تبیان، دستیار زندگی

چند سالی است که اقامتگاه‌های بوم‌گردی در قالب شبکه‌ای با عنوان «خوشه‌سار بوم‌گردی» در کشور فعال شده‌اند و تمرکز جمعیتی آن‌ها بیشتر در اصفهان است؛ استانی که این روزها تورهایش درگیر بخشنامه‌ای هستند که براساس آن، دفاتر خدمات مسافرتی اجازه ندارند تور «مختلط» برگزار کنند و اجرای تورها فقط باید «خانوادگی» باشد.

 

به گزارش ایسنا، هدف خوشه‌سار بوم‌گردی که با احیای خانه‌های قدیمی و با بهره‌گیری از معماری سازگار با محیط در مناطق طبیعی، روستایی و گاهی شهری، کار خود را آغاز کرد، زنده کردن و توسعه‌ی فرهنگ بومی با استفاده از نیروهای محلی و همچنین حفظ زندگی روستایی و به مشارکت طلبیدن گردشگران در جریان این نوع زندگی بوده است.

 

اما با رونق گرفتن کار برخی از این اقامتگاه‌ها، عده‌ای دیگر بدون داشتن مجوز یا پروانه‌ی بهره‌برداری، خانه‌های شخصی خود را به مسافران اجاره دادند و در این کار، هیچ مسوولیتی را متوجه خود یا مسافران نمی‌دانستند. همین اقدام، موضوع چالشی میان اقامتگاه‌های بوم‌گردی با نیروی انتظامی و اداره‌ی اماکن شد.

 

اقامتگاه‌های بوم‌گردی در شبکه‌ای که برای خود تعریف کرده‌اند، اصول و استانداردی در مدیریت، نگهداری و پذیرش مهمان دارند؛ اما چون تحت نظر هیچ تشکل صنفی نیستند و در آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های مربوط به واحدهای خدماتی و پذیرایی گردشگری نیز تعریف نشده‌اند، ماهیت، اصول و استانداردشان برای نیروی انتظامی، اداره‌ی اماکن و حتا هتل‌داران و مهمان‌پذیرداران هم توجیه ندارد. برای همین تلاش زیادی می‌شود تا این اقامتگاه‌ها را تحت نظر اتحادیه‌ای قرار دهند یا به شکلی آن‌ها را از گردونه خارج کنند. در مقابل، صاحبان این اقامتگاه‌ها مقاومت زیادی نشان می‌دهند، چون معتقدند که قوانین این واحدهای اقامتی، کاربردی برای آن‌ها ندارد.

 

اداره کل طبیعت‌گردی نیز مدتی است که با درک این موضوع، تدوین ضوابط و استاندارد مربوط به اقامتگاه‌های بوم‌گردی را آغاز کرده است تا از بسته شدن یا تغییر ماهیت آن‌ها جلوگیری کند؛ اما این موضوع هنوز به‌شکل کامل به نتیجه نرسیده و این اقامتگاه‌ها با همان فشارهای قبلی در حالی که رقبای بدون مجوزشان هم دردسر جدیدی شده‌اند، به کار خود ادامه می‌دهند؛ ولی ظاهرا اداره اماکن به تازگی دست به حرکت‌هایی زده است.

 

مازیار آل داوود - عضو خوشه‌سار بوم‌گردی و صاحب یکی از این اقامتگاه‌ها در روستای گرمه اصفهان - درباره‌ی مشکلات پیش‌آمده برای اقامتگاه‌های بوم‌گردی در این استان، به خبرنگار سرویس گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت: همه‌ی فشارهایی که این روزها از سوی اداره‌ی اماکن بر ما وارد می‌شود، برای آن است که اتحادیه‌ای نداریم و می‌خواهند این اقامتگاه‌ها تحت نظر اتحادیه‌ای قرار گیرند تا از آن طریق، به امور و مشکلات‌شان رسیدگی شود.

 

او با تأکید بر این‌که اقامتگاه‌های بوم‌گردی با توجه به ساختار و شیوه‌ی نگهداری و مدیریتی که دارند، نمی‌توانند زیر نظر اتحادیه‌هایی مانند هتل‌داری و مهمان‌پذیرها قرار گیرند، اظهار کرد: هنوز شکل کار اقامتگاه‌های بوم‌گردی برای دیگران توجیه ندارد. اداره‌ی اماکن هم به‌خاطر چالش‌های اخیر که در برخی از این اقامتگاه‌ها به‌وجود آمده است، ما را تحت فشار قرار می‌دهد تا هرچه زودتر زیر نظر اتحادیه‌ای قرار گیریم.

 

وی ادامه داد: اقامتگاه‌های بوم‌گردی با مجوز سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فعالیت می‌کنند و در حال حاضر فقط در استان اصفهان نزدیک به 20 اقامتگاه، پروانه‌ی بهره‌برداری از اداره‌ی میراث فرهنگی و گردشگری استان گرفته و حدود 18 واحد هم به‌تازگی برای گرفتن این پروانه اقدام کرده‌اند. بنابراین در کل، این اقامتگاه‌ها فعالیت غیرمجاز ندارند.

 

او درباره‌ی مشکلات پیش‌آمده در برخی از این اقامتگاه‌ها که البته تأکید کرد آن‌ها بدون مجوز و پروانه در حال فعالیت هستند، توضیح داد: در حال حاضر به‌خاطر شکل پذیرش مهمان در برخی از این اقامتگاه‌ها که از نظر اداره‌ی امکان، توجیه‌پذیر نیست، یکی دو خانه در این منطقه دیگر نمی‌توانند مسافران را پذیرش کنند. البته این خانه‌ها پلمپ نشده‌اند و اداره‌ی اماکن فقط صاحبان آن‌ها را به‌خاطر تخلفی که انجام داده‌اند، جریمه کرده است.

آل داوود بیان کرد: به‌خاطر تخلفات متولیان برخی از این خانه‌ها که مجوز هم ندارند و اصلا جزو اقامتگاه‌های بوم‌گردی به‌شمار نمی‌آیند، اداره‌ی اماکن، دیگر اقامتگاه‌های بوم‌گردی اصفهان را هم تحت فشار قرار داده است. وقتی اخباری از اتفاقاتی که در برخی از این خانه‌ها رخ داده، پخش می‌شود، همه می‌گویند چون نظارت نیست و این اقامتگاه‌ها زیر نظر اتحادیه‌ای نیستند، این تخلفات رخ داده است. بعد هم می‌گویند، این خانه‌ها را باید زیر نظر اتحادیه‌ای مانند مهمان‌پذیرها قرار داد که در این صورت، پایین‌ترین رده را برای ما انتخاب کرده‌اند.

این عضو خوشه‌سار بوم‌گردی ادامه داد: اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌توانند زیر نظر اتحادیه‌ای باشند؛ ولی آن‌ها باید قوانین خاص خود را داشته باشند تا در آینده، قوانین واحدهای اقامتی دیگر به آن‌ها تحمیل نشود و این‌طور هم نشود که هر کسی دو اتاق ساخت، عنوان مهمان‌پذیر را بگیرد، چون این اتفاق آسیب زیادی وارد می‌کند.

آل داوود سپس به تفاوت‌ها و شباهت‌های اقامتگاه‌های بوم‌گردی با مهمان‌پذیرها که این روزها برای قرار دادن هر دو این واحدها زیر نظر یک اتحادیه اصرار فراوانی می‌شود، اشاره و اظهار کرد: تفاوت اقامتگاه‌های بوم‌گردی با مهمان‌پذیرها زیاد است و شاید تنها تشابه آن‌ها با یکدیگر در تأمین فضایی یک در دو متر برای خوابیدن باشد.

وی گفت: مهمان‌پذیرها معمولا محیطی با یک راهرو و چند اتاق و تخت هستند که به‌جز خواب، خدمات دیگری به مسافران نمی‌دهند. در حالی که مزایای اقامتگاه‌های بوم‌گردی برای مناطق محلی زیاد است و در عین حالی که چطور زندگی کردن در مناطق روستایی و طبیعی را به گردشگران می‌آموزند، به آن‌ها یاد می‌دهند که چگونه به این مناطق آسیب کمتری وارد کنند.

او همچنین با بیان این‌که اقامتگاه‌های بوم‌گردی فقط خاص ایران نیستند و نمونه‌هایی از آن‌ها را می‌توان در آسیا و اروپا یافت، اضافه کرد: بیشتر این اقامتگاه‌ها به‌شکل خانوادگی، نگهداری و مدیریت می‌شوند و در حالی که زندگی در آن‌ها جریان دارد، مهمان هم پذیرش می‌کنند تا او را از یک زندگی بومی، غذای سالم و باکیفیت، صنایع دستی، موسیقی و آیین‌های محلی بهره‌مند کنند. حُسن انجام این کار ایجاد اشتغال در مناطق روستایی است، در حالی که به مرمت خانه‌های قدیمی و حفظ زندگی روستایی نیز کمک می‌شود.