تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : سجده مخصوص ذات خداوند است و براى غير او - هر كس باشد - جايز نيست و اگرافرادى چنين عـمـلـى را انـجام دهند , از روى جهل به مبانى مذهب است و بايد آنها رامتوجه ساخت كه سجده براى امام عليه السلام جايز نيست . ولـى در ايـنـجـا بـايد توجه داشت كه پيشانى گذاشتن به مهرهايى كه از خاكهاى اماكن مقدسه سـاخـته مى شود , سجده براى صاحب آن اماكن نيست ; بلكه طبق احاديثى كه ازپيشوايان اسلام رسيده است , در سجده براى خداوند به منظور اين كه خضوع بيشترى به عمل آيد , بايد پيشانى را در حـال سـجده بر زمين يا آنچه از زمين است ( و خوردنى و پوشيدنى و معدنى نباشد ) گذارد و تربت حسينى نيز خاك پاكى است كه به واسطه قيام امام حسين عليه السلام براى احياى دين خدا و توحيد , شرافت بيشترى پيداكرده است . مـخـصـوصـا روى قـانون محاكات و تداعى , سجده بر تربت كربلا خاطره فداكارى سالارشهيدان حـسين بن على عليه السلام را در قلوب افراد نمازگزار زنده مى كند و ارواح پاك و دلهاى بيدار را دعوت به پيروى از آن مكتب عالى نموده , روح جانبازى وفداكارى را در زمينه هاى مساعد تقويت مى نمايد .

پاسخ : بيت المقدس قبل از آنكه كعبه , قبله شود , قبله بوده است و خداوند سبحان هنگامى كه حكمى را نسخ مى كند آن را از زمان نسخ رفع مى كند , نه آنكه از اصل آن را رفع نمايد . به همين جهت در آيه شريفه مربوط به تغيير قبله مى فرمايد : [ و ما كان اللّه ليضيع اعمالكم , ان اللّه بالناس لروف رحيم ( بقره - 143 ) ] .

پاسخ : اولا : يـهـوديـان مـى دانـسـتـند كه پيامبر موعود در تورات به سوى كعبه نماز مى گذارد نه بيت الـمـقـدس , كما اينكه در قرآن مى فرمايد : [ و ان الذين اوتوا الكتاب ليعلمون انه الحق من ربهم ( بـقـره - 144 ) ] و اگـر حـكـم تـغـيـير قبله وجود نمى داشت يهوديان بر مسلمانان چنين حجت مى آوردند كه پيامبر شما , پيامبر موعود نيست , اما التزام و عمل به اين حكم راه را بر آنان مى بست . ثانيا : التزام و عمل به اين حكم سبب مى شد كه نعمت الهى بر مسلمانان تمام شود ودين آنها كامل گردد و مژده امامت على عليه السلام بر آنها نازل شود . ثالثا : مسلمانان به هدايت به راه راست و صراط مستقيم اميدوارتر شوند .

پاسخ : توجه به قبله هرگز مفهومش محدود كردن ذات پاك خدا در سمت معينى نيست بلكه ازآنجا كه انسان يك وجود مادى است و بالاخره بايد به سوئى نماز بخواند و دستورداده شده همه به يك سو نماز بخوانند تا وحدت و هماهنگى در صفوف مسلمين پيدا شوددر ضمن سمتى كه به عنوان قبله تـعـيـيـن شـده ( سـمـت كعبه ) از قديمى ترين پايگاههاى توحيد است و توجه به آن بيدار كننده خاطرات توحيد مى باشد .

پاسخ : زيـرا مـسـيـحيان براى ايستادن به سوى محل تولد عيسى كه در بيت المقدس بود ناچاربودند به سـمت مشرق بايستند ولى يهود كه بيشتر در شامات و بابل و مانند آن به سرمى بردند رو به سوى بـيت المقدس كه براى آنان تقريبا در سمت غرب بود مى ايستادنداما كعبه كه نسبت به مسلمانان آن روز ( مـسـلـمـانـان مدينه ) در سمت جنوب و ميان مشرق و مغرب قرار داشت يك خط ميانه محسوب مى شد .

پاسخ : اگر تمام قوانين اسلام جنبه جزئى داشت و براى هر موضوعى حكم كاملا مشخص و جزئى تعيين كـرده بـود جـاى ايـن سوال بود , اما با توجه به اينكه در دستورات اسلام يك سلسله اصول كلى و بـسـيار وسيع و گسترده وجود دارد كه مى تواند بر نيازهاى متغيرمنطبق شود , و پاسخگوى آنها باشد ديگر جايى براى اين ايراد نيست .

پاسخ : تـفاوت ميان جامعه ساده شبه جزيره عربستان با جوامع امروزى به لحاظ مصاديق وموارد است نه بـه لحاظ امور كلى مانند نياز به غذا , لباس , مسكن , و 000 اين نوع نيازها ثابت اند و تا وقتى انسان وجـود دارد ايـن نـيـازها نيز وجود دارد وتفاوتى ميان انسان اوليه و انسان هاى متمدن امروزى به لحاظ نيازمنديهاى اساسى وجود ندارد . از آنـجـا كه احكام و قوانين اسلامى مطابق با نيازهاى فطرى و ذاتى انسان جعل شده است همواره مى تواند پاسخگوى انسان و اداره كننده جامعه انسانى باشد . الـبته احكام جزئى و فرعى هيچ لزومى ندارد ثابت باشد اما عدم ثبات آنها ضربه اى به نظام اسلامى نمى زند .

پاسخ : اولا , ايـن استدلال , انسان و قانون گذارى او را با خداوند كريم و قانون گذارى اوهمانند دانسته اسـت در حـالـيـكـه عـلم و عقل محدود آدمى به همراه ساير محدوديت هاى اوسبب مى شود كه قوانينى كه وضع مى كند دستخوش تغير و تحول شود . امـا خـداونـد مـتـعـال كه داراى علم ازلى و ابدى است و بر تمام شوونات عالم انسانى آگاه است بـراحـتـى مى تواند تمام احكام و قوانينى را كه بشر تا روز قيامت به آن محتاج است , يكجا ودر يك مجموعه مانند قرآن كريم نازل فرمايد . ثانيا : اساس تشريع در قرآن توحيد فطرى و اخلاق فاضله غريزى در انسان است كه باتغيير زمان و مـكـان تـغـيـيـر نـمـى كـنـد . نظر قرآن در باب تشريع اين است كه تشريع بايدبر اساس نيازها و استعدادهاى تكوينى انسان كه تغير ناپذيرند صورت پذيرد . امـادر نـظـر كـسـانيكه تحولات اجتماعى را سبب تحول در قوانين مى دانند , معنويات , معارف و اخلاق جايى ندارد .

پاسخ : ديـن در تـشـريع احكام و قوانين صرفا به كمال مادى و طبيعى انسان توجه ندارد ,بلكه ملاك آن حـقـيـقت وجود انسان است و اساس تشريع را كمال وجودى و جسمى با هم مى داند و البته كمال روحى را اهم مى شمارد . سعادت مادى و معنوى هر دو مورد توجه دين است . بـنـابـراين بايد انسان اجتماعى را كه در سايه عمل و توجه به احكام ودستورات دينى كمال يافته است در نظر گرفت , نه انسان جداى از دين را . بـنـابـرصـرف تـغـيـيـرات و تـحـولات طـبـيـعـى و علمى سبب نياز به دين جديد يا نسخ دين گـذشـتـه نـمـى شـود بـلـكه بايد ديد كه آيا دين موجود مى تواند جمع شوون روحى و معنوى و مادى انسان را رسيدگى كند يا نه .

پاسخ : اجسام و اماكن به خودى خود داراى اقتضاى ذاتى نيستند به گونه اى كه ممكن نباشداز آن اقتضا صرف نظر كرد يا حكم آن را تغيير داد , بلكه همه اجسام و اماكن وبناها و همه جهات شش گانه از ايـن حـيـث كـه مـقتضى حكم يا تشريعى نيستند , يكسان اندو همه ملك خداونداند كه هرگونه بخواهد در مورد آنها حكم مى كند , موقت يا غيرموقت . احكام الهى نيز بنابر مصالح فردى يا نوعى انسان است و براى هدايت اوست وچون خداوند تبارك و تعالى غرضى جز هدايت انسان در اين احكام ندارد , به هر چه حكم كند همان صراط مستقيم و راه نجات است .