تبیان، دستیار زندگی

بنده آزاد، بنده گرفتار

ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً عَبْداً مَمْلُوكاً لا يَقْدِرُ عَلى‏ شَيْ‏ءٍ وَ مَنْ رَزَقْناهُ مِنَّا رِزْقاً حَسَناً فَهُوَ يُنْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَ جَهْراً هَلْ يَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ

خدا مَثَلى مى‏زند: بنده‏اى است زرخريد كه هيچ كارى از او برنمى‏آيد. آيا « او » با كسى كه به وى از جانب خود روزىِ نيكو داده‏ايم، و او از آن در نهان و آشكار انفاق مى‏كند يكسان است؟ سپاس خداى راست. « نه، » بلكه بيشترشان نمى‏دانند.

پرده قرمز:
اشاره به پرده اوهام و پندار.
صورتكهاى نقش بسته بر روى پرده قرمز:
اشاره به مردمانى كه اسير بازيگرى دنيا (كه اين بازيگرى با سمبل تاس نشان داده شده) و مملوك اوهام خويشند و قادر بر هيچ چيز نيستند.
شمع:
سمبل انفاق و دهش به ديگران.
گل:
اشاره به زيبايى عمل انفاق.
فضاى سرسبز:
اشاره به رزق نيكو.
نور:
اشاره به معنويت.
پرنده:
سمبل كسانى كه به واسطه عمل صالح و ارتباط با عالم معنا، پرواز را فراگرفته‏اند.

چهره‏ي شخصي در پرده‏ي قرمز:
اشاره به پرده‏ي مملوك كه در حجاب توهمات دنياست و قادر بر هيچ كاري نيست.
تاسي كه دائم تغيير مي‏كند:
اشاره به بازيگري دنيا و بازي دادن دنياطلباني كه اسير اين بازي بيهوده‏اند و از 1 و 6 آوردن، ناراحت و خوشحال مي‏شوند.
شمع:
اشاره به انفاق و دهش به ديگران.
پرنده‏ي كه به سمت نور پرواز مي‏كند:
اشاره به انسان با ايماني كه با انفاق خالصانه‏ي خود به سوي نور مي‏رود.

مشبه:
خدي متعال- بتها و خدايان دروغين.
مشبه به:
فرد آزاد و صاحب‏اختياري كه از طرف خداوند رزقي پاك دارد- فردي در بند و ناتوان و بي ‏اختيار.
وجه شبه و توضيح:
گاهي اوقات جهل و ناداني و تكبر و هواهي نفساني آنچنان چشم و گوش و حواس انسان را مختل مي ‏كنند كه درك ساده‏ترين و واضح‏ترين مسائل هم بري شخص مشكل خواهد شد. حال و روز منافقين نيز اينگونه است. آنها خداياني را مي ‏پرستند و يا شريك حضرت حق تعالي قرار مي ‏دهند كه حتي ذرّه‏ي وجه تشابه با خالق هستي ندارند. فرض كنيد انساني در بند و گرفتار كه هيچ حقي نسبت به زندگي خود ندارد و مستقلاً قادر به انجام هيچ كاري نمي ‏باشد، جايگزين شخصي شود كه مالك و صاحب اختيار كامل خود و زندگي ‏اش باشد، هيچگونه قدرتي او را نهي نكند و به علاوه اينكه صاحب مالي فراوان است كه به اختيار خود به هر كس بخواهد مي ‏بخشد. آيا اين جايگزيني بري كسي كه عقل سالمي داشته باشد قابل قبول است؟ به راستي كه آنچه مشركين و كفار انجام مي ‏دهند از مصداق اين مثال هم پست‏تر است چرا كه آنها اشياء و اشخاص را به عنوان خالق جهان هستي مورد پرستش قرار مي ‏دهند كه از آن بنده مملوكِ ناتوانِ بي ‏اختيار هم پست‏تر و ناتوان‏ترند و اين آيه مثالي گويا بري بيان تفاوت فاحش مابين خدايان دروغين و خداوند سبحان و خالق جهان هستي است.