ı Kerim ve Peygamberin sözlerinin hiçbir farkı yoktur. Resulü Ekrem (s.a.a) efendimiz hicretin altıncı yılında Umre yapmak için yaklaşık bin dört yüz kişi ile harakete geçti. Hudeybiye de müşrikler Müslümanların Mekkeye doğru gitmelerine engel oldular. Müzakerelerden, Kureyş tarafından gidip gelen heyetlerin sohbetlerinden sonra sonunda birkaç madde ile sülha karar verip kendi aralarında bir sülhname yazdılar.
Bu konuda, Ömer b. Hattab öfkeli bir halde sinirlenip, sülhnameye itiraz ederek Ebubekire şöyle dedi; Muhammed Allah’ın Resulü değil midir? Bizler müslüman deyilmiyiz? Kureyşliler müşrik değiller mi? Öyleyse neden kendi dinimizde zillete boyun eğiyoruz? [2]
Böyle bir itiraz teslim makamı ile bağdaşmamaktadır. Elbette meşveret yapıldığı zaman görüş bildirilmesi normaldır. Yalnız karar alınacağı zaman Peygamberin kararı öncelikli gelir Peygamberin kararını hiçe saymak ise anormaldır.
İşte bu sebepten dolayı Kur-an-ı Kerim önce meşveret emri veriyor ve şöyle buyuruyor; “İşlerde onlara danış” daha sonra karar makamında Peygambere hitap ederek şöyle buyuruyor; “Artık kararını verdiğin zamanda Allah’a dayanıp güven.” [3] Ama bazıları kendilerini Müslüman gördükleri halde bu ilkeyi ayaklar altına almışlar ve kendi maslahatlarına göre ilahi emir ve hükümleri değiştirmişlerdir. Bu konuya göre birkaç örnek verecek olursak;
[1] - Nisa suresi, 65
[2] - Sirei İbni Hişam, c. 2, s. 316-317
[3] - Al-i İmran suresi, 159
İslamda Mezheplerin Çıkış Sebepleri 4
İslamda Mezheplerin Çıkış Sebepleri 3