تبیان، دستیار زندگی

در آستانه تشكیل رژیم نامشروع اسرائیل و در ادامه ایجاد و رعب و وحشت در میان فلسطینیان، عوامل مزدور و تروریست صهیونیستی در 22 آوریل 1948میلادی، به شهر بندری حیفا در شمال غربی فلسطین یورش بردند و 500 فلسطینی را كشته و 200 تن را زخمی كردند. صهیونیست‏‍‍‎ها هم‏چنین به زنان و كودكانی كه از بیم جنایات آنها گریخته بودند، حمله كردند و 100 فلسطینی را كشته و 200 تن دیگر را زخمی نمودند. علت افزایش این گونه كشتارهای بی‏‌رحمانه فلسطینی‏‍‍‍‍‎ها توسط صهیونیست‏‌های مسلح، نزدیك شدن زمان اعلام تأسیس رژیم اشغال‏گر قدس در 14 ماه مه 1948میلادی بود.

22  اپریل 1926 (دوم اردیبهشت 1305 هجری خورشیدی) میان ایران، تركیه و افغانستان یك پیمان امنیت مشترك به امضاء رسید كه برخی مورخان نوشته‌اند سیاست انگلستان پشت سر آن بود كه در آن زمان یك قدرت بزرگ جهانی و استعمارگر شماره یك بشمار می‌رفت. به باور این مورخان، قرارداد پاریس که به موجب آن دولت تهران حاکمیت خود بر هرات و مناطق غربی افغانستان را واگذار کرد، سارشنامه‌ای مشروط است و در مواردی دست ایران را در فرستادن نیروی نظامی به هرات باز گذارده و هدف لندن از پیمان دوستی اپریل 1926 سه کشور، گرفتن تایید ضمنی دیگری از دولت تهران مبنی بر برسمیت شناختن استقلال افغانستان (تجزیه ایران) بود. این پیمان در تهران و در خانه محمدعلی فروغی نخست وزیر وقت [که شهرت نزدیک بودن به دولت لندن داشت] توسط نمایندگان سه كشور امضاء شد. فروغی (ذکاء الملک) ماه بعد از نخست وزیری بركنار شد ولی در كابینه بعدی، این ادیب را وزیر جنگ كردند. در این فاصله رضاشاه سرگرم برگزاری مراسم تاجگذاری خود بود.
به نظر پاره‌ای دیگر از مورّخانی كه درباره پیمان امنیت مشترك ایران، تركیه و افغانستان تحقیق كرده‌اند، هدف انگلستان از تشویق سه كشور به امضای این پیمان، ایجاد یك سد در برابر سرایت تفكر سوسیالیسم روسیه شوروی به جنوب بود که سلطه و نفوذ مسكورا به دنبال داشت. همچنین دولت لندن كه همواره نظر خاص به افغانستان داشته است می‌خواست كه از دعاوی احتمالی ایران نسبت به آن سرزمین پیشگیری كرده باشد. ایجاد افغانستان از تجزیه ایران، عمدتا با بازی‌های انگلستان صورت گرفته بود.

ارتش آلمان ‌22 آوریل ‌1915 و در دومین سال جنگ جهانی اول، در جبهه بلژیک برضد‌ 2 لشکر فرانسوی (عمدتا مرکب از افراد الجزایری و مراکشی)، 2 لشکر انگلیسی و یک لشکر کانادایی سلاح شیمیایی (گاز کلر) به کار برد که بر اثر آن، ظرف یکی- 2ساعت 6 هزار نفر جان سپردند. در این عملیات که در یک جبهه 6کیلومتری انجام شد 168‌تن گاز کلر رها شده بود و این گاز ریه نظامیان را از کار انداخته بود. این دومین بار بود که ارتش آلمان در جنگ از سلاح شیمیایی استفاده می‌کرد. این ارتش 3 ماه پیش از آن در جبهه شمال برضد‌ روس‌ها از این سلاح استفاده کرده بود.

رابرت جولیوس اُپِنْهایْمِر فیزیك‏دان امریكایى، در 22 آوریل 1904م در شهر نیویورك به دنیا آمد. او از كودكی كنجكاوی زیاد و استعداد یادگیری فوق‏‌العاده‏ای از خود نشان داد و در ابتدای جوانی با تهیه رساله‏‌ای در مورد انوار مغناطیسی، استادانش را به اعجاب فرو برد. اپنهایمر در دوازده سالگی وارد دانشگاه هاروارد امریكا شد و دوره دانشگاهی را به سرعت و با رتبه‌‏ای عالی به پایان رساند، تا اینكه در 25 سالگی به مقام استادی و پروفسوری رسید. وی قبل از جنگ جهانی دوم، درباره اتم و چگونگی شكافتن هسته و آزاد نمودن آن و نیز درباره انرژی عظیم حاصل از این فرایند، مطالعاتی انجام داد. او در جریان جنگ جهانی دوم، به سرپرستی دایره تحقیقات وزارت جنگ امریكا منصوب شد و تحت نظر او، سه بمب هسته‌‏ای اولیه ساخته شد. درنهایت و با تلاش اپنهایمر بود كه نخستین بمب هسته‌‏ای دنیا در امریكا ساخته شد و او به عنوان سازنده واقعی بمب هسته‏ای معرفی گردید. با وجود این، هنگامی كه امریكا در سال 1945م با بمباران هسته‏ای ژاپن، هزاران انسان را به یك‏باره نابود كرد، اپنهایمر از كرده خود پشیمان شد و خواستار استفاده از انرژی هسته‏ای در امور صلح جویانه گردید. وی در این حال در برابر كنگره امریكا اظهار داشت كه انرژی هسته‏‌ای باید انقلابی در زمینه امور عمرانی بشر فراهم آورد نه آنكه دنیا را ویران سازد. هرچند گفته می‌‏شود كه وی علی‌‏رغم تایید بمباران هسته‌‏ای ژاپن، از طرفداران جدی نظارت بین‏‌المللی در استفاده از نیروی هسته‌‏ای بود. اپنهایمر هم‏چنین به علت مخالفت با تهیه بمب هیدروژنی توسط امریكا، از ریاست كمیته مشاورین كمیسیون انرژی هسته‏‌ای امریكا بركنار شد. رابرت اُپِنْهایْمر سرانجام در 18 فوریه 1968م در 64 سالگی درگذشت.

كشور كوبا در امریكای مركزی از اواخر قرن پانزدهم میلادی به عنوان مستعمره اسپانیا تلقی می‏‌شد. اما نهضت آزادی‌‏خواهی و استقلال‏‌طلبی از قرن نوزدهم در این جزیره شكل گرفت و هر بار ناكام می‌‏ماند. بنابراین سومین قیام مردم كوبا برای رهایى از استعمار اسپانیا در اواخر نیمه دوم قرن نوزدهم در 22 آوریل 1895میلادی شكل گرفت و این بار كوبایى‌‏ها به رهبری خوزه دومارتی علیه استعمار اسپانیا قیام كردند. اسپانیا برای مقابله با انقلابیون، 300 هزار سرباز به كوبا اعزام كرد. در این هنگام، در حالی كه افكار عمومی در امریكا به نفع انقلابیون بود اما دولت ایالات متحده بارها تمایل خود مبنی بر انضمام كوبا به خاك خود را اعلام نمود. در اوج این ناآرامی‌‏ها، امریكا از فرصت استفاده كرد و به بهانه انفجار یك كشتی جنگی خود در نزدیكی سواحل كوبا در سال 1898میلادی وارد جنگ با اسپانیا شد و ناوگان جنگی این كشور را در آب‏‌های كوبا نابود ساخت و این كشور امریكای مركزی را اشغال كرد. در نهایت براساس معاهده پاریس در دهم دسامبر 1898م كوبا و مناطقی دیگر نیز به امریكا واگذار گردید. به این ترتیب، امریكا جای‏گزین استعمار اسپانیا در كوبا شد و مردم این كشور از آن پس، قیام خود را علیه‏ امریكا، سازمان دادند.

امانوئل كانت فیلسوف بلندآوازه آلمانی در بیست و دوم آوریل 1724م در كُنیگسْبِرْگْ آلمان در خانواده‏‌ای متوسط به دنیا آمد و از كودكی به طبیعت علاقه‏‌مند شد. وی پس از پایان تحصیلات خود در رشته ریاضیات، الهیات و فلسفه، به تدریس در یك روستا پرداخت و بارها دعوت دانشگاه برلین برای تدریس فلسفه را رد كرد. كانت تا 46 سالگی شغل خاصی نداشت و از آن زمان، در دانشگاه شهر خود به تدریس فلسفه روی آورد. كانت در زندگی، بسیار منظم بود و كارهای خود را با نظم عجیبی انجام می‌‏داد. او در طی این سال‌‏ها، سیستم فكری خاصی به عمل آورد كه در كلیه فلاسفه پس از او تأثیر داشته است. كانت هم‏چنین آثار متعددی به نگارش درآورد كه نقد عقل محض، مبانی مابعدالطبیعه اخلاق، نقد عقل عملی و دین در حدود عقل از آن جمله‏‌اند. در این آثار، كانت نظریات خود را با مباحثاتی چنان بغرنج و در هم تشریح می‏‌كند كه تلخیص آنها كار مشكلی است. كانت اشیاء را به دو دسته تقسیم می‏كند، یكی چیزهای مربوط به تجربیات ما كه می‌‏توانند با مقولات فهم ما سازگار شوند، دیگر، چیزهای قائم بالذّات كه عقل ما نمی‌‏تواند به راحتی به كُنه آنها پی بَرَد. كانت برای توضیح نارسایى عقل و درك حقیقت این ذات‏‌ها، بحث خود را با تنازعات احكام و تناقضات منطقی اصولی كه نمی‏‌توان آنها را تحلیل كرد آغاز می‏‌كند و به این ترتیب ثابت می‏‌كند كه زمان و مكان هم نامتناهی است و هم محدود، هم خدا وجود دارد و هم وجود ندارد. علم اخلاق و زیباشناسی نیز از نظر كانت بر همین مبانی استوار است. به عقیده كانت، در انسان احساسی اخلاقی هست كه حكم می‏‌كند فلان كار خیر است و فلان امر، شر. خود انسان ممكن است عمل شر و زشتی را انجام دهد، ولی وجدان و احساس اخلاقی او، آن عمل را زشت خواهد دانست، و اگر چنین نبود، اصلاً پشیمانی معنی نداشت. پس عقل عملی، عقلی است كه انسان را از پرداختن به كارهای زشت نهی می‏‌كند و به انجام اعمال نیك امر می‌‏نماید. كانت می‏‌گوید" چنان رفتار كن كه دستور عمل تو بتواند قاعده كلی و جهانی گردد و نیز چنان عمل كن كه شایسته انسانیت باشد چه در مورد شخص خود و چه در مورد دیگران ". كانت هم‏چنین اعتقاد به اختیار، ابدیت و خدا را مربوط به ایمان می‏‌داند نه حكمت. كانت اعلام می‏‌دارد كه دانش ما تماماً ناشی از تجارب حسّی نیست و ذهن ما فقط بسته‌‏ای از تاثّرات نیست، بلكه دانش مطلق و مجرد از تجربه و نیز چیز معینی به نام ذهن وجود دارد. معرفت مطلق و ذهن متكی بر تجارب حسی ما چون شنیدن، دیدن، لمس كردن، چشیدن و بوییدن نیست، بلكه اموری قبلی هستند یعنی پیش از تجربه ما وجود دارند. بنابراین، حقایق كلی، ذاتاً محقق و معلوم‏‌اند و احتیاج به دریافت اشتباه‌‏آمیز ما ندارند. كانت در زمینه فلسفه دین، سیاست، تاریخ و علوم دقیق زمان خود نیز دارای تالیفات متعدد می‏‌باشد. امانوئل كانت سرانجام در 12 فوریه 1804م در زادگاه خود در هشتاد سالگی و در حالی كه تمام عمر را به صورت مجرد زندگی كرد، درگذشت و در همان‏جا مدفون شد. بر سنگ قبر او یكی از عبارات معروف او را نوشته‏‌اند "دو چیز است كه روح را به شگفت می‌‏اندازد و هر چه بیشتر بیاندیشی شگفتی تو از آن دو چیز بیشتر خواهد شد. یكی آسمان پر ستاره‌‏ای كه بالای سَر ما است و دیگری قانون اخلاقی، كه در دل ماست".

هنوز جسد مطهر پیامبر اكرم(ص) رابه خاك نسپرده بودند كه بر سر جانشینی او بین اصحاب اختلاف افتاد. ایشان در محلی به نام "سقیفه‏‌ی بنی‏‌ساعده" گرد آمده و درباره‏‌ی جانشینی رسول خدا به گفت‏وگو پرداختند. سرانجام آن افراد، علی‏‌رغم آن همه تأكید و سفارشی كه پیامبر اسلام(ص) درباره‏‌ی وصایت و جانشینی امام علی(ع) بیان كرده بود، با ابوبكر بن ابی قحافه كه از یاران قدیمی پیامبر(ص) و پدر همسر رسول خدا بود، بیعت كردند. از آن پس او را به خلافت انتخاب كرده و به وی، لقب خلیفه‌‏ی رسول اللَّه یعنی جانشین رسول خدا دادند. پس از به خلافت رسیدن ابوبكر، وی به فكر گسترش اسلام و لشكركشی به خارج از سرزمین اسلامی افتاد. در جنگ‏‌های این دوره، سربازان اسلام بر نیروهای روم و ایران غلبه كرده و مناطق زیادی را به تصرف خود درآوردند. ابوبكر بن ابی قحافه سرانجام پس از حدود 2 سال و 4 ماه خلافت و پس از پانزده روز بیماری، در سن 63 سالگی درگذشت و عمر بن الخطاب را به خلافت پس از خود تعیین نمود. به ابوبكر و عمر و عثمان و امام علی(ع) كه پس از پیامبر به خلافت رسیدند، خلفای راشدین یعنی جانشینان پیغمبر می‏‌گویند.

رویدادهای مهم 2 اردیبهشت در تقویم خورشیدی:

• رحلت استاد برجسته و عالم محقق آیت‌اللَّه "میرزا مهدی آشتیانی" (1332 ش)

• مصر مواضع اسرائیل را بمباران کرد. (1349 ش)

• تیم ملی فوتبال جوانان ایران 4-1 بر ژاپن قهرمان دوم گروه پیروز شد.(1349 ش)

• سه قاچاقچی مواد مخدّر در تهران تیرباران شدند. (1350 ش)

• راهنمائی اعلام کرد در حوادث رانندگی تهران در فروردین ماه 62 نفر کشته شدند و 1216 نفر مجروح شدند. (1350 ش)

• احمد احمدی از طرف دادگاه نظامی محکوم به اعدام گردید و حکم در سنندج اجرا شد. اتهام وی تخریب پمپ بنزین فیض آباد و ساختمان استانداری سنندج اعلام شد. (1352 ش)

• هژبر یزدانی یکی از سهامداران بزرگ بانک صادرات به دنبال حوادث اخیر و روگردانی مردم از بانک مزبور مجبور به فروش سهام خود شد. (1357 ش)

• تشكیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرمان حضرت امام خمینی(ره) (1358 ش)

• درگذشت "سیدعبدالعلی علوی" محقق معاصر (1359 ش)

• سالروز اعلام انقلاب فرهنگی (1359 ش)

• درگذشت "سیدمحمود فرّخ خراسانی" ادیب و شاعر معاصر(1360 ش)

• شهادت شهید سیدمرتضی توسلی مقدم (1361 ش)

• ترور "میرزا مصطفی افتخارالعلماء آشتیانی" در جریان نهضت مشروطه (1288 ش)

میرزا مصطفی افتخار العلماء آشتیانی متخلص به صهبا در حدود سال 1245 ش برابر با 1282 ق در تهران، در بیت علم و فقاهت و جهاد به دنیا آمد. پدرش آیت‏‌اللَّه میرزا محمد حسن آشتیانی، رهبر نامدار نهضت تنباكو در تهران و مورد اعتماد میرزای بزرگ شیرازی در پایتخت بود. میرزا مصطفی پس از اتمام تحصیلات نزد پدر و دیگر اساتید، به اخذ اجتهاد نائل آمد و در جریان نهضت مشروطیت، به این قیام مردمی پیوست. وی از رهبران مسلم انقلاب مشروطه و مجتهدی مبارز بود. میرزا مصطفی تلاش می‏نمود تا بتواند بین مشروطه و مشروعه را جمع كند لذا از هر دو گروه كناره گرفت. سرانجام در جریان تحصن علما در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) در ری كه او نیز یكی از پیشتازان آن بود، توسط عده‏‌ای ناشناس، در نیمه شب دوم اردیبهشت 1288 ش، در چهل و سه سالگی به قتل رسید و در جوار حضرت عبدالعظیم(ع) به خاك سپرده شد.

اردیبهشت بود و خطه‌ سرسبز و همیشه بهار مازندران، بهشت در بهشت، که با قدم پاک نوزادی در خانواده یکی از سادات نیاکی در آمل، کام پدر و مادر و اطرافیان شربت اندر شربت شد و هدیه‌ الهی را در آغوش مهر و صمیمیت جای دادند. با تمامی وجود، دانه‌دانه‌ سعادت و رستگاری را به کام جسم و روح‌اش ارزانی داشتند. نام زیبای «مرتضی» را بر او نهادند تا در فضای «شدن» به رضایت خالق برسد، شهید سیدمرتضی توسلی مقدم. مرتضی تحت افکار و روحیه‌ مذهبی خانواده و با وجود نبوغ و استعداد حق‌جویی و حقیقت‌خواهی، همواره در طول زندگی و گذر عمر به آنچه بایسته‌ بود اقبال نشان می‌داد و از هرچه که زنگار بی‌ارزشی و بی‌هویتی داشت، برحذر بود. دوران ابتدایی را در دبستان فرهنگ و دوران راهنمایی را در مدرسه سلیمان معتمدی و متوسطه را در دبیرستان محمد طبری و شهید محمدعلی رجایی آمل گذراند و در مسیر تحصیل ضمن توجه جدی به درس و بحث، به مسائل تربیتی و پرورشی علاقه‌مند بود و با دبیران و مربیان پرورشی همکاری و همگامی داشت. در سال سوم راهنمایی همراه دیگر دوستان و دانش‌آموزان در صحنه‌های تظاهرات علیه نظام شاهنشاهی شرکت داشت. با شروع جنگ تحمیلی نیز با آگاهی و معرفت تمام و با داشتن شور و احساس ضداستکباری راهی میادین نبرد شد. سیدمرتضی علی‌رغم سن کم، درک و بینش مردان تاریخ را پیدا کرده بود. همان‌طور که از وصیت‌نامه شهید برمی‌آید، این حقیقت را آشکار می‌سازد که او ره صد ساله را چند شبه طی کرده بود. درود و سلام فراوان به شهیدی که جلو‌تر از زمان و طولانی‌تر از سن و عمر خویش، هم فهمید و هم عمل زیبای خدایی که برای همیشه خواهد ماند را از خود به یادگار گذاشت.