تبیان، دستیار زندگی

با توجه به تعابیر و تعاریف مختلف کارآفرینی و کاربرد گسترده آن در عرصه های مختلف انسانی، اقتصادی و سازمانی، تقسیم بندی های زیادی از آن ارائه شده است. بطوریکه کارآفرینی را در حد یک فرد، یک گروه، سازمان و حتی یک ملت می توان قابل طرح دانست. اما بطور کلی، کارآفرینی به دو نوع عمده " فردی" و " گروهی " تقسیم میشود.

کارآفرینی فردی، به دو نوع کارآفرینی شخصی یا مستقل و کارآفرینی درون سازمانی تقسیم می شود. شکل سازمانی کارآفرینی گروهی، تحت عنوان " کارآفرینی سازمانی " نام گرفته است.

کارآفرینی و تقسیم بندی های مربوط به آن را می توان در نمودار زیر نشان داد :

کارآفرینی


فردی گروهی یا سازمانی


درون سازمانی مستقل یا شخصی


1.کارآفرینی فردی

الف) کارآفرینی شخصی یا مستقل : فرآیندی است که کارآفرین به تنهایی طی می کند تا فعالیت کارآفرینانه ای را بطور آزاد یا مستقل و بصورت شخصی به ثمر برساند. این نوع کارآفرینی از انواع بسیار معمول و مرسوم آن است و از ابتدای سیر تحول کارآفرینی وجود داشته است. بطوریکه برخی افراد ماجراجو و جسور در عرصه های مختلف تجاری و اقتصادی، با تکیه بر قدرت خلاقیت و ابتکار شخصی، فرصت هایی را شناسایی و کشف کرده و با اقدام های مخاطره آمیز و جسورانه، کالا یا خدمت جدیدی را تولید و به بازار عرضه و یا اقدام به تاسیس سازمان یا موسسه جدیدی می کرده اند. بیشتر پیشرفت های علمی، فنی و صنعتی تمدن امروز، مدیون اقدام این افراد کارآفرین است که با به خطر انداختن سرمایه، موجودیت و شخصیت خود و صرف هزینه و وقت بسیار، محصول یا کالا یا سازمان جدیدی را ایجاد کرده اند.

ب) کارآفرین درون سازمانی : فرآیندی است که کارآفرین در درون سازمان طی می کند تا فعالیت کارآفرینانه ای را در سازمانی که معمولا سنتی و بوروکراتیک است، به ثمر برساند. بدین ترتیب، اگر فردی آغازگر فعالیت های مخاطره آمیز در شرکت باشد، به این فرآیند " کارآفرینی درون سازمانی " گفته می شود. بنابراین، کارآفرین سازمانی فردی است که در یک سازمان بزرگ همچون کارآفرین مستقل عمل می کند. کارآفرین سازمانی فردی است که محاسبه می کند چگونه یک ایده و فکر را به واقعیتی سودآور تبدیل نماید.

شباهت های زیادی بین " کارآفرینی مستقل " و " کارآفرینی درون سازمانی " وجود دارد ولی تفاوت آن ها در این است که کارآفرینی درون سازمانی، الزاما در داخل سازمان یا شرکت صورت می گیرد ولی کارآفرینی مستقل، خارج از سازمان و بصورت انفرادی انجام می شود.

2.کارآفرینی گروهی یا سازمانی

گونه ای از کارآفرینی است که جمع یا کل سازمان یا شرکت، به صورت گروهی آن را انجام می دهند. اگر این کارآفرینی در سازمانی انجام شود، به آن " کارآفرینی سازمانی " می گویند و سازمانی که این فرآیند در ان طی می شود را " سازمان کارآفرین " می نامند. بنابراین، کارآفرینی سازمانی یا شرکتی، فرآیندی است که سازمان و یا شرکت طی می کند تا همه کارکنان بتوانند در نقش کارآفرین، انجام وظیفه نمایند و تمام فعالیت های کارآفرینانه فردی و گروهی را بطور مستمر، سریع و راحت در سازمان به ثمر برسانند. در نتیجه، در فرآیند کارآفرینی سازمانی، کل شرکت و کارکنان، دارای روحیه و تفکر کارآفرین می شوند و بدان عمل می کنند.

ضرورت های بکارگیری کارآفرینی در بیمه

امروزه، بسیاری از سازمان ها و شرکت ها و بسیاری از بخش های اقتصادی و اجتماعی به لزوم کارآفرینی( از نوع فردی یا سازمانی) پی برده اند. این گرایش، عمدتا به دلیل شرایط و وضعیت های پیچیده جدیدی است که سازمان ها را با تنگناهای رقابتی و تکنولوژیکی مواجه ساخته و تداوم روش های سنتی را با مشکل جدی روبرو ساخته است. صنعت بیمه نیز از این قاعده مستثنی نیست و ضرورت های بسیاری وجود دارد که کاربرد کارآفرینی را در آن الزامی می سازد. بطوریکه شاید بتوان این ضرورت ها را با در نظر گرفتن جامعه جهانی و جامعه ایران، به دو دسته عام و خاص تقسیم کرد.

از ضرورت های عام در جامعه جهانی، می توان به وضعیت هایی همچون بوجود آمدن یا قرار گرفتن در وضعیت اقتصاد فراصنعتی و به تبع آن، گسترش بخش خدمات نسبت به بخش تولید صنعتی یا انقلاب خدمات و در نتیجه افزایش مشاغل خدماتی، روند کوچک شدن سازمان های بزرگ و به وجود آمدن سازمان های مجازی، اهمیت یافتن نیروی کار دانش مدار و لزوم تغییر شکل استخدام در سازمان های بزرگ به خود اشتغالی و تکیه بر دانش و مهارت شخصی و ... اشاره کرد.

به همین ترتیب، ضرورت های عام جمعیتی در جامعه ایران را می توان شرایطی همچون جمعیت جوان کشور و افزایش نیروی انسانی دارای آموزش عالی، افزایش افراد بیکار دارای آموزش عالی نسبت به کل جمعیت بیکار، افزایش ورودزنان به بازار کار و غلبه عرضه نیروی کار بر تقاضای آن دانست. همچنین، ضرورت های عام اقتصادی جامعه ایران، وجود مشکلات ساختاری اقتصادی و کاهش قدرت تولید جامعه، نیاز به ایجاد اشتغال در سطح وسیع، سوء مدیریت های ناشی از بکارگیری روش های سنتی و ... برشمرد. این موارد ضرورت هایی است که هر بخش اقتصادی و اجتماعی یا هر سازمان در جامعه جهانی و جامعه ایران و از جمله صنعت بیمه را مجبور خواهد ساخت تا برای انطباق با شرایط جدید و حفظ بقای خود، اقدامات لازم و تصمیم گیری های مناسب انجام دهد و یا محکوم به فنا و نابودی گردد. علاوه بر موارد فوق، شرایط خاص صنعت بیمه( به ویژه در ایران) ضرورت هایی را به وجود آورده که نشان می دهد کارآفرینی به شکل گسترده ای د آن می تواند کاربرد داشته باشد.

ویژگی های خاص مربوط به ماهیت فنی بیمه مانند تجاری بودن بیمه، خلاقیت پذیری و تنوع پذیری خدمات بیمه، امکان عرضه خدمات بیمه به شکل گسترده و توسط تک تک افراد به ویژه در بیمه های اشخاص را فراهم می کند. از سوی دیگر، ماهیت اشتغال زایی خدمات بیمه، ارتباط گسترده این صنعت با بخش خدمات در جامعه امروز و ماهیت فروختنی بودن خدمات بیمه، اهمیت فروش شخصی در بازاریابی بیمه و تناسب آن با کارآفرینی مستقل یا شخصی، کاربرد گسترده کارآفرینی را نشان می دهد. همچنین ضرورت های خاص مربوط به وضعیت صنعت بیمه در ایران مانند وجود بازار بالقوه بسیار بالا برای انواع رشته های بیمه ای در بخش های مختلف اجتماع، ضعف ساختاری و مدیریتی شرکت های بیمه به لحاظ بکارگیری نیروی کار متخصص و دانش مدار، عدم تناسب رشد خدمات شرکت های بیمه با رشد تکنولوژیک سایر سازمان ها و بخش های اجتماع و ... همگی حکایت از لزوم تصمیم گیری جدی برای بکارگیری روش های نوین و کارآفرینانه در صنعت بیمه دارند.

چگونگی کاربرد کارآفرینی در صنعت بیمه

اکنون این سوال مطرح می شود که:

" چگونه می توان کارآفرینی و روش های کارآفرینانه را در صنعت بیمه بکار بست و همچون سایر بخش ها سبب رشد و تویعه هرچه بیشتر آن گردید ؟ "

با توجه به تقسیم بندی انواع کارآفرینی، می توان کاربرد روش های کارآفرینانه در بخش های مختلف صنعت بیمه را به دو گونه کارآفرینی فردی و کارآفرینی گروهی در نظر گرفت و هریک از انواع کارآفرینی شخصی و درون سازمانی و کارآفرینی سازمانی را در شرکت بیمه یا شبکه فروش آن به صورت زیر نشان داد:

1. کارآفرینی فردی

الف) کارآفرینی شخصی( مستقل) واسطه های فروش بیمه

ب) کارآفرینی درون سازمانی در شرکت های بیمه

2. کارآفرینی گروهی یا سازمانی

الف) کارآفرینی سازمانی در شبکه فروش بیمه

ب) کارآفرین سازمانی در شرکت های بیمه

1/ الف) کارآفرینی شخصی( مستقل ) واسطه های فروش بیمه

عمده خدمات شرکت های بیمه از طریق بکارگیری روش های بازاریابی و توسط نماینده ها، کارگزاران، بازاریابان( واسطه ها) صورت می پذیرد، از اینرو بازاریابی بیمه، نوع خاصی از کارآفرینی است و نمایندگان و بازاریابان بیمه، خود به تنهایی کارآفرین بیمه به شمار می آیند. بنابراین، نمایندگان فروش شرکت های بیمه می توانند با بکارگیری انواع روشهای خلاقانه و کارآفرینانه، خدمات بیمه را به بیمه گذاران یا مشتریان عرضه نمایند. بدین ترتیب با توجه به اینکه امکان بازاریابی به صورت فردی یا شخصی وجود دارد، هریک از نمایندگان یا بازاریابان بیمه با اعمال انواع روش های فروش، در واقع نوعی کارآفرینی مستقل یا شخصی انجام می دهند. لذا واسطه های فروش باید با مطالعه و بکار بستن تکنیک های کارآفرینانه، سبب ارتقای سطح فعالیت و فروش بیمه ای خود شوند.

1/ ب) کارآفرینی درون سازمانی در شرکت های بیمه

شرکت های بیمه، موسساتی هستند که به کار کارشناسی و شناخت و تحلیل ضوابط و شرایط فنی بیمه ای متکی می باشند. به همین دلیل، نقش افراد تحصیل کرده و دانش مدار( به ویژه رشته تخصصی بیمه) می تواند حائز اهمیت بسیار باشد. بنابراین، افراد در شرکت های بیمه( چه کارمندان و کارشناسان و چه مسئولین و مدیران) می توانند در نقش " کارآفرین درون سازمانی " ظاهر شوند و سبب ابداع روش ها و طرح های نو، هم در زمینه ارائه پوشش های بیمه ای و صدور بیمه نامه و هم بررسی خسارت و جبران زیان های وارد به بیمه گذاران شوند.

شناخت دقیق اصول و ضوابط فنی بیمه و احساس مسئولیت در قبال نواقص و نارسایی های فنی و حساسیت نسبت به عدم رضایت بیمه گذاران، از جمله مواردی است که می تواند مورد نظر تک تک کارمندان، کارشناسان و یا مسئولین و مدیران شرکت های بیمه باشد و هریک با ایفای نقش " کارآفرینی درون سازمانی " سعی در رفع این نواقص نمایند.

2/ الف) کارآفرینی سازمانی در شبکه فروش بیمه

شبکه فروش صنعت بیمه، متشکل از نمایندگی ها و کارگزاران حقیقی و حقوقی است که در قالب دفاتر و موسسات خدمات بیمه ای، پوشش های بیمه را عرضه می کنند. بسیاری از این موسسات، دارای اختیار صدور بیمه نامه یا پرداخت خسارت هستند و لذا دارای قدرت و سرعت عمل بیشتری در ارائه خدمات به مشتریان خود می باشند.

نمایندگی ها و موسسات بیمه می توانند با بکارگیری افراد زیادی تحت عنوان بازاریاب یا مشاور بیمه، تعداد بیشتری از مشتریان بالقوه را مورد هدف قرار دهند. آموزش و بکارگیری این بازاریابان، بخصوص در رشته های بیمه اشخاص و عمر و سعی در بکارگیری تکنولوژی های نوین اطلاعاتی و ارتباطی و پشت سر گذاشتن روش های سنتی فروش بیمه به طور کلی، به کار بستن روش های خلاقانه نوین، همگی استراتژی های کارآفرینانه ای است که این موسسات به صورت سازمانی می توانند اتخاذ نمایند. تدوین و اجرای چنین استراتژی های کارآفرینی سبب می شود تمام کارکنان و بازاریابان و دست اندرکاران مستقیم فروش بیمه ای دارای روحیه، تفکر و عمل کارآفرینی شوند و از این طریق سبب افزایش فروش گردند.



2

/ ب) کارآفرینی سازمانی در شرکت های بیمه

شرکت های بیمه نیز بایستی از طریق سیاستگذاری کلان و اتخاذ استراتژی های کارآفرینانه و بسط فرهنگ کارآفرینی در سطح سازمان، سبب ایجاد تفکر کارآفرینی در تمام پرسنل و تبدیل شرکت بیمه به یک " سازمان کارآفرین بیمه " گردند. شرکت یا سازمان کارآفرین بیمه، شرکتی است که با ابداع روش های نو در ارائه خدمات بیمه، سبب نوآوری در پوشش ها و خدمات جدید و عرضه آن ها به بازار، به گونه ای مناسب تر از سایر رقبا می گردد. چنین شرکتی می تواند در شرایط رقابتی امروز، از یکسو موجودیت و تداوم فعالیت و بقای خود را تضمین کند و از سوی دیگر سبب توسعه فرهنگ بیمه در سطح جامعه شود.