جشنواره جهانی فجر؛ ظرفیت ها و ظرافت ها
سینما به مثابه دیپلماسی فرهنگی
به نظر می رسد پس از چند سال از برگزاری مستقل بخش بین اللملی جشنواره فجر و جدا شدن آن از جشنواره ملی، به تدریج این جشنواره هویت و کارکردهای ویژه خود را پیدا کرده و در حال تبدیل شدن به یک جشنواره معتبر سینمایی است اگرچه هنوز تا رسیدن به جایگاه فاصله زیادی وجود دارد.
از این حیث به نظر می رسد جشنواره جهانی فجر با تجربه چند ساله به نقطه قابل اتکایی رسیده و با سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های دقیقتر توانسته به توانمندی خوبی در برگزاری آبرومندانه جشنواره دست پیدا کرد.
جشنواره جهانی فجر واجد ظرفیت ها و ظرافت هایی است که در نهایت به رشد و تعالی و توجه جهانی به سینمای ایران کمک می کند و خود جشنواره نیز به یک هویت جهانی نزدیک می شود. از جمله ظرفیت های جشنواره فجر، قابلیت آن برای معرفی سینمای ایران و توانمندی هایش به سینمادوستان جهان است که می تواند زمینه و بستر همکاری های متقابل چه در تولید و چه در نمایش و بازار پخش را داشته باشد.
فارغ از اینکه به واسطه این مناسبات متقابل سینمایی، فرهنگ و تمدن ایرانی نیز به شکل واقعی و منطقی تری به مردم جهان معرفی می شود. از این حیث جشنواره جهانی فیلم فجر را می تواند مصداق بارز «سینما به مثابه دیپلماسی فرهنگی» دانست. خوشبختانه در فعالیت های رسانه ای ستاد جشنواره امسال نیز فصل تازه ای گشوده شده به اسم دیپلماسی فرهنگی و از طریق کلیپ و ویدئوهای کوتاه با شخصیت های مختلف فرهنگی و سیاسی درباره پتانسیل سینما به عنوان دیپلماسی فرهنگی گفتگو می شود. این روش تبلیغی کمک می کند تا کارکردهای سینما به مولفه های درون متنی و شاخص های هنری و سرگرمی محدود نشده و گستره ای فراسینمایی پیدا می کند.
| بیشتر بخوانید: ایرانیزه کردن یک جشنواره فرنگی |
نهادینه کردن این نگاه و نگره می تواند سیاستگذاران داخلی را نیز مجاب کند تا به ظرفیت های فرهنگی سینما بیش از گذشته توجه داشته و در جهت تحکیم و تقویت روابط فرهنگی- سیاسی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای دیگر دنیا بیشتر بیاندیشند و از آن حمایت کنند. حضور برخی فیلمسازان مطرح سینمای جهان در این جشنواره را هم می تواند در همین راستا معنا کرد.
امسال این حضور پررنگ تر و برجسته تر شده و حضور الیور استون کارگردان معروف آمریکایی می تواند فرصت مغتنمی برای سینماگران ایرانی باشد تا از تجربیات او بهره ببرند. این تجربه اندوزی البته با حضور سینماگران دیگر دنیا نیز ممکن شده است. از جمله مهمترین بخش های جشنواره جهانی فجر،بخش «دارالفنون» است که با رویکرد استفاده از نیروهای مستعد داخل و خارج از کشور طراحی شده است و قصد دارد جوانان مستعد را با افکار و سلایق خود آشنا کند به همین منظور امکان حضور در یک فضای آموزشی با حضور سینماگران شاخص دنیا برای این افراد فراهم شده که تمهید خوبی برای انتقال تجربه است.
«دارالفنون» بیشتر نگاه بلندمدت دارد و هدفش نیروسازی برای سینمای ایران است. فیلمساز جوان خارجی که در جشنواره جهانی فیلم فجر حضور دارد و در کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی شرکت می‌کند با محیط ایران کاملا آشنا شده و اگر در آینده بخواهد در مورد ایران فیلمی بسازد، می‌تواند بر اساس مستنداتی که خودش مشاهده کرده، فیلمش را بسازد و بر اساس آنچه که رسانه‌های خارجی برایش تعریف کردند به ایران نگاه نخواهد کرد.
برگزاری ورک شاپ های تخصصی و کارگاه های آموزشی در حوزه های مختلف فیلمسازی نیز از جمله بهترین برنامه ها در حاشیه جشنواره است که موجب شده تا این جشنواره فقط به مکانی برای تماشای فیلم بدل نشود بلکه یک دوره فشرده آموزش و انتقال تجربه در حوزه سینما باشد که محصول این برنامه ها در نهایت می تواند به اعتلا و ارتقای دانش و سواد سینمایی سینماگران ایرانی کمک کند و به پژوهش و پژوهشگران سینمایی نیز فرصتی برای آموختن بیشتر بدهد.
برای مخاطبان ایرانی به ویژه منتقدان و نویسندگان سینمایی این فرصت فراهم است تا علاوه بر تماشای برخی فیلم های سینمای جهان با سینماگرانی که در جشنواره حضور یافته اند معاشرت و گفتگو کنند که حاصل این همه می توان یک تجربه 10 روزه برای بازشناسی و کشف ظرفیت ها و ظرافت هایی باشد که در تعامل سینمای ایران با سینمای جهان حاصل می شود.
