تبیان، دستیار زندگی

بسم رب الشهدا و الصدیقین

در میان انواع مرگ و میر ها فقط شهادت است که از حیات و زندگی برتر و مقدس تر و عظیم تر و فخیم تر برخوردار است.

تعریف شهادت چیست؟

آیا شهادت هم انواع دارد؟

 آیا شهادت هم مرتبه و طبقه بندی دارد؟  

شهید آخرت کسی است که در آخرت اجر یک شهید را خواهد داشت ولی در این دنیا همان احکام میت عادی براو جاری می شود.

مردی نزد رسول خدا صلى الله علیه و سلم آمد و چنین عرض کرد ": یا رسول الله! مومنان را چه شده که همه جز شهدا در قبرهایشان مورد آزمایش و سختی قرارمی گیرند؟ فرمود: برای او (شهید) همان فتنه و آزمایش برق شمشیرها بر روی سرش کافی است." [رواه النسائی وسنده صحیح[

همچنین از جمله ی شهدای آخرتی کسی است که در جهاد در راه خدا به مرگ طبیعی بمیرد که رسول خدا صلى الله علیه و سلم می فرماید":به نظر شما شهید چه کسی است؟ صحابه رضی الله عنهم پاسخ دادند: آنکه در راه خدا کشته شود شهید است. آن حضرت صلی الله علیه و سلم فرمود: در اینصورت تعداد شهدای امت من اندک خواهد بود. گفتند: پس آنان چه کسانی اند یا رسول الله؟ فرمود: آنکه در راه خداوند کشته شود شهید است و آنکه در راه خدا فوت کند نیز شهید است.»

و از دیگر انواع شهادت آخرتی: مرگ در اثر طاعون می باشد، پیامبر صلى الله علیه و سلم فرموده است: (الطاعون شهادة لكل مسلم) یعنی: «طاعون(بیماری همه گیر) شهادت امت من است.» همچنین وقتی در مورد طاعون از ایشان سؤال شد، فرمودند: «عذابی است که خداوند به آنان که بخواهد فرود آورد و آن را برای مسلمانان رحمت قرار داده و هیچ بنده ای نیست که به آن مبتلا شده و در شهر خویش صبر نموده و بماند و بداند که جز آنچه خدا برای او مقدر ساخته است، براو نمی آید، مگر آنکه برای او پاداشی مانند پاداش شهید خواهد بود.» و در جایی دیگر آن حضرت صلی الله علیه و سلم می فرماید: «شهدا و کسانی که به مرض طاعون فوت کرده اند می آیند و کسانی که بواسطه ی طاعون فوت کرده اند می گویند: ما شهید هستیم. گفته می شود: ببینید، اگر دیدید از زخم هایشان خون آمده و بوی مشک می دهد، شهید هستند. و می بینند که چنانند".

همچنین از انواع شهدای آخرت کسی است که به بیماری شکم درد جان بدهد. پیامبر صلى الله علیه و سلم فی در حدیثی که پیشتر ذکر شد، چنین می فرماید:"در اینصورت تعداد شهدای امت من اندک خواهد بود – سپس چند نمونه شهادت ذكر نمود - و آنکه از شكم درد فوت کند شهید است." و عبدالله بن یسار می گوید: به همراه سلیمان بن صرد و خالد بن عرفطه نشسته بودم و گفتند که مردی به خاطر بیماری شکمش فوت کرده و اگر آن دو بخواهند می توانند در تشییع جنازه ی وی شرکت نمایند. یک از آنان به دیگری گفت: مگر پیامبر خدا الله صلى الله علیه و سلم نفرمودند:"آنکه از شکم درد بمیرد در قبر عذاب داده نمی شود، دیگری پاسخ داد: آری. در روایتی نیز بیان شده که گفت: راست گفتی."

به همین ترتیب از دیگر انواع شهادت های آخرت، مردن بواسطه ی غرق شدن و آوار می باشد، چون رسول الله صلی الله علیه و سلم فرموده است:"شهدا پنج دسته اند: مطعون (آنکه به بیماری طاعون مبتلا گشته باشد) و مبطون (آنکه به شکم درد دچار شده باشد و بر اثر آن فوت کرده باشد، و بیماری های شکم بسیار هستند که بیماری (وبا) از جمله ی آن ها است) و غرق (آنکه بواسطه ی غرق شدن بمیرد)، هدم (کسی که خانه ای که در آن زندگی می کند یا افتادن دیوار بر سرش ویران گردد، و زیر آوار بماند و بسیاری بر اثر زلزله جان خود را از دست می دهند.) و شهید در راه خدا."

از انواع دیگر شهادت آخرتی، مرگ زن در حین نفاس و به خاطر به دنیا آوردن بچه اش است، به دلیل حدیث از عبادة بن صامت که می گوید : "رسول الله صلی الله علیه و سلم به عیادت عبداله بن رواحه رفت، وقتی عبدالله بخاطر ایشان از جایش کنار رفت، آن حضرت صلی الله علیه و سلم فرمود: می دانی شهدای امت من چه کسانی اند؟ پاسخ داد: کشته شدن مسلمان شهادت وی است. فرمود: آنگاه شهدای امتم اندک خواهند بود. مسلمانی که کشته شود شهید است، مردن بواسطه ی طاعون شهادت است و زنی که بخاطر بچه در شکمش جان می دهد(زنی که می میرد و بچه در شکم دارد) زنی که جنین موجود در شکمش باعث مرگ وی شود، بچه اش او را بواسطه ی بند نافش با خود به بهشت می کشاند." بند ناف ریسمانی است که بچه بوسیله ی آن مادرش را به سوی بهشت می کشاند و این امتیاز خاص زنان مسلمانی است که در حاملگی صحیح خویش فوت کند، و به دلیل همین حدیث علما زنی را که به خاطر حامله شدن بواسطه ی زنا فوت نماید را استثنا کرده اند.

همچنین از جمله شهدای آخرت کسی است که بر اثر بیماری ذات الجنب (پلورزی) فوت نماید، پیامبر صلى الله علیه و سلم فرموده است: (وصاحب ذات الجنب شهید) یعنی: «و مبتلای به بیماری ذات الجنب(درصورت فوت) شهید است.» این بیماری نوعی ورم است که در غشای درون دنده ها پدید می آید، انسان بر اثر این ورم می میرد. امیدواریم که مسلمانی که بواسطه ی سرطان نیز می میرد جزو شهدای آخرت باشد که اجری برابر با شهید را دارند. کسی که از بیماری ذات الجنب می میرد شهید است.

از دیگر انواع شهدای آخرتی مرگ بر اثر بیماری سل است، از آن روی که پیامبر صلى الله علیه و سلم می فرماید: (القتل فی سبیل الله شهادة، والنفساء شهادة) یعنی: «کشته شدن در راه خداوند شهادت است و (مرگ) نفساء شهادت است.» در حدیث دیگری می فرماید: (والسل شهادة، والبطن شهادة) یعنی: «(مرگ بر اثر) سل شهادت است و (مرگ بر اثر) شکم درد شهادت است.»

کسی که در راه دفاع از مال و ثروتی که قصد سرقت آن را دارند شهید است، از آنجا که رسول خدا صلى الله علیه و سلم می فرماید":آنکه برای دفاع از مالش کشته شود، شهید است." و از ابوهریره رضی الله عنه نقل شده که تعریف می کند:"مردی خدمت رسول الله صلی الله علیه و سلم آمده و گفت: یا رسول الله صلی الله علیه و سلم اگر مردی آمده و خواست مالم را بگیرد؟ فرمود: به او نده! گفت: اگر با من جنگید چه؟ فرمود: با او بجنگ. (در این جا امر به جنگیدن دال بر واجب بودن آن نیست)گفت: اگر مرا کشت؟ فرمود: تو شهیدی. گفت: اگر من او را کشتم؟ فرمود: او در دوزخ است.» [رواه مسلم[

از جمله ی دیگر شهدا: مرگ در راه دفاع از دین و ناموس است، پیامبر صلى الله علیه و سلم می فرماید": آنکه برای (دفاع از) مالش کشته شود، شهید است و آنکه در برابر (دفاع از) جانش کشته شود، شهید است و آنکه در برابر دفاع از دینش کشته شود، شهید است و آنکه در برابر دفاع از خانواده اش کشته شود، شهید است." و نیز آن حضرت صلی الله علیه و سلم می فرماید:"آنکه برای مظلمه (چیزی که از وی به ستم گرفته اند) کشته شود، شهید است." و مرگ در راه خدا و پایداری و ایستادگی کردن در برابر دشمن از بزرگ ترین و نیکوترین مرگ ها است. رسول خدا صلی الله علیه و سلم می فرماید:"پاسداری و استقامت یک شبانه روز از روزه و نماز یکماه بهتر است و اگر در آن حال بمیرد (ثواب) عملی را که آن را انجام می داده دریافته و روزیش جاری گشته و از عذاب قبر و فتنه ی آن در امان می ماند".