یك كیك نقدی دو تكه از sami
تكه اول برای نوجوانان كه همیشه صبر می كنند اول بچه ها كیك بخورند:چرا آدمها گاهی اوقات همدیگر را می خورند؟ تفاوت فرهنگی آیا مزه مردم جهان را نیز تغییر می دهد؟ می بینید؛ پرسش هرقدر عجیب تر باشد پاسخ آن عجیب و غریب تر! اولین امتیاز كتاب غول بزرگ مهربان در این است كه لابه لای داستانی كه بیشتر زمانش به خندیدن و شوخی می گذرد پرسشهای تكان دهنده ای نظیر دو پرسش بالا مطرح شده كه تو را با پاسخهای تكان دهنده تر از پرسشها نیز غافلگیر می كند. دومین امتیاز این كتاب ویژگی زبان غولهاست: می دانم كه شماها كشته مرده ساختن تركیبات جدید از كلمات اصطلاحات و حتی اصوات هستید. به عقیده من شخصیتی كه شما در این كتاب آن را خیلی دوست خواهید داشت شخصیت غول بزرگ مهربان است چرا كه او به این زبان دلخواه شما سخن می گوید. البته توانمندی غول بزرگ در این داستان به لطف ترجمه شیرین و پارسی محبوبه نجف خانی – مترجم كتاب- رنگ و جلائی دیگر نیز می گیرد كه آن را بسیار جذاب و شیرین مزه می كند. اصطلاحاتی نظیر: نوشكنجبین به جای نوشابه؛ علیاحسرت به جای علیاحضرت و ندید بدید به جای ناپدید و البته اصطلاح شگرف فیس بوم به جای بادی كه از شكم خارج می شود؛ تنها نمونه هائی از این ظرافت معنائی و سخن پردازانه نویسنده و مترجم دارد. اما سومین امتیاز كتاب؛ من اشاره ای به این سومین نكته نمی كنم و آن را به عنوان مزد دست شما در ازای خواندن این كتاب جذاب باقی می گذارم. اما به عنوان راهنمائی به بیان یك مصرع از شاعر خوش فكر و زبان قرن شش هجری؛مولوی ؛ بسنده می كنم: « كژ بنشین و راست وی!» راستی! نزدیك بود یادم برود: خوابهای دخترانه لوس ترند یا خوابهای پسرانه؟! این كتاب پاسخ این پرسش را نیز به شما خواهد گفت. با اعتماد به راستگوئی همیشه شما منتقد شكم چران! برای روح رولد دال مرحوم كه نمی دانم چگونه بدون دندان كیك نقدی اش را می خورد:بسیار خب رسیدیم سر وقت شما جناب آقای نویسنده! به عنوان یك خواننده پررو می خواهم صاف بروم سر اصل مطلب و چندتا گیر اساسی به كتابتان بدهم. پس بی معطلی: اینكه شما آدم بزرگها را از نگاه كودكان و نوجوانان؛ غول فرض كرده اید نگاه قابل ستایش و قابل تأملی ست. صفاتی كه شما به غولهای كتابتان داده اید نظیر خرخره لمبان؛ استخوان قرچ قروچ خور؛ آدم چسب؛ خون تو شیشه كن و دختر له كن صفاتی هستند كه اغلب ما بزرگترها در ذهن كودكانمان به آن ملقب می شویم و بی تعارف می گویم كه براستی چه وحشتناكیم ما پیش آنها؛ چه ظاهرمان چه باطنمان! اما با این حال كاش انتهای داستان خودتان را به عنوان غول بزرگ مهربان جا نمی زدید. اگر روحتان از من می پرسد: چرا این نظر را دارم ؛ پاسخش می دهم كه: غرابت این غول و این كه كجا و چطور می توان او را جستجو كرد و پیدا كرد و به عبارتی ناشناخته ماندن ماهیت و جا و مكان غول- كه شما در رمانتان به زیبائی به آن اشاره كردید- تمامی این لطافتها با مشخص شدن هویت غول(یعنی شما) كمرنگ و زایل شده است. دومین نكته: نمی دانم روح شما همانقدر انگلیسی وطن پرست است كه شما در زمان حیاتتان بوده اید؟! ورود ناگهانی ملكه انگلستان به فضای داستانتات تا به انتها برای من چون یك پرسش حل ناشدنی باقی ماند. آیا منظور شما از حضور ملكه - به تبعیت از الگوی افسانه های شاه پریان- صرف حضور ملكه ای مهربان و عادل بوده و نه اشاره ای خود و ناخودآگاه به عرق وطن پرستانه خودتان؟ می خواهید واضح تر سخن بگویم: آیا شما آرزوی سیاسی خود مبنی بر اینكه ملكه واقعی باید چگونه رفتار كند را به این شكل به ملكه میهنتان گوشزد كرده اید؟ برای من البته كه این توجیه آخر از همه قابل قبول تر و منطبق با دانش و مهارت شما در داستان نویسی ست. در انتها می خواهم تشكری بكنم از شما آقای دال! ممنون كه مرا همچون جك افسانه ای از لوبیای اسرار آمیز كتابتان بالا بردید و دنیای شگفت انگیز غولها و خوابهای جورجواجور را نشانم دادید! روحتان شاد! قربان روی روحتان؛ منتقد!
