تبیان، دستیار زندگی

اگر یك فارغ التحصیل برق دارای توانایی های لازم باشد، با مشكل بیكاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشكل اصلی این است كه بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از كشور مهاجرت می كنند و ما اكنون با كمبود نیروهای كارآمد در این رشته روبرو هستیم.طبق نظر كارشناسان و متخصصان انرژی در كشور، با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان كنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الكتریكی در كشور، سالانه باید حدود 1500 مگاوات به ظرفیت تولید كشور افزوده شود كه این نیاز به احداث نیروگاههای جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص برق و قدرت دارد.فرصت های شغلی یك مهندس كنترل نیز بسیار گسترده است چون در هر جا كه یك مجموعه عظیمی از صنعت مهندسی مثل كارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و ... وجود داشته باشد، حضور یك مهندسی كنترل ضروری است.و بالاخره یك مهندس مخابرات یا الكترونیك می تواند جذب وزارتخانه های پست و تلگراف و تلفن، صنایع دفاع و سازمانهای مختلف خصوصی و دولتی شود.بطور کلی می توان گفت لازمه بازار کار برای فارغ التحصیلان برق ، برقراری ارتباط بین صنعت و دانشگاه است . طرح ملی پیوند راهی برای برقراری همین ارتباط بوده است . طرحی که مبنای آن بر طراحی مدار مجتمع I.C و وسایل و تجهیزات مورد نیاز در این زمینه قرار دارد و شرایطی ایجاد کرده است تا بخشی از دانشجویان بخصوص دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد  و دکتری بتوانند در داخل کشور مشغول بکار شوند  با توجه به حجم بازار الكترونیك و بازار صنعت نیمه رسانا در دنیا و نیز كشور ما كه رشد 7% و 15% دارد، آینده روشنی را برای این رشته پیش بینی می كنند. درس های تخصصی مهندسی برقالكترونیك  از درسهای پایه و اصلی موثر در مهندسی الكترونیك می توان به درسهای مدارهای الكتریكی، الكترونیك 2 و 1، مدارهای منطقی و مخابرات اشاره كرد. بعضی از درسهای تخصصی این گرایش عبارتند از:الكترونیك 3: مبحث اول این درس مربوط به پاسخ فركانسی است كه به طور اجمال عوامل مربوط به كاهش بهره در فركانسهای بالا و پایین (در واقع بالاتر و پایین تر از پهنای باند میانی) و روشهای به دست آوردن فركانسهای قطع بالا و پایین را در تقویت كننده های ترانزیستوری مورد بررسی قرار می دهد. در مبحث دوم پایداری تقویت كننده های فیدبك مورد توجه قرار می گیرد.تكنیك پالس: در درسهای مدار و الكترونیك، دانشجویان با سیگنالهای سینوسی و پاسخ مدارهای خطی و یا غیرخطی به آنها آشنا می شوند. امروزه و با توجه به رشد روزافزون فن آوری دیجیتال، كمتر مدار الكترونیكی یافت می شود كه در آن فقط سیگنالهای سینوسی به كار رفته باشد. پالس در حالت كلی به سیگنالهایی گفته می شود كه تغییرات جهش داشته باشند. از مهمترین این سیگنالها كه در درس تكنیك پالس هم مورد بررسی قرار می گیرد، سیگنالهای پله، مربعی، مورب و نمایی هستند.میكروپروسسور: پس از پیدایش الكترونیك دیجیتال و جنبه های جذاب و ساده طراحیهای دیجیتال و كاربردهای فراوان این نوآوری، با تكنولوژیهای SSI , MSI ، ادوات الكترونیك دیجیتال، مانند قطعات منطقی به بازار ارائه شد. شركت تگزاس اولین میكروپروسسور 4 بیتی را با فن آوری 2SI طراحی و عرضه نمود كه بعنوان بخش اصلی ماشین حساب مورد استفاده قرار گرفت و این گام اول در پیدایش و ظهور میكروپروسسورها بود.

معماری كامپیوتر: در این درس معماری داخل 8 بیتی ها و نحوه اجرای دستورالعملها در این پردازنده ها، بررسی حافظه ها و روش دستیابی میكروپروسسورها به اطلاعات حافظه، معرفی زبان اسمبلی پردازنده های 8 بیتی و ایجاد توانایی جهت نوشتن برنامه ای برای عملكردی خاص به كمك میكروپروسسورها و معرفی قطعات جانبی مورد استفاده توسط ریزپردازنده ها، مورد مطالعه قرار می گیرد.مدارهای مخابراتی: درس مدار مخابراتی به بررسی ساختار و یا طراحی مدارهایی می پردازد كه در فركانسهای بالا كار كرده و یا به نوعی در ارسال پیام در گیرنده و فرستنده نقش دارند. در این درس ابتدا با نویزهای حرارتی، ترقه ای و ... آشنا شده و راههایی برای محدود كردن نویز پیشنهاد می شود. سپس مدارهای تشدید و تبدیل امپدانس كه به منظور انتقال حداكثر توان به كار می روند، مورد بحث قرار می گیرد.فیزیك مدرن: در فصل اول این درس با پرداختن به نسبیت خاص دانسته های علمی ما كاملاً اشتباه از آب درآمده و با پرداختن به اصولی نظیر اتساع زمان، پدیده دوپلر، انقباض طول، نسبیت جرم، جرم و انرژی و ...، همه دانسته های ما را (حداقل در حیطه دانستن) نابود می كند.فصلهای دیگر درس به موضوعاتی نظیر خواص ذره ای امواج، پدیده فتوالكتریك، نظریه كوانتومی نور، پرتوایكس، پراش ذره، ساختار اتمی، مكانیك كوانتومی و ... می پردازد.فیزیك الكترونیك: شامل مطالعه خواص سیلیكون، بلورشناسی، روشهای ساخت قطعات و مدارهای نیمه هادی، تحلیل و طراحی این مدارها، به دست آوردن مشخصات قطعات و یكی از مهمترین زمینه های كاری و تحقیقاتی در رشته الكترونیك است. پیش نیاز این قسمت تسلط بر درس ریاضی مهندسی و معادلات دیفرانسیل و مختصری در فیزیك كوانتوم و فیزیك مدرن می باشد.

مخابراتاز درسهای پایه و اصلی موثر در مهندسی مخابرات می توان به درسهای ریاضی مهندسی، تجزیه و تحلیل سیستمها، مدارهای الكتریكی، الكترونیك و الكترومغناطیس اشاره كرد. بعضی از درسهای تخصصی عبارتند از:مخابرات 2: شامل تجزیه و تحلیل و طراحی شبكه های مخابراتی دیجیتالی است. مطالب درسی با مروری بر تجزیه و تحلیل سیگنالها و سپس فرآیندهای تصادفی شروع شده و به دنبال آن به بررسی اجزای یك سیستم (مجموعه) مخابراتی دیجیتال در حالت كلی می پردازد و چگونگی بهینه سازی سیستم برای انتقال پیام با حداقل خطای ممكن را بررسی می كند.میدان و امواج: درس میدان و امواج به بررسی رفتار امواج الكترومغناطیس در محیط های مختلف طبیعت می پردازد. محیط ها به قسمت های هادی و نیمه هادی و عایق تقسیم بندی شده و عوامل رفتاری امواج در این محیط ها از قبیل اتلاف نیرو، انعكاس كلی یا شكست بررسی می شود.الكترونیك 3:در گرایش الكترونیك توضیح داده شد.مدارهای مخابراتی: در گرایش الكترونیك توضیح داده شد.آنتن ها و انتشار امواج: این درس به بحث در مورد نحوه انتشار امواج الكترومغناطیسی می پردازد. مباحث مطرح شده در این درس به صورت نظری و عملی است. به عبارتی از نحوه تشعشع یك منبع الكترومغناطیسی ساده شروع كرده و با توسعه آن به مطالعه ساده ترین آنتن عملی می پردازد.مایكروویو: این درس در ابتدا پس از تعریف محدوده مایكروویو از نظر فركانس 1 و تقسیم بندی امواج مایكروویو به بررسی انتقال امواج با فركانس بالا با حداقل تلفات در محیطهای مختلف می پردازد. سپس عناصر غیرفعال مایكروویو شامل تضعیف كننده ها، تغییر فازدهنده ها و كوپلرهای جهت دار معرفی می شود.اصول میكروكامپیوتر: این درس را به جرأت می توان از جذابترین و پركاربرد ترین درسهای برق دانست زیرا در دنیای امروز كه تمامی وسایل مكانیكی آنالوگ جای خود را به وسایل دیجیتالی می دهند، داشتن اطلاعات كافی در مورد نحوه كار پروسسورها از اولین نیازهای یك مهندس برق می باشد. با تركیب مطالب این درس با هر كدام از درسهای دیگر می توان طرحهای بسیار جالب و پركاربردی را طرح ریزی كرد.

قدرتاز درسهای پایه و اصلی موثر در مهندسی قدرت می توان به دروس مدار، الكترومغناطیس، الكترونیك، ماشین و بررسی اشاره كرد. بعضی از درسهای تخصصی این گرایش عبارتند از:ماشینهای الكتریكی 3: این درس از جمله درسهایی است كه دیدی صنعتی به دانشجو می دهد. مبحث این درس را می توان به دو فصل مهم ترانفسورمرهای سه فاز و ماشینهای سنكرون تقسیم بندی نمود.ترانسفورمرهای سه فاز و ماشینهای سنكرون، وسایلی الكتریكی هستند كه بیشتر جنبه صنعتی دارند و كاربردهای بسیار زیاد ترانسهای سه فاز در انتقال و توزیع انرژی الكتریكی، تبدیل ولتاژ در ابتدای همه كارخانه ها و كارگاههای بزرگ صنعتی و ... بر هیچ كس پوشیده نیست. در این درس در مورد انواع آرایشهای این ترانسها، كلیه گروههای موجود و كاربرد هر نوع، بحث جامعی می شود.ماشینهای مخصوص(ویژه): به تعبیری می توان این درس را نقطه عطف درسهای تخصصی این گرایش دانست. زیرا این درس به بررسی در مورد ماشینهای ویژه می پردازد كه این ماشینها در وسایل خانگی كاربرد فراوان دارند.الكترونیك قدرت: الكترونیك قدرت در عمل بین الكترونیك و قدرت، آشتی برقرار كرده است. به طور مثال می توان با فرمان یك ریزپردازنده كه حدود 5 ولت و 200 میلی آمپر است یك كارخانه را راه اندازی كنیم. در زمینه الكترونیك قدرت المانهایی نظیر تریستور، ترانزیستور و ... كاربردهای فوق العاده زیادی دارند. از مزایای این قطعات تحمل توانهای بالا می باشد.بررسی سیستمهای قدرت 2: این درس بیشتر در مورد انتقال انرژی و مشكلات موجود در این راه صحبت می كند. از جمله مطالب ارائه شده در این درس می توان به پخش بار اقتصادی در شبكه های قدرت، اتصال كوتاههای متقارن و نامتقارن روی شبكه قدرت و پایداری سیستمهای قدرت اشاره نمود.تولید و نیروگاه: این درس یكی از درسهای بسیار جذاب این گرایش است. زیرا برخلاف دیگر درسها، زیاد به مسائل نظری نمی پردازد و جنبه بسیار عملی دارد. آشنایی با انواع نیروگاهها (آبی، اتمی، بادی، بخار، ...) و همچنین بحث كلی در مورد این نیروگاهها و روشهای كاری آنها از مباحث این درس است.رله و حفاظت: یك شبكه قدرت را باید در مقابل خطرات احتمالی (اتصال كوتاهها) محافظت كرد. از وسائلی كه در این مورد استفاده می شود می توان به رله ها اشاره كرد كه بسته به نوع رله به محض ایجاد یك حالت خطا و یا خرابی در شبكه وارد عمل شده، قسمتی از شبكه را جدا كرد.عایق و فشار قوی:با توجه به تفاوتهای ولتاژهای فشار قوی با ولتاژهای فشار ضعیف، به طور حتم تولید، اندازه گیری و بهره برداری از این ولتاژها تفاوتهای عمده ای با ولتاژهای فشار ضعیف دارد و برای عایق بندی شبكه فشار قوی باید از عایقهای مخصوصی استفاده كرد. فصل نخست این درس به بررسی این مقوله می پردازد.در بخش دوم این درس انواع تخلیه الكتریكی، مراحل مختلف آن در عایقها و اثرات مختلف شكست بر عایق مورد بررسی قرار می گیرد.ترمودینامیك: شاید اولین سوالی كه در مرحله اول به ذهن برسد ارتباط این درس با درسهای برق باشد. كاربرد اصلی مطالب این درس مبحث تولید نیروگاه است. زیرا هنگام آشنایی با انواع نیروگاهها (نیروگاه بخار، گازی، اتمی و ...) باید اطلاعاتی در مورد سیكل كاری آنها داشته باشیم، پس داشتن اطلاعاتی در مورد ترمودینامیك ضروری است.اصول میكروكامپیوتر: درگرایش مخابرات توضیح داده شد.

كنترلاز درسهای پایه و اصلی موثر در مهندسی كنترل می توان به درسهای مدار، الكترونیك، ریاضی مهندسی، تجزیه و تحلیل سیستم و كنترل خطی اشاره كرد. بعضی از درسهای تخصصی این گرایش عبارتند از:كنترل دیجیتال و غیرخطی: كنترل دیجیتال از سال 1960 در پیشرفتهای مربوط به قابلیت تولید و كیفیت محصولات و صرفه جویی در ?هزینه ها، نقش مهمی داشته است. به خصوص با پیشرفتهایی كه در زمینه میكروپروسسور صورت گرفته، این رشته توانسته است در بعضی موارد از كنترل آنالوگ پیشی گرفته، دقت كار را بالا ببرد.كنترل مدرن: این درس برخلاف سایر درسها (مانند كنترل صنعتی و ...) تا حدی جنبه نظری دارد و دیدی تقریبا ریاضی به یك مهندس كنترل می دهد. آشنایی كلی با مفاهیم كنترل پذیری و مشاهده پذیری سیستمهای كنترل و مطالعه فیدبكهای حالت از مباحث این درس است.كنترل صنعتی: این درس از درسهای تخصصی و مهم گرایش كنترل می باشد كه به بررسی نحوه به كارگیری روابط ریاضی و فرمولهایی كه در هر نوع پروسه ای وجود دارد می پردازد و شامل آشنایی با سیستمهای كنترل غلظت، سطح، ارتفاع و یا دبی ورودی، خروجی مخازن حاوی مایعات صنعتی و شیمیایی (مانند مخازن موجود در صنایع، پالایشگاهها و ...)، مطالعه سیستمهای كنترل دما و رطوبت یك محفظه و یا اتاق، آشنایی با انواع كنترل كننده های صنعتی، مطالعه انواع سیستمهای نورد موجود در كارخانه ها(مانند نورد فولاد، كاغذ و...) و دیگر سیستمهای موجود در صنعت است.ابزار دقیق: اصطلاح ابزار دقیق به ابزاری اطلاق می شود كه سیگنالها را ثبت و نشان داده و یا باعث انتقال سیگنالی بین اجزای مختلف سیستم می شوند. این درس به معرفی سیستمهای كنترل و ابزار دقیق و همچنین معرفی اجزای این سیستمها می پردازد.اصول میكروكامپیوتر: در گرایش مخابرات توضیح داده شد.ترمودینامیك: در گرایش قدرت توضیح داده شد.مبانی تحقیق در عملیات: این درس به طور كلی برای تمام دانشجویان مهندسی مفید است. چون مهندسی ارتباط مستقیم با هزینه و سود اقتصادی دارد. آگاهی به برنامه ریزی خطی كه بحث اصلی این درس است برای هر مهندسی جنبه های مثبت زیادی دارد. با این درس می توان هزینه?ها را به حداقل و سود و صرفه اقتصادی را با كمترین امكانات به حداكثر رساند. بنابراین آگاهی به این درس برای تمام كسانی كه می خواهند یك طرح صنعتی انجام دهند، مزایای زیادی دارد.

اصلی کارشناسی مهندسی برق مشترک در همه گرایش ها (54 واحد)کارگاه برق زبان تخصصی نقشه کشی صنعتی ریاضی مهندسیمدارهای الکتریکی 1و2اندازه گیری الکتریکی آزمایشگاه اندازه گیری و مدار الکترومغناطیسالکترونیک 1و2آزمایشگاه الکترونیک 1ماشینهای الکتریکی 1و2آزمایشگاه ماشین های الکتریکی 1مدارهای منطقیآزمایشگاه مدارهای منطقیتجزیه و تحلیل سیستم هاسیستم های کنترل خطیآزمایشگاه سیستم های کنترل خطیبررسی سیستم های قدرت 1مخابرات 1پروژه کارشناسیکار آموزی ( 2 ماه تمام وقت )

گرایش هامهندسی برق دارای چهار گرایش است كه در زیر به طور اجمالی به بررسی آنها می پردازیم و در قسمت معرفی گرایش ها به تفصیل در مورد هر كدام صحبت خواهیم كرد.الكترونیك : الكترونیك علمی است كه به بررسی حركت الكترون در درون گاز، خلاء و یا نیمه رسانا و اثرات و كاربردهای آن می پردازد. با توجه به این تعریف، مهندس الكترونیك در زمینه ساخت قطعات الكترونیك و كاربرد آن در مدارها، فعالیت می كند. به عبارت دیگر، زمینه فعالیت مهندسی الكترونیك را می توان به دو شاخه اصلی ساخت قطعه و كاربرد مداری قطعه و طراحی مدار تقسیم كرد.مخابرات : مخابرات، گرایشی از مهندسی برق است كه در حوزه ارسال و دریافت اطلاعات فعالیت می كند. مهندسی مخابرات با ارائه نظریه ها و مبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند كاربر، انجام عملی فرآیندها را به طور بهینه ممكن می سازد. پس هدف از مهندسی مخابرات، پرورش متخصصان در چهار زمینه اصلی این گرایش است که شامل فرستنده، مرحله میانی، گیرنده و گسترش شبكه است كه گستره هر كدام عبارتند از:- فرستنده: شامل آنتن، نحوه ارسال و ...- مرحله میانی: شامل خط انتقال و محاسبات مربوط و ...- گیرنده: شامل آنتن، نحوه دریافت، تشخیص و ...- گسترش شبكه: مشتمل بر تعمیم خط ارتباطی ساده، ادوات سویچینگ ، ارتباط بین مجموعه كاربرها و ...قدرت :  مهندسی قدرت را می توان تولید نیروی الكتریكی به روشهای گوناگون و انتقال و توزیع این نیرو با بازده و قابلیت اطمینان بالا، تعریف كرد. پس هدف از مهندسی قدرت، پرورش افرادی كارا در بخشهای تولید، انتقال و توزیع است كه گستره این بخش عبارت است از:- تولید: طراحی شبكه های تولید با كمترین هزینه و بیشترین بازده.- انتقال: طراحی شبكه های انتقال، خطوط انتقال، پخش بار بر روی شبكه، قابلیت اطمینان و پایداری شبكه قدرت، طراحی رله ها و حفاظت شبكه، پخش بار اقتصادی (dispatch economic).- توزیع: طراحی شبكه های توزیع حفاظت و مدیریت آن.كنترل  : كنترل، در پیشرفت علم نقش ارزنده ای را ایفا می كند و علاوه بر نقش كلیدی در فضاپیماها و هدایت موشكها و هواپیماها، به صورت بخش اصلی و مهمی از فرآیندهای صنعتی و تولیدی نیز درآمده است. به كمك این علم می توان به عملكرد بهینه سیستمهای پویا، بهبود كیفیت و ارزانتر شدن فرآورده ها، گسترش میزان تولید، ماشینی كردن بسیاری از عملیات تكراری و خسته كننده دستی و نظایر آن دست یافت. هدف سیستم كنترل عبارت است از كنترل خروجی ها به روش معین، به كمك ورودیها، از طریق اجزای سیستم كنترل كه می تواند شامل اجزای الكتریكی، مكانیك و شیمیایی به تناسب نوع سیستم كنترل باشد.معرفی گرایش های مقطع کارشناسیرشته مهندسی برق در مقطع كارشناسی دارای چهار گرایش الكترونیك، مخابرات، كنترل و قدرت است. البته گرایش های فوق در مقطع کارشناسی تفاوت چندانی با یكدیگر ندارند و هر گرایش با گرایش دیگر تنها در 30 واحد یا كمتر متفاوت است. و حتی تعدادی از فارغ التحصیلان مهندسی برق در بازار كار جذب گرایشهای دیگر این رشته می شوند. با این وجود ما برای آشنایی هر چه بیشتر شما گرایشهای فوق را در زیر معرفی می كنیم:الكترونیكاگر امروز شاهد ساده ترین وسایل الكتریكی مثل ماشین لباسشویی یا یخچال هستیم و اگر امروز از پیچیده ترین تجهیزات مخابراتی، پزشكی ، صنایع دفاعی و سیستم های ناوبری استفاده می كنیم ، به یاری پیشرفت و گسترش علم الكترونیك است . علمی كه به بررسی نحوه عملكرد و چگونگی نگهداری و بهره برداری و تجزیه و تحلیل سیستم های الكترونیكی ، طرح و پیاده كردن شبكه های الكترونیكی و طرح و ساخت تجهیزات و مدارهای ?الكترونیكی می پردازد.گرایش الكترونیك به دو زیر بخش عمده تقسیم می شود. بخش اول میكروالكترونیك است كه شامل علم مواد، فیزیك الكترونیك، طراحی و ساخت قطعات از ساده ترین آنها تا پیچیده ترین آنها است و بخش دوم نیز مدار و سیستم نامیده می شود و هدف آن طراحی و ساخت سیستم ها و تجهیزات الكترونیكی با استفاده از قطعات ساخته شده توسط متخصصان میكروالكترونیك است.برای مثال یک سیستم گیرنده رادیو نمونه ای از کنار هم قرار دادن قطعات مختلف الکترونیکی برای دریافت موج ارسال شده از سوی فرستنده به گیرنده است . یعنی یك سیستم فرستنده و گیرنده برای کار ، به قطعات الکترونیکی نیاز دارد . و این شامل بسیاری از دستگاههای الکتریکی از جمله سیستم پمپ مصنوعی تامین کننده ضربان قلب، سیستم رله و حفاظت در یک نیروگاه برق و یا سیستم هدایت اتوماتیک یک هواپیما می شود . گرایش الكترونیك یكی از گرایشهای جالب مهندسی برق است كه محور اصلی آن آشنایی با قطعات نیمه هادی، توصیف فیزیكی این قطعات، عملكرد آنها و در نهایت استفاده از این قطعات، برای طراحی و ساخت مدارها و دستگاههایی است كه كاربردهای فنی و روزمره زیادی دارند.مخابراتهدف از مخابرات، ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه ای به نقطه دیگر است كه این اطلاعات می تواند صوت، تصویر یا داده های كامپیوتری باشد. مخابرات از دو گرایش میدان و سیستم تشكیل می شود. كه در گرایش میدان، دانشجویان با مفاهیم میدان های مغناطیسی، امواج، ماكروویو، آنتن و ... آشنا می شوند تا بتوانند مناسبترین وسیله را برای انتقال موجی از نقطه ای به نقطه دیگر پیدا كنند.برای مثال اگر بخواهیم سیگنالی را از یك ایستگاه تلویزیونی به گیرندگان تلویزیونی منتقل كنیم، ابتدا باید این سیگنال را از طریق آنتن های خاص به صورت امواج منتشر ساخته و سپس در طرف گیرنده نیز آنتن های خانگی باید بتوانند این امواج را از فضا دریافت كنند تا از طریق دستگاه تلویزیون این امواج به امواج صوت و تصویر تبدیل شود. قابل ذكر است كه تمامی این ارسال و انتقال امواج ، در حوزه گرایش میدان قرار می گیرد. در گرایش سیستم نیز دانشجویان فرا می?گیرند كه چگونه سیگنال ها را از شكلی به شكل دیگر تبدیل كنند . برای مثال همان سیستم تلویزیونی برای انتقال سیگنالی از اتاق تولید به آنتن ، احتیاج به دستگاه فرستنده است كه این دستگاه تركیبی از قطعات الكترونیكی بوده و به شیوه ای طراحی شده كه می?تواند سیگنال تولید شده در آن محیط را به صورتی درآورد كه قابل ارسال به وسیله آنتن های فرستنده باشد. از سوی دیگر در منازل نیز دستگاه تلویزیون یا رادیو شامل انواع سیستم های مخابراتی است كه این سیستم سیگنال های دریافتی از آنتن?را تبدیل به سیگنال صوت و تصویر می كند.همچنین یكی از فعالیت های عمده مهندسی مخابرات گرایش سیستم، طراحی فلیترهای مختلفی است كه می توانند امواج مزاحم شامل صوت یا پارازیت را از امواج اصلی تشخیص و آنها را حذف كرده و تنها امواج اصلی را از آنتن دریافت كنند.گفتنی است كه امروزه با توسعه مخابرات بی سیم، ارتباط نزدیكتری بین دو گرایش میدان و سیستم ایجاد شده است. برای نمونه در گوشی تلفن همراه ما هم تجهیزات مربوط به مدارهای مخابراتی و هم تجهیزات مربوط به فرستنده و هم آنتن گیرنده را داریم. از همین رو یك مهندس مخابرات امروزه باید از هر دو گرایش بخوبی اطلاع داشته باشد تا بتواند یك دستگاه بی سیم را طراحی كند. كنترلاگر بخواهیم یك تعریف كلی از كنترل ارائه دهیم، می توانیم بگوییم كه هدف این علم، كنترل خروجی های یك سیستم بر مبنای ورودی های آن و با توجه به شرایط ویژه و نكات مورد نظر طراحی آن سیستم می باشد.علم كنترل فقط در مهندسی برق مورد استفاده قرار نمی گیرد. بلكه در شاخه های دیگری از علوم مهندسی و حتی علوم انسانی كاربرد دارد. به عنوان نمونه، كنترل فرآیند تصفیه نفت در یك پالایشگاه، كنترل عملكرد یك نیروگاه برق، سیستم كنترل ناوبری یك كشتی و یا كنترل تحولات و تغییرات جمعیتی نمونه های متنوعی از كاربرد علم كنترل می باشد.گفتنی است كه گرایش كنترل دارای زیر بخش های متنوعی مانند كنترل خطی، غیرخطی، مقاوم، تطبیقی، دیجیتالی، فازی و غیره است. در رشته های مهندسی مكانیك، مهندسی شیمی، مهندسی هوافضا، مهندسی سازه و مهندسی های دیگر نیز ما شاهد علم كنترل هستیم اما نوع سیستم كنترلی در هر رشته مهندسی متفاوت است. برای مثال در مهندسی مكانیك نوع كنترل، مكانیكی و در مهندسی شیمی براساس فرآیندهای شیمیایی است. اما در كل هدف مهندسی كنترل، طراحی سیستمی است كه بتواند عملكرد یك دستگاه را در حد مطلوب حفظ نماید. برای مثال در یك كارخانه نورد برای آن كه بتوان قطعات آهنی را به شكل مورد نظر در آورد ، لازم است كه دو قطعه اصلی نورد كه توسط موتورهای الكتریكی چرخانده می شود ، دارای چرخش یكسانی باشند و این یكسانی در چرخش نیاز به سیستم كنترل بسیار دقیقی دارد . مهندس برق گرایش كنترل می?تواند این كار را با طراحی یك مدار الكتریكی انجام دهد.خودكار كردن یا اتوماتیك كردن خط تولید، یكی دیگر از فعالیت های مهندسی كنترل است. یعنی مهندس كنترل می تواند به گونه ای خط تولید را هماهنگ و كنترل كند كه محصول تولید شده طبق برنامه تعیین شده و با بهترین كیفیت به دست آید.قدرتهدف اصلی مهندسین این گرایش، تولید برق در نیروگاهها، انتقال برق از طریق خطوط انتقال و توزیع آن در شبكه های شهری و در نهایت توزیع آن برای مصارف خانگی و كارخانجات است. بنابراین یك مهندس قدرت باید به روشهای مختلف تولید برق، خطوط انتقال نیرو و سیستم های توزیع آشنا باشد.گرایش قدرت به آموزش و پژوهش در زمینه طراحی و ساخت سیستم های مورد استفاده در تولید، توزیع، مصرف و حفاظت از برق می پردازد.به عبارت دیگر دانشجویان این رشته در شاخه تولید با انواع نیروگاههای آبی، گازی، سیكل تركیبی و ... آشنا می شوند. و در بخش انتقال و توزیع، روشهای مختلف انتقال برق اعم از كابلهای هوایی و زیرزمینی را مطالعه می كنند و در شاخه حفاظت نیز انواع وسایل و تجهیزات حفاظتی كه در مراحل مختلف تولید، توزیع، انتقال و مصرف انرژی، انسانها و تاسیسات را در برابر حوادث مختلف محافظت می كنند، مورد بررسی قرار می دهند كه از آن میان می توان به انواع رله ها، فیوزها، كلیدها و در نهایت سیستم های كنترل اشاره كرد.یكی دیگر از شاخه های قدرت نیز ماشین های الكتریكی است كه شامل ژنراتورها، ترانسفورماتورها و موتورهای الكتریكی می شود كه این شاخه از زمینه های مهم صنعتی و پژوهشی گرایش قدرت است.وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر فارغ التحصیل در مقطع كارشناسی برق كه مدرك خود را در یكی از چهار گرایش الكترونیك، مخابرات، قدرت و كنترل می گیرد، می تواند در یكی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته ای كه برق زیر مجموعه ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. این رشته به صورت: مهندسی برق- الكترونیك، برق- قدرت، برق- مخابرات (شامل گرایش های: میدان، سیستم، موج، رمز، مایكرونوری) برق- كنترل، مهندسی پزشكی (گرایش بیوالكتریك)، مهندسی هسته ای (دو گرایش مهندسی راكتور و مهندسی پرتو پزشكی، مهندسی كامپیوتر (معماری كامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیك) است. برای تحصیل در مقطع دكترای تخصصی، می توان، در هر یك از زیرشاخه های تخصصی‌تر گرایشهای یاد شده میزان مورد نیاز واحدها را اخذ كرد و رساله دكتری را در همان موضوع خاص ارائه داد. مسلم است این زیر شاخه ها، گرایشهای تخصصی تر این چهار گرایش است. امكان ادامه تحصیل در كلیه گرایشهای یاد شده در مقطعهای كارشناسی ارشد و تا حد زیادی در دوره دكتری، در داخل كشور وجود خواهد داشت. رشته برق به دلیل كاربردی بودن آن در بسیاری از علوم مهندسی دیگر، برای فارغ التحصیلان امكان تحصیل در بسیاری گرایشها و دانشها را فراهم می كند.رشته های مشابه و نزدیك به این رشتهدر برخی از دانشگاهها رشته مهندسی پزشكی را یكی  از گرایش های مهندسی برق به شمار می آورند. رشته هایی از قبیل مهندسی علمی   كاربردی برق، كاردان فنی برق، دبیر فنی برق   قدرت و ... . پیوند عمیقی بین این رشته و دانش كامپیوتر وجود دارد که غیر قابل انکار است

مهندسی برق از نگاه رتبه‌ی 8 کنکور

علی جهانگیری ، رتبه‌ی 8 منطقه‌ی دو و رتبه‌ی 15 کشوری کنکور ریاضی سال 91 و دانشجوی رشته‌ی مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف

1- چرا این رشته را انتخاب کردید؟ دلیل علاقه‌ی خود و ویژگی‌هایی را که در شما بوده و باعث به وجود آمدن این علاقه شده توضیح دهید.

شاید ابتدا به نظر برسد که چون همه‌ی رتبه‌های برتر به این رشته گرایش پیدا می‌کنند، من هم به این دلیل به این رشته آمدم؛ ولی این‌طور نیست. من تابستان بعد از کنکور چند بار به دانشگاه شریف رفتم و در همایش انتخاب رشته‌ی دانشگاه شریف هم شرکت کردم. با توجه به صحبت‌هایی که با بچه‌های سال بالایی داشتم متوجه شدم که علایقی که دارم با این رشته هم‌خوانی دارد و این رشته را انتخاب کردم.

2- آیا تصورتان از این رشته قبل از دانشگاه، با شناختی که در این چند سال تحصیل از آن به ‌دست آورده‌اید، یکسان است؟

من فقط یک سال است که در این رشته تحصیل می‌کنم، ولی در همین یک سال، خیلی برایم جالب بود که این رشته تقریباً همان چیزی است که سال بالایی‌ها از آن تعریف می‌کردند. من نگاه متفاوتی از حقیقت نسبت به این رشته داشتم که البته با راهنمایی دیگران، نگاهم کمی درست شد و با یک سال تحصیل در این رشته، دیدگاهم کامل‌تر شد.

3- در مجموع آیا از انتخاب خود راضی هستید؟

فعلاً راضی هستم.

4- ویژگی‌های این رشته و گرایشات آن را توضیح دهید. شما کدام گرایش را انتخاب کرده یا خواهید کرد و چرا؟

این رشته گرایش‌های مختلفی مثل برق قدرت، برق کنترل، مخابرات، مهندسی پزشکی، الکترونیک و ... دارد. هر کدام از این گرایش‌ها ویژگی مخصوص به خود دارند. به عنوان مثال، گرایش قدرت، گرایشی است که معمولاً دانشجوها بیش‌تر به آن علاقه دارند. آن‌ها به مباحث ملموس و عینی بیش‌تر گرایش دارند تا موضوعات انتزاعی. یا مثلاً گرایش مخابرات، بیش‌تر با برنامه‌نویسی و کدزنی و محاسبات و ... سر و کار دارد به نوعی جزء موضوعات انتزاعی است.

5- فرصت‌های شغلی رشته‌ی شما چیست؟ تا چه مرحله‌ای امکان ادامه‌ی تحصیل در این رشته وجود دارد؟

این رشته تا مقطع دکترا در دانشگاه شریف ارائه می‌شود. فرصت‌های شغلی هم متناسب با گرایش وجود دارد. مثلاً گرایش مخابرات، در شرکت‌های ارتباطی و شبکه‌ای، هم‌چنین در سازمان‌های دولتی از جمله مخابرات و ... دارای فرصت‌های شغلی است. هم‌چنین با توجه به نیاز امروز کشور ما به ایجاد شبکه‌ی فیبر نوری، برای این رشته، مشاغل زیادی می‌تواند به وجود آید. یا مثلاً رشته‌ی قدرت، در ایستگاه‌های تولید برق مثل نیروگاه‌ها و توزیع برق کاربرد دارد.

6- چه درس‌هایی در این رشته از اهمیت بیش‌تری برخوردار هستند و ضرورت دارد دانش‌آموز زمینه‌ی آموزشی خوبی در آن درس داشته باشد؟

بیش‌تر پیش‌نیازهای ریاضی برای این رشته اهمیت دارد. هم‌چنین مباحث درس فیزیک به خصوص فیزیک سوم دبیرستان جزء مباحث پیش‌نیاز این رشته است.

7- توانمندی‌های لازم برای موفقیت در این رشته‌ی دانشگاهی چیست؟

یکی از نیازهای این رشته، توانایی تحلیل مسئله است. دیگر هدف، رسیدن به یک عدد به عنوان جواب مسئله نیست، بلکه تحلیل مسئله و ... مهم است.

مهندسی برق از نگاه یک کارشناس ارشد

طیبه طاهری، کارشناس ارشد مهندسی برق

رشته‌ی مهندسی برق در مقطع کارشناسی دارای 4 گرایش الکترونیک، مخابرات، کنترل و قدرت است. البته گرایش‌های فوق در مقطع لیسانس تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و هر گرایش با گرایش دیگر تنها در 30 واحد یا کم‌تر متفاوت است و حتی تعدادی از فارغ‌التحصیلان مهندسی برق در بازار کار جذب گرایش‌های دیگر این رشته می‌شوند.

الکترونیک

الکترونیک علمی است که به بررسی حرکت الکترون در خلأ درمواد رسانا یا نیمه‌رسانا و اثرات و کاربردهای آن می‌پردازد. با توجه به اینتعریف، مهندس الکترونیک در زمینه‌ی ساخت قطعات الکترونیک و کاربرد آن در مدارها،فعالیت می‌کند. به عبارت دیگر، زمینه‌ی فعالیت مهندسی الکترونیک را می‌توان بهدو شاخه‌ی اصلی "ساخت قطعات و کاربرد مداری قطعه" و "طراحی مدارهای الکتریکی" تقسیمکرد.

تکنیک پالس، الکترونیک 3، میکروپروسسور، معماری کامپیوتر، مدارهایمخابراتی، فیزیک مدرن و فیزیک الکترونیک از جمله درس‌های اصلی گرایش الکترونیک محسوبمی‌شوند.

مخابرات

هدف از مخابرات، ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه‌ای بهنقطه‌ی دیگر است که این اطلاعات می‌تواند صوت، تصویر یا داده‌های کامپیوتریباشد. مخابرات، گرایشی از مهندسی برق است که در حوزه‌ی ارسال و دریافت اطلاعاتاز روش‌های موجی و مخابراتی فعالیت می‌کند. گرایش مخابرات با ارائه‌ی نظریه‌ها ومبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند کاربر، انجام عملی فرایندها را به طوربهینه ممکن می‌سازد.مخابرات از دو مبحث عمده یعنی میدان و سیستم تشکیلمی‌شود.

در مبحث میدان، مهندسان با مفاهیم میدان‌های مغناطیسی، امواج،ماکروویو، آنتن و غیره آشنا می‌شوند تا بتوانند مناسب‌ترین وسیله را برای انتقالموجی از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر پیدا کنند.

در مبحث سیستم نیز مهندسان باطراحی فلیترهای مختلف که می‌توانند امواج مزاحم شامل صوت یا پارازیت را از امواجاصلی تشخیص و آن‌ها را حذف کرده و تنها امواج اصلی را از آنتن دریافت کنند به فعالیتمی‌پردازند.

مخابرات 2، میدان و امواج، الکترونیک 3، مدارهای مخابراتی،آنتن‌ها و انتشار امواج، مایکروویو، اصول میکروکامپیوتر از جمله درس‌های اصلی گرایشمخابرات محسوب می‌شوند.

کنترل

اگر بخواهیم تعریفی کلی از کنترل ارائه دهیم،می‌توانیم بگوییم که هدف این علم، کنترل متغیرهای اساسی سیستم (که متغیرهای خروجیمی‌تواند تنها بخشی از این متغیرها باشد) بر مبنای برخی ملاک‌های مطلوب است. اینملاک‌ها می‌تواند شامل سرعت، زمان، مصرف سوخت و ... باشد. به عنوان مثال می‌توان کنترل زمان اوج‌گیری یک هواپیمای جنگنده را در نظر گرفت. زاویه‌ی پره‌ها، میزانسوخت تزریقی و سایر متغیرهای تأثیرگذار باید با روش‌های ریاضی محاسبه شود تا بتوانبه خوبی این زمان را کاهش داد.

کنترل، در پیشرفت علوم دیگر نقش ارزنده‌ای راایفا می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت مهندسی کنترل حلقه‌ی اتصال میان مهندسی برق ورشته‌های دیگر است. علاوه بر نقش کلیدی در فضاپیماها و هدایت موشک‌ها وهواپیماها، به صورت بخش اصلی و مهمی از فرایندهای صنعتی و تولیدی نیز درآمدهاست. به کمک این علم می‌توان به عملکرد بهینه‌ی سیستم‌های پویا، بهبود کیفیت وارزان‌تر شدن فرآورده‌های تولیدی، گسترش میزان تولید، ماشینی کردن بسیاری از عملیاتتکراری و خسته‌کننده‌ی دستی و نظایر آن دست یافت. هدف سیستم کنترل عبارت است از کنترلخروجی‌ها به روش معین به کمک ورودی‌ها از طریق اجزای سیستم کنترل که می‌تواند شاملاجزای الکتریکی، مکانیکی و شیمیایی به تناسب نوع سیستم کنترل باشد.

قدرت

مهندسی برق قدرت با سیستمهای قدرت بهویژه تولید، انتقال، توزیع توان الکتریکی، تبدیل انرژی الکتریکی به شکلهای دیگرانرژی و تجهیزات الکترومکانیکی سروکار دارد. این رشته هم‌چنین شامل راهاندازی وتعمیر و نگهداری سیستمهای حرارتی برودتی و تجهیزات تولید توان الکتریکی مانندژنراتورها و دیگر تجهیزات الکتریکی مورد استفاده در صنایع یا ساختمانهای بزرگ نیزمیشود. شناسایی دیگر منابع جدید انرژی الکتریکی نیز از زیر شاخههای این رشتهاست.

رشته برق از نگاه یک دانشجوی دکترا

امجد انوری­مقدم دانشجوی دکتری برق- قدرت دانشگاه تهران

من امجد انوری مقدم دانشجوی دکتری برق- قدرت دانشگاه تهران هستم. حدود یک دهه قبل در رشته ریاضی و فیزیک فارغ التحصیل شدم و از آنجاییکه به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر علاقه­مند بودم در کنکور سراسری سال 83 شرکت کردم و موفق شدم رتبه 821 ریاضی-فیزیک و 16 زبان­های خارجه رو کسب کنم. اگرچه در اولین روزها پس از اعلام نتایج، علی­رغم همه تصورات، به نتیجه مطلوبم نرسیده بودم اما با پشتکای که از خودم سراغ داشتم به آینده امیدوار و برای برداشتن گام بعدی در زندگیم مصمم­تر از قبل بودم.

بطور کلی مهندسی برق دانش تحلیل و بررسی ریاضی پدیده‌هایی فیزیکی است که به نحوی به بارهای الکتریکی و حرکت و آثار آن‌ها (از قبیل جریان الکتریکی، پتانسیل الکتریکی، میدان الکتریکی و مغناطیسی و غیره) مربوط می‌شوند.این رشته در اغلب دانشگاه‌های ایران به چهار گرایش تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:مخابرات، کنترل، الکترونیک، قدرت . البته در برخی از دانشگاه­ها گرایش­های دیگری نظیر مهندسی پزشکی نیز وجود دارد. معمولاً دانشجویان رشته برق طی ترم­های اول تا چهارم با گذراندن واحدهای درسی متنوع و غالباً مشترک (نظیر فیزیک الکتریسیته، مدارهای الکتریکی ۱ و ۲، الکترونیک ۱و ۲، الکترومغناطیس،ماشین‌های الکتریکی ۱، و ....) دیدی کلی نسبت به هر یک از گرایش­های این رشته پیدا می­کنند و از ترم پنجم به بعد بصورت تخصصی­تر در گرایش انتخابی خود فعالیت­ می­کنند. توصیفی اجمالی از هریک از گرایش­های عنوان شده به شرح زیر می­باشند:

1- گرایش مخابرات: هدف از مخابرات ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه‌ای به نقطه دیگر است که این اطلاعات می‌تواند صوت، تصویر یا داده‌های کامپیوتری باشد. گرایش مخابرات با ارائه نظریه‌ها و مبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند کاربر، انجام عملی فرایندها را به طور بهینه ممکن می‌سازد.مخابرات از دو مبحث عمده یعنی میدان و سیستم تشکیل می‌شود.در مبحث میدان، مهندسان با مفاهیم میدان‌های مغناطیسی، امواج، ماکروویو، آنتن و غیره آشنا می‌شوند و در مبحث سیستم به طراحی فلیترهای مخابراتی می­پردازند.

2- گرایش کنترل: هدف این علم کنترل متغیرهای اساسی یک سیستم بر مبنای برخی ملاکهای مطلوب می‌باشد. این ملاکها می‌تواند شامل حرکت، سرعت، زمان، مصرف سوخت و... باشد. به عبارت کلی­تر، مهندسی کنترل حلقه اتصال میان مهندسی برق و رشته‌های دیگر می‌باشد. به کمک این علم می‌توان به عملکرد بهینه سیستم‌های پویا، بهبود کیفیت و ارزان‌تر شدن فرآورده‌های تولیدی، گسترش میزان تولید، ماشینی کردن بسیاری از عملیات تکراری و خسته‌کننده دستی و نظایر آن دست یافت.

3- گرایش الکترونیک: الکترونیک علمی است که به بررسی حرکت الکترون در خلاء در مواد رسانا و یا نیمه رسانا و اثرات و کاربردهای آن می‌پردازد. با توجه به این تعریف، مهندس الکترونیک در زمینه ساخت قطعات الکترونیک و کاربرد آن در مدارها، فعالیت می‌کند.به عبارت دیگر، زمینه فعالیت مهندسی الکترونیک را می‌توان به دو شاخه اصلی «ساخت قطعات و کاربرد مداری قطعه» و «طراحی مدارهای الکتریکی» تقسیم کرد. 

4- گرایش قدرت: هدف اصلی مهندسی قدرت، تولید برق در نیروگاه‌ها (حوزه تولید)، انتقال نیرو از طریق خطوط انتقال و توزیع آن در شبکه‌های شهری و روستایی (حوزه انتقال) و در نهایت رساندن آن به مصرف­کنندگان و مشترکین خانگی، صنعتی و تجاری است(حوزه توزیع). بنابراین یک مهندس قدرت باید به روش‌های مختلف تولید برق، خطوط انتقال نیرو و سیستم‌های توزیع آشنا باشد.این گرایش خود به چندین زیرگرایش نظیر سیستم­های قدرت، ماشین‌های الکتریکی، حفاظت، عایق و فشارقوی و غیره تقسیم می‌شود.

امروزه با گسترش بخش خصوصی­ و توسعه صنایع کوچک و بزرگ در کشور، فرصت‌های شغلی زیادی برای مهندسین برق فراهم شده‌است و اگر می‌بینیم که با این وجود بعضی از فارغ التحصیلان این رشته بیکار هستند، به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می‌گردند و یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی‌های لازم، تنها واحدهای درسی خود را گذرانده‌اند.همچنین یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه‌ای نباشد بلکه به یاری آگاهی‌های خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم‌ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده‌اند.

در انتها به همه دانش­آموزان عزیز توصیه می­شود در انتخاب رشته، علاقه را معیار اول خود قرار دهند زیرا میزان علاقه و پشتکار در هر رشته باعث موفقیت می­شود. به خاطر نام یک رشته یا دانشگاه، بازار کار و درامد و ... یک رشته ، به رشته مورد علاقه خود پشت پا نزنید

به نظر من  نیاز به این همه توضیح نداشت؛

فقط در یک کلمه:

برق یعنی عــــشـــــق

والسلام