تبیان، دستیار زندگی

پل قوزیوند

این پل در سه و نیم کیلومتری شمال شرقی شهر بیستون و در مسیر جاده آسفالته صحنه به کرمانشاه قرار دارد. این پل که به نام های قوزیوند و اتحادیه معروف است، در جهت شرقی – غربی بر روی رودخانه زرداب ساخته شده است. پل قوزیوند به طول 30/18 متر و دارای سه پایه و دو دهانه است.

از پایه اول تنها نمای غربی آن دیده می شود و قسمت های دیگر آن به وسیله انباشت خاک پوشیده شده است. در نمای جنوبی این پایه بخش هایی از آب شکن دورده ساسانی قابل رویت است که بر روی آن با اندکی عقب نشینی، آب شکن دوره پهلوی ساخته شده است. پایه دوم نیز مانند پایه اول در دو مرحله ساخته شده است. دوره اول ساخت آن به دورده ساسانی تعلق دارد. از سنگ های پایه ساسانی تنها یک ردیف قابل رویت است. در دوره پهلوی بر روی پایه ساسانی، پایه ای به ابعاد کوچک تر ایجاد کردند. پایه سوم نیز مانند پایه اول بلافاصله بر روی سنگ های دوره ساسانی احداث شده است. بخش هایی از این پایه به وسیله خاک پوشیده شده است. از سنگ های پایه ساسانی دو ردیف قابل رویت است. بر روی پایه ساسانی، پایه پهلوی ایجاد شده و شامل چهار ردیف سنگ های پلاک است.

طاق های هر دو دهانه از نوع طاق های هلو چین است. آجرهای به کار رفته در این طاق ها به ابعاد 7×24×24، 5×24×24 و 5× 27×27 سانتیمتر است. متأسفانه جان پناه این پل تخریب شده و تنها اثری از آن باقی مانده است.

در نمای جنوبی پل، قوس طاق ها اندکی از سطح دیوار جلو آمده است. در حد فاصل این قوس ها و نمای دیوار، یک ردیف آجر تراش خورده به صورت دایره اطراف قوس را احاطه کرده است. در دو طرف هر طاق، تزییناتی به چشم می خورد. این تزیینات به صورت ستون نماهای شش ضلعی است که هم سطح تیزه طاق شروع شده و احتمالاً تا روی دیوار جان پناه ها ادامه داشته است. ولی متأسفانه بخش فوقانی این ستون نماها از بین رفته است. تعداد این ستون نماها چهار عدد است. نمای شمالی پل تخریب شده است و به نظر می رسد از هر جهت شبیه نمای جنوبی باشد.

در حدفاصل طاق دهانه ها، کتیبه سنگی به ارتفاع شصت دو سانتیمتر در قسمت فوقانی ناودان شمالی دیده می شود. متن کتیبه حاکی از زمان تکمیل این پل به سال 1305 ش توسط اداره فواید عامه کرمانشاه است. شواهد باستان شناختی نشان می دهد پایه های سنگی این پل در اواخر دوره ساسانی ساخته شد، ولی هرگز در این دوره به اتمام نرسید. بر اساس کتیبه موجود، این پل در دوره پهلوی اول کامل شد.

پل بیستون

پل بیستون در حاشیه شرقی شهر بیستون و بر روی رودخانه دینور آب قرار دارد. این پل به نام های پل کهنه، پل شاه عباسی، پل صفوی، پل نادر آباد و پل دینور آب نیز معروف است. این پل به طور 144 متر و عرض 60/7 متر با جهت شرقی غربی و با پایه های شش ضلعی ساخته شده است. قسمت داخلی پایه ها با قلوه و لاشه سنگ به همراه ملاط گچ و روکار آن از سنگ های تراشیده، چیده شده است. بر روی برخی از این سنگ ها، نشانه هایی از سنگ تراشان ساسانی به اشکال مختلف دیده می شود.

پل بیستون دارای چهار دهانه – دو دهانه کوچک و دو دهانه بزرگ – است. طاق تمام دهانه ها به جز دهانه دوم از نوع طاق های جناغی و طاق دهانه سوم از نوع طاق های هلو چین است. شکل این نوع طاق بیضی نزدیک به دایره است.

شواهد و مدارک باستان شناختی نشان می دهد پایه های سنگی این پل در دوره ساسانی ساخته شد؛ هر چند در آن دوره هرگز موفق به تکمیل آن نشدند. در دوره حکومت حسنویه یکی از سلسله های محلی کرد. اقدام به تکمیل پل کردند. از این دوره تنها طاق های دهانه سوم و چهام و همچنین پشتبندهای مدور آن باقی مانده است. پس از حسنویه ها در دوره ایلخان، دهانه اول پل که بزرگ تر از دهانه آن است، به همراه پشتبندهای مثلثی بازسازی شد. در دوره صفویه نیز نمای پل مورد بازسازی قرار گرفت. در زمان پهلوی نیز طاق دهانه دوم این پل ساخته شد.

پل خسرو

این پل در دو کیلومتری جنوب غربی شهر بیستون، بر سر راهی که از بیستون به تخت شیرین و سرماج می رود، بر روی رودخانه گاما سیاب ساخته شده است. این پل 80/152 متر طول و 20/7 متر عرض دارد و شامل نه پایه و ده دهانه است. هر یک از پایه ها شش ضلعی و از سه قسمت تشکیل شده است: قسمت میانی مستطیل شکل است و در دو طرف آن، دو آب شکن مثلثی شکل قرار دارد. پایه ها با مصالح لاشه سنگ، ملاط گچ و سنگ های تراشیده چیده شده اند. بر روی برخی از بلوک های سنگی پل، نشانه هیی از سنگ تراشان ساسانی به اشکال مختلف نقش بسته شده است. این بلوک های سنگی مکعب مستطیل شکل با بست های آهنی به یکدیگر متصل شده اند. پایه های پل بر روی بستر سنگ فرش شده رودخانه بالا آمده اند.

این بستر سنگی به صورت سکوی سراسری است و مانع شستن کف رودخانه می شود و ارتفاع سطح آب را تنظیم می کند.

از طاق چشمه ها و گذرگاه پل آثاری بر جای نمانده است. در سال های اخیر بر روی پایه های سنگی این پل، پلی فلزی به پهنای بیش از یک متر، برای تردد افراد محلی ساخته اند. پل ساسانی خسرو در مسیر جاده ای از دوره ساسانی قرار دارد. بقایای این جاده در دو طرف پل به طول چند کیلومتر دیده می شود. پهنای این جاده هفت متر است و با قلوه سنگ و ملاط گچ فرش شده است.

خانه خواجه باروخ

این خانه به شیوه درون گرا در بخش یهودی نشین محله قدیمی فیض آباد شهر کرمانشاه ساخته شده است. این خانه از طریق هشتی به حیاط بیرونی و از آن جا با عبور از دالانی سراسری به حیاط اندرونی راه دارد. در اطراف حیاط اندرونی مجموعه ای از اتاق های مسکونی قرار دارد. در نمای ایوان های این بنا، ستون های آجری به کار رفته است که دارای سرستون های آجری به صورت پله ای و مقرنسی است. این خانه از معدود خانه های قاجاریه کرمانشاه است که حمام دارد. این خانه توسط خواج باروخ یکی از تجار کلیمی کرمانشاه در عصر ناصری ساخته شد و امروز به نام خانه «رنده کش» - آخرین مالک آن – معروف است. از دیگر خانه های استان می توان به خانه صمدی، خانه خدیوی و ... اشاره کرد.

کتاب: میراث فرهنگی استان کرمانشاه

خانه معین الکتاب

این خانه در محله قدیمی «علاف خانه» شهر کرمانشاه قرا دارد. راه دسترسی به آن از طریق کوچه توکل و فیض مهدوی میسر است. این خانه از نوع خانه های درون گر است و با عبور از هشتی به حیاط بیرونی و از طریق راهرویی دراز به حیاط اندرونی راه می یابد. این راهرو با زاویه نود درجه دو حیاط را به هم متصل می کند. به عبارتی امکان دید مستقیم از حیاط بیرونی به حیاط اندرونی وجود ندارد . اندرونی که بخش اصلی بنا محسوب می شود، به صورت حیاط نسبتاً بزرگی به مساحت 154 متر مربع است. بخش اندرونی در سه طرف حیاط دارای فضاهای مسکونی است و در ضلع جنوبی که اتاق ندارد، با طاق نماهایی تزیین شده است. در ضلع شمالی حیاط، میهمان خانه بزرگی وجود دارد. بانی و مالک این خانه میرزا حسن خان مدنی معروف به «معین الکتاب» است. میرزا حسن خان از جمله آزادی خواهان صدر مشروطیت است و در کرمانشاه بیشتر او را به نام دبیر اعظم می شناسند.

قابلیت‌های گردشگری پاوه

شهرستان پاوه و منطقه اورامانات به دلیل داشتن جاذبه‌های فراوان طبیعی و تاریخی، قابلیت جذب گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را داشته و از پتانسیل‌های خوبی در این زمینه برخوردار می‌باشد.

از دیدنی‌های این منطقه می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:

کوه‌های سر به فلک کشیده، جنگل و طبیعتی زیبا، دیدنی و فرح بخش.

غارهای دیدنی و وسیع، مانند غار قوری ‌قلعه (بزرگ‌ترین غار آبی آسیا و جز شكیل‌ترین غارهای جهان)

رودخانه بزرگ سیروان و دره‌های عمیق امتداد آب این رودخانه.

چشمه بزرگ آب معدنی بل "منصوب به یكی از خدایان آب" که محل خروج این آب جایی زیبا و دیدنی است.

آثار باستانی نظیر باقی‌مانده دومین آتشکده‌ی ایران در دوره پیامبر زردشت که 750 سال قبل از اسلام فعال بوده است.

صنایع دستی بی‌نظیر مانند: چوخه و رانک (لباس مردانه)، کلاش (گیوه)، نمدمالی، گلیم و جاجیم‌بافی، فرنجی‌سازی و فرش‌بافی.

هم‌چنین از محصولات صادراتی شهرستان پاوه می‌توان به گردو، بادام، انگور، انجیر‌، فرآورده های دامی و... اشاره كرد.

منبع: نمای ایران

وجه تسمیه پاوه

نام پاوه را به "پاوه" سردار یزدگرد سوم (آخرین پادشاه ساسانی) منسوب می‌دانند كه جهت جلب حمایت كردها، روانه این ناحیه ‌شد و مورد احترام اهالی قرار گرفت. بعدها به خاطر تجلیل از آن سردار، این ناحیه را پاوه نامیدند. "قلعه دژ" و "پاسگه" نیز كه هنوز در پاوه وجود دارند بازمانده و باروی عهد آن سردار است. ظاهرا در محلی نزدیك پاوه كه اكنون "جنگاه" نامیده می‌شود، مردم پاوه با سعد وقاص (سردار سپاه عربان در نبرد قادسیه) جنگیده‌اند.

گویش در منطقه پاوه

مردم این منطقه‌ به‌ گویش اورامی، از زبان کردی تکلم می‌کنند که‌ یکی از زبان‌های باستانی ایران بوده و کتاب اوستا که کتاب مقدس زرتشت است به این زبان نگاشته شده است؛ به همین دلیل است كه این منطقه را در گذشته «اورامانات» می‌نامیدند.

آب و هوای پاوه

منطقه‌ای که‌ پاوه‌ در آن واقع شده، بسیار خوش آب و هوا بوده و در کنار کوهستان اورامانات (در میان دو کوه شاهو و آتش‌کده) بنا گردیده است.

آب و هوای منطقه نسبتا سرد، مایل به اعتدال و نیمه مرطوب می‌باشد. هم‌چنین وجود چشمه‌های فراوان، آب‌های روان، همراه با جنگل‌ها، مراتع و باغات سرسبز جلوه خاص و زیبایی به این منطقه بخشیده است.

موقعیت جغرافیایی شهر پاوه

پاوه یکی از شهرهای شمالی استان کرمانشاه و مرکز شهرستان پاوه‌ می‌باشد. شهرستان پاوه یکی از 13شهرستان استان کرمانشاه است كه از شمال به استان كردستان، از جنوب به شهرستان جوانرود، از باختر به مرز ایران و عراق و از خاور به استان كردستان محدود می‌گردد. شهر زیبا و تاریخی پاوه با قدمت تاریخی بیش از 3 هزار سال، به فاصله 112 کیلومتری از مــرکز استان و 45 کیلومتری تا نقطه صفر مرزی قرار داشته و جمعیتی بالغ بر 22000 نفر دارد.

سازه‌ها و منازل مسكونی در این شهر به گونه‌ای طراحی شده است كه در بیش‌تر موارد پشت‌بام خانه‌ای كه در ارتفاع كم‌تری از دامنه كوه ساخته شده است حیاط منزلی است كه چند متر بالاتر ساخته شده است. به همین دلیل پاوه را شهر "هزار ماسوله" می‌نامند.