- زاهد چو از نماز تو كاري نمي رود
- هم مستي شبانه و راز و نياز من
-
واژه نامه
- تو :
از ضماير سمبليك حافظ است كه گاه فقط با يك معشوق زنده و زيـبا از نوع انسان ، وگاه با خداي عرفاني ــ اصل وحدت وجود ــ قـابل انطباق است ، و گاه مستعار بديع و گسترده اي است كه هردو مفهوم را در بر مي گيرد
- زاهد :
كسي كه دنـيا را براي آخرت ترك كند
English Translation :
Zahid! (equal are we) when a work (favourably) proceedeth neither by prayer-- of thine;
First Mesra Translation:
Nor also, (by) the nightly intoxication and consuming and supplicating-- of mine.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- زاهد، وقتي از نماز تو كاري ساخته نيست ; باز هم شايد از مستي شبها و راز و نياز من به درگاه پروردگار كاري ساخته باشد،مستي : حال سكر و بي خودي عارف كه روح او از عالم مادي خلاص مي شود و آمادگي سير در عوالم معني را به دست مي آورد،گرچه نمي توان گفت كه حافظ در سراسر غزل ها مستي را در اصطلاح عرفاني آن آورده است ، ولي در اين بيت به قرينه راز و نياز و مقايسه آن با نماز زاهد ترديد نيست كه به مفهوم عرفاني آن نظر داشته است ، عزالدين محمود كاشاني اين حال را چنين تعريف كرده است : لفظ سُكر در عرف صوفيان عبارتست از رفع تمييز ميان احكام ظاهر و باطن به سبب اختطاف نور عقل در اشعه نور ذات ، با توجه به معني اختطاف كه خيره ماندن و از كار افتادن چشم است در برابر يك تابش قوي ، حاصل سخن عزالدين محمود اينست كه نور عقل صوفي در برابر اشعه نور ذات الهي محو مي شود و از كار مي ماند، پس با زوال عقل همان حال به صوفي دست مي دهد كه بر اثر نوشيدن شراب دست مي دهد: مستي ، **
