تبیان، دستیار زندگی

بلبل از جلـــــوه گل، نغمه داوود نـــمود       نغمـــــه‏اش درد دل غمــــــزده بهبود نمود

ســاقى از جام جهان‏تاب به جانِ عـــاشق      آنچه با جــان خلیل، آتش نمـــرود نمود

بنده عشقِ مسیحـــــا دم آن دلـــــدارم       كه بـه یُمن قدمش، هستى من دود نمود

در پریشانى ما هر چه شنیدى، هیچ‏است       هیچ را كس نتـــوانست كه نابـود نمود

نازم آن دلبــــر پـــــر شـــور كه با صهبایش        پــرده بــــردارِ رُخ عـابــد و معبود نمود

قدرت دوست نگــــر كز نگهى از سر لطف         ســــاجـد خاك در میكده مسجود نمود

كــور كورانه به میخانه مرو، اى هشیار         خـــانه عشق بــــود، جــــــامه تزویر برآر

عـاشقانند در آن خانه، همه بى سر و پا         سروپـــایى اگرت هست، در آن پانگذار

تــــو كه دلبسته تسبیحى و وابسته دیر         ســـاغر بــــاده از آن میكده، امید مدار

پاره كن سبحه و بشكن درِ این دیر خراب      گر كه خـواهى شوى آگاه، ز سرّالاسرار

گـر ندارى سر عشاق و ندانى ره عشق       سر خــود گیر و ره عشق به رهوار سپار

باز كن این قفس و پاره كن این دام از پاى       پرزنان، پـــــرده‏دران رو به دیــــار دلدار

جامى بنوش و بر در میخانه، شاد باش        در یـاد آن فرشته كه توفیق داد، باش

گــــر تیشــــــــه‏ات نباشد تا كوه بركنى        فرهــاد باش در غم دلدار و شاد باش

رو حلقـــــــه غلامى رندان به گوش كن        فرمــــــانرواى عالم كون و فساد باش

در پیچ و تاب گیسوى ساقى، ترانه ساز        با جان و دل لواى كش این نهاد، باش

شـــــاگرد  پیرمیكده شو در فنون عشق       گــردن فرازْ بر همه خلق، اوستاد باش

مستان، مقام را به پشیزى نمــــى‏خرند       گـــو خسرو زمـــــــانه و یا كیقباد باش

فـــــــرزند دلپذیر خـــــــــرابات، گر شدى       بگــذار ملك قیصر و كسرى به باد باش

بر در میكده، پیمانه زدم خرقه به دوش         تا شـــود از كفـم آرام و رَوَد از سر هوش

از دم شیخ، شفاى دل من حاصل نیست         بایدم، شكــوه برم پیش بت باده فروش

نه محقق خبرى داشت، نه عارف اثرى     بعد از این، دست من و دامن پیرى خاموش

عالم و حوزه خود، صوفى و خلوتگه خویش         ما و كوى بت حیرت‏زده خانه به دوش

از در مـدرسه و دیر و خرابات شدم            تا شــــــوم بر در میعادگهش حلقه به گوش

گوش از عربده صوفى و درویش ببند          تا به جــانت رسد از كوى دل،  آواز سروش

عهدى كه بسته بودم با پیر مى فروش      در ســـال قبل، تــــــازه نمودم دوباره دوش

افسوس آیـــدم كه در این فصل نوبهار       یاران تمام، طـــــرف گلستان و من خموش

من نیز با یـــكى دو گُلنـــــــدام سیم‏تن      بیرون روم به جانب صحرا، به عیش و نوش

حیف است این لطیفه عمر خــداى داد       ضـــــــایع كنــــم به دلق ریایىّ و دیگجوش

دستى به دامـــــن بت مه طلعتى زنم       اكنون كه حاصلم نشد از شیخ خرقه پوش

از قیل و قــال مدرسه‏ام، حاصلى نشد      جــــــز حرف دلخراش پس از آنهمه خروش

حالـــى به كنج میكده، با دلبرى لطیف       بنشینم و ببندم از این خلق، چشم و گوش

دیگـر حدیث از لب "هندى" تو نشنوى     جـــــز صحبت صفاى مى و حرف  مى‏فروش

بیــــدل كجـا رود، به كه گوید نیاز خویش؟       با ناكسان چگونه كند فاش، راز خویش؟

با عــــــاقلانِ بى‏خبر از ســــوز عاشقى         نتــوان درى گشود ز سوز و گداز خویش

اكنـــون كـــه یار راه ندادم به كوى خود          مـــــا در نیاز خویشتن و او به ناز خویش

با او بگــو كه: گوشه چشمى ز راه مهر         بگُشــــــا دمى به سوخته پاكباز خویش

مـــــــــــا عاشقیم و سوخته آتش فراق         آبـــــــى بریز، با كف عاشق نواز خویش

بیچاره‏ام ز درد و كسى چاره ساز نیست         لطفـــى نماى، با نظر چاره ساز خویش

با مــــــوبدان بگو: ره ما و شما جداست         ما با ایـــاز خویش و شما با نماز خویش

دست افشـان به سر كوى نگار آمده‏ام          پــــاى‏كــــوبان ز پـــى نغمه تار آمده ام

حـــاصل عمــــر اگــر نیْم نگاهى باشد           بهـــــر آن نیم نگـــــــه، با دل زار آمده ام

باده از دست لطیف تو در این فصل بهار          جـان فزاید كه در این فصل بهار آمده ام

مطرب عشق كجا رفته، در این فصل طرب   كه به عشق و طربش باده گسار آمده‏ام

در میخانه گشایید كه از مسلخ عشق             بــه هــــــواى رُخ آن لاله عذار آمده‏ام

جـــــامه زهـد دریــدم، رهم از دام بلا             بــــــاز رستم، ز پى دیـــــــدن یار آمده‏ام

به تماشاى صفاى رخت، اى كعبه دل            به صفــا پشت و سوى شهر نگار آمده‏ام

بــــــر در میكــده بگذشته ز جان، آمده‏ام         پشت پایى زده بر هر دو جهان، آمده‏ام

جـان كه آیینه هستى است در اقلیم وجود        بـر زده سنگ به آیینـــه جــان، آمده‏ام

سـرّهستى چو نشد حاصلم از ملك شهود       در نهانخــانه پى ســـرّ نهــــان، آمده‏ام

جلـوه روى تو بى منّت كس مقصود است         كـاین همه راهْ كران تا به كران آمده‏ام

دستگیرى كنم اى خضر كه در این ظلمات         پـــى سرچشمــــه آب حَیــَوان آمده‏ام

همّت اى دوست كه من، چشم ببستم ز جهان    به سر كوى تو، چشمِ نگران آمده‏ام

خوشدل از عاقبت كار شو، اى "هندى"، از آنك       بر در پیـر ره از بخت جوان آمده ام

پــــروانــــــه وار بر در میخانــه، پر زدم         در بستــه بــــود با دل دیـــــوانــــه در زدم

خـــوابم ربود، آن بت دلدار تــا به صبح       چـــــون مرغ حق، ز عشق ندا تا سحر زدم

دیـدار یـــــار گر چه میسر نمـى شود        مـــن در هــــواى او، به همـــه بام و بر زدم

در هـر چه بنگــرى، رخ او جلوه‏گــر بُوَد       لـــوح رُخش به هــــر در و هـــر رهگذر زدم

در حـال مستى، از غم آن یار دلفـریب        گاهى به سینه، گاه به رُخ، گـه به سر زدم

جـــان عزیـز من، بت من چهره باز كرد       طعنــــه به روى شمس و بــه روى قمر زدم

یارم به نیم غمزه چنان جان من بسوخت      كآتش به ملك خــاور و هــــم، بــاختر زدم

در دلـــــــم بـــــود كه آدم شوم؛ امّا نشدم      بــــى‏خبر از همه عالم شوم؛ امّا نشدم

بـــــــر درِ پیــــــرِ خــرابـــات نهم روى نیاز       تا بــه این طایفه محرم شوم؛ امّا نشدم

هجرت از خویش كنم، خانه به محبوب دهم     تا بـــه اسمـــــاء معلّم شوم؛ امّا نشدم

از كف دوست بنوشم همه شب باده عشق  رستــــه از كوثر و زمزم شوم؛ امّا نشدم

فــارغ از خـویشتن و واله رخسار حبیب         همچنــــان روح مجسم شوم؛ امّا نشدم

سر و پا گوش شوم، پاى به سر هوش شوم   كـــــز دَم گرم تو مُلهَم شوم؛ امّا نشدم

از صفـــــا راه بیابــــــم به ســـوى دار فنا        در وفــــا یــــــار مسلّم شوم؛ امّا نشدم

خواستم بر كنم از كعبه دل، هر چه بت است     تــا بــرِ دوست مكرّم شوم؛ امّا نشدم

آرزوهــا همـه در گور شد اى نفس خبیث       در دلــــم بــــود كـه آدم شوم؛ امّا نشدم