یوزپلنگ به چه معناست آیا؟

همانگونه که مشخص است، یوزپلنگ ترکیبی از دو کلمه یوز و پلنگ است. یوز در فارسی، بن مضارع یوزیدن است و  فعل یوزیدن به معنای “جستن، جهیدن، جستجو و طلب کردن” می باشد و یوز را به جهت “جستجوی شکار” به این نام می خوانند. به عبارت دیگر یوز یعنی جوینده، طلب کننده و شکار کننده. از آنجا که از سگهای شکاری هم برای دنبال کردن و گرفتن شکار استفاده می شده، به آنها هم یوز گفته می شده است. با توجه به تعاریف فوق، بدیهی است که یوزپلنگ به معنای پلنگی است که به دنبال شکار می گردد و به اصطلاح با یوزیدن آنرا می گیرد. شاید بتوان گفت که در گذشته برخی بر این باور بودند که یوزپلنگ نوعی پلنگ است و عنوان “پلنگ شکاری” نیز دلیل دیگری بر این مدعا است. البته، برخی یوزپلنگ را نوعی یوز می دانستند که پدر یا مادر آن پلنگ باشد و به همین ترتیب، یوزشیر یعنی یوزی که یکی از والدینش شیر بوده است. بعلاوه، واژه دیگری بنام “هَوْبَر” در گذشته وجود داشته که آنهم به معنای یوز و توله یوز بوده، ولی به نظر می رسد که این کلمه امروزه منسوخ شده است.  با مراجعه به اشعار و متون قدیمی ایرانی، می توان دریافت که در گذشته این جانور با نام یوز شناخته و کمتر به آن یوزپلنگ گفته می شد.

سابقه استفاده از یوزپلنگ در شکار و همراهی آن با انسان، به بیش از ۵۰۰۰ سال پیش برمی گردد که در آن زمان سومریان این جانوران را تربیت کرده و برای شکار  با خود همراه می ساختند. اروپائیان نیز سابقه ای نسبتا طولانی در آشنایی با این جانور و استفاده از آن برای شکارهای خود دارند، ولی این بس مایه تعجب است که به رغم این آشنایی طولانی مدت، لینه، طبیعیدان بزرگ سوئدی در کتاب ارزشمند خود Systema naturae ، که در سال ۱۷۵۸ منتشر گردید و در آن جانوران بسیاری را رده بندی کرده بود، نامی از یوزپلنگ نبرده است. در سال ۱۷۷۶،شرِبِر Schreber، جانورشناس آلمانی بود که این جانور را با نام علمی Felis jubatus طبقه بندی نمود. ولی طبیعیدانان متوجه شدند که یوزپلنگ از جهات بسیاری با سایر گربه ها تفاوت دارد و سرانجام، جوشوا بروکس Joshua Brookes که صاحب یک موزه جانورشناسی و آناتومی در لندن بود، نام جنس یوزپلنگ رادر سال ۱۸۲۸ به Acinonyx تغییر داد.

چه جالب
حالا به هایی که از این دو تا یوز ایرانیو افغانی متولد می شن، تابعیت کجا رو دارن؟ ایران یا افغانستان؟