تبیان، دستیار زندگی

دیدگاه های امام خمینی درباره ضرورت عبرت گیری « روحانیت و مردم » از وقایع تاریخ معاصر و پرهیز از اختلاف و تفرقه
اشاره
یكی از موضوعاتی كه در كتاب شریف « صحیفه امام » به طور مكرر و در مناسبت ها و دیدارهای گوناگون حضرت امام خمینی با علما و روحانیون و اقشار مختلف مردم و مسئولان و مدیران نظام اسلامی ثبت و درج گردیده است ضرورت درس آموزی و عبرت اندوزی از وقایع تاریخ معاصر است . نهضت مشروطه و نهضت ملی و حضور محوری فقها و علمای دین در بنیان نهادن و رهبری این جنبش ها بارها توسط امام خمینی مطرح گردید و به صورت هشدار و بیدارباش فقها و علمای اسلام و همه زمامداران و مسئولان و تمام قشرهای مردم جامعه را مخاطب قرار داد.
تعابیری چون « تاریخ یك درس عبرت است » و « ما باید از تاریخ عبرت بگیریم » در كلام و بیان امام با ذكر وقایع و رخدادهای تلخی همراه می گردد كه در نهضت مشروطه و نهضت ملی به وقوع پیوست و باعث شد در یك جنگ روانی تمام عیار شخصیت های نستوه و وارسته ای چون آیت الله شهید شیخ فضل الله نوری و آیت الله سیدابوالقاسم كاشانی در جامعه و در میان مردم هتك حرمت شوند و با دست های مرموز دشمنان آگاه و دوستان ناآگاه در مظلومیت و غربت قرار گیرند و همه چیز به نفع « مشروطه خواهان مستبد! » و « ملی گرایان ملت ستیز » ! خاتمه یابد و قلدران و آزادی كشان به نام آزادی و مردم گرایی موجودیت اسلام و روحانیت و ملت را به طور عملی از تحرك و تاثیر بیندازند و آن كنند كه كردند!
آنچه در این میان در پیشرفت اهداف دشمن تاثیر فراوان داشت اختلاف و غفلت گروهی از علمای دین و فریب خوردگی توده های مردم از حربه های دشمنان خارجی و ایادی داخلی آنان بود.
آنچه پیش روی دارید گزیده ای است از سخنان امام درباره این وقایع تلخ كه مرور و تفكر در آن برای امروز ما درس و عبرت است .

من امروز مغتنم است كه در حضور آقایان یك مطلبی را عرض كنم و این مطلب مال همه است . نه مال شما آقایان مال همه . هم مسئولین كشور است و هم مردم . ما تجربه هایی كه برایمان نقل شده است یا از تجربه هایی كه خودمان در جریانش بودیم باید یك ملتی را در نظر داشته باشیم . در دوران مشروطه را كه همه آقایان شنیده اند یك عده ای كه نمی خواستند كه در این كشور اسلام قوه داشته باشد و آنها دنبال این بودند كه اینجا را آن وقت به طرف اروپا بكشند. آنها جوسازی كردند به طوری كه مثل مرحوم آقا شیخ فضل الله كه آن وقت یك آدم شاخصی در ایران بود و مورد قبول بود همچو جوسازی كردند كه در میدان علنی ایشان را به دار زدند و پای آن هم كف زدند. و این یك نقشه ای بود برای اینكه اسلام را منعزل كنند و كردند. و از آن به بعد دیگر نتوانست مشروطه یك مشروطه ای باشد كه علمای نجف می خواستند. حتی قضیه مرحوم آقا شیخ فضل الله را در نجف هم یك جور بدی منعكس كردند كه آنجا هم صدایی از آن درنیامد. این جوی كه ساختند در ایران و در سایر جاها این جو اسباب این شد كه آقا شیخ فضل الله را با دست بعضی از روحانیون خود ایران محكوم كردند و بعد او را آوردند در وسط میدان و به دار كشیدند و پای آن هم ایستادند كف زدند و شكست دادند اسلام را در آن وقت . و مردم غفلت داشتند از این عمل حتی علما هم غفلت داشتند. این كه آنجا بود.
ما در زمان خودمان هم آقای كاشانی را دیدیم . آقای كاشانی از جوانی در نجف بودند و یك روحانی مبارز بودند. مبارزه با استعمار آن وقت البته انگلستان بود مبارزه با او. در ایران هم كه آمدند تمام زندگی شان صرف همین معنا شد و من از نزدیك ایشان را می شناختم . در یك وقت وضع ایشان طوری شد كه وقتی كه از منزل می خواست حركت كند فرض كنید بیایند به مسجدشاه مسجدشاه مطلع می شد درنظر داشتند اعلام می شد این طور بود وضع ایشان . بعدش دیدند كه اگر یك روحانی در میدان باشد لابد اسلام را در كار می آورد این حتمی است و همین طور هم بود. از این جهت شروع كردند به جوسازی . آن طور جوسازی كردند كه یك سگی را عینك به آن زدند ـ و آن طور كه من شنیدم ـ عینك زدند و از طرف مجلس آوردند این طرف و به اسم آیت الله .و من خودم در یك مجلسی بودم كه مرحوم آقای كاشانی وارد شد در آن مجلس مجلس روضه بود هیچ كس پا نشد. من پا شدم و یكی از علمای تهران كه الان هم هستند و من جا دادم به ایشان ـ جا هم ندادند ـ این جو را درست كرده بودند برای آقای كاشانی كه دیگر از منزلش نمی توانست بیرون بیاید در یك اتاقی محبوس بود در منزلش طوری كه نمی توانست بیرون بیاید... آنجا هم شكست دادند مسلمین را شكست دادند.
از شیاطین غافل نباشید. این شیاطین به هر چیزی كه می توانند متشبث می شوند و به هر راهی می خواهند در دل این ملت رخنه كنند. قضیه حمله نظامی آن قدرها مهم نیست . جوابش را بحمدالله سلحشوران اسلام می دهند و داده اند. رسانه های گروهی هم دیگر حرف هایشان تاثیری ندارد در دنیا برای اینكه معلوم شده است كه اینها چكاره اند و مسائل شان یك مسائلی است كه باور نمی كنند نمی توانند بازی بدهند ملت های ما را. آنچه كه امروز آنها دست به آن زده اند قضیه ایجاد ـ به خیال خودشان ـ تفرقه است مثلا می گویند راه فلان مقام خط فلان مقام چی است و خط فلان مقام هم مقابل اوست . دو مقامی كه هر دو و سایر مقامات همه با هم هستند و در همه چیزها با هم دوست و برادر هستند و آنها خودشان می دانند كه راهی جز همان راهی كه همه دارند ندارند لكن ساده دل ها ممكن است كه گاهی باور كنند. راه فلان حوزه چی هست . راه فلان حوزه چی هست راه فلان آقا چی هست راه فلان آقا چی هست راه روحانیون فلان قسم شان چی است راه فلان قسم شان چی است . خطوط مختلفی آنها عرضه می كنند و به مردم می خواهند بباورانند كه یك همچو مسائلی هست در ایران و اینها هر كدام یك خط خاصی دارند در صورتی كه مسئله اینطور نیست . هیچ خطی جز خط اسلام در ایران نیست و همه باهم در یك خط هستند. آقایانی كه در ماه محرم و صفر منبر می روند وظایف زیادی در این ابوابی كه ما الان در آن هستیم دارند. یكی همین محكوم كردن این كسانی كه یك همچو حرف هایی را می زنند كه كی خط چه دارد و كی خط چی . باید به مردم گفت كه اینها دشمنان شمایند كه می خواهند به شما مطالبی عرضه كنند كه شما را از بعضی مقامات یا از همه دلسرد كنند.
امروز همه مقامات با هم هستند. همه روسایی كه در كار هستند همه اینها با هم هستند و همه برای اسلام دلسوزی می كنند و برای اسلام حركت می كنند خطوط مختلفی ما نداریم در ایران . اینها افترایی است كه دشمن های ما و ایادی آنها درست می كنند. بعد از اینكه مایوس شدند از قیام مسلحانه و مایوس شدند از حمله و از راه های مختلفی كه تاكنون اعمال كردند حالا این هم یك راهی است كه پیش گرفته اند كه « حوزه علمیه قم » چه می گوید و حوزه « روحانیت مبارز تهران » چی می گوید و روسا فلان رئیس با چند نفر یك راهی دارند فلان رئیس یا چند نفر راه دیگری دارند روحانیین هر جا یك مطلبی دارند. در صورتی كه مسائل این نیست ...
تاریخ یك درس عبرت است برای ما. شما وقتی كه تاریخ مشروطیت را بخوانید می بینید كه در مشروطه بعد از اینكه ابتدا پیش رفت دست هایی آمد و تمام مردم ایران را به دو طبقه تقسیم بندی كرد. نه ایران تنها از روحانیون بزرگ نجف یك دسته طرفدار مشروطیت یك دسته دشمن مشروطه علمای خود ایران یك دسته طرفدار مشروطه یك دسته مخالف مشروطه . اهل منبر یك دسته بر ضد مشروطه صحبت می كردند یك دسته بر ضد استبداد. در هر خانه ای دو تا برادر اگر بودند مثلا در بسیاری از جاها این مشروطه ای بود آن مستبد. و این یك نقشه ای بود كه نقشه هم تاثیر كرد و نگذاشت كه مشروطه به آن طوری كه علما بزرگ طرحش را ریخته بودند عملی بشود. به آنجا رساندند كه آنهایی كه مشروطه خواه بودند به دست یك عده كوبیده شدند. تا آنجا كه مثل مرحوم « حاج شیخ فضل الله نوری » در ایران برای خاطر اینكه می گفت باید « مشروطه مشروعه » باشد و آن مشروطه ای كه از غرب و شرق به ما برسد قبول نداریم در همین تهران به دار زدند و مردم هم پای او رقصیدند یا كف زدند. در مشروطه در عین حالی كه ابتدائش نبود این مسائل لكن آنهایی كه می دیدند كه از مشروطه ضربه می بینند منافعشان از بین می رود ـ نمی گذارد ـ قانون اساسی كه موافق با اسلام باید باشد و اگر مخالف شد قانونیت ندارد نمی گذارد كه اینها هركاری می خواهند بكنند بكنند یك دسته از همان مستبدین مشروطه خواه شدند و افتادند توی مردم . همان مستبدین بعدها آمدند و مشروطه را قبضه كردند و رساندند به آنجایی كه دیدید و دیدیم .
زمان « میرزای شیرازی » هم می خواستند یك همچو كاری بكنند. مرحوم میرزا كه دخانیات را تحریم فرمود شیاطین افتادند و در بین مردم و به آنجا رساندند كه بعضی از اهل علم بعضی از شهرها بالای منبر ـ به طوری كه نقل می كنند ـ قلیان كشید بر ضد حكم مرحوم میرزا لكن میرزا چون قدرتش قدرت فوق العاده بود و از این طرف هم طرفداران او مثل میرزای آشتیانی قوی بود و قدرتمند نتوانستند آنجا كاری بكنند. در مشروطه اینطور نبود در مشروطه هر دو طرف قوی بودند. نجف بعضی علمای درجه اول مخالف بودند بعضی علمای درجه اول موافق بودند. در ایران هم بین علما همین جور اختلاف را ایجاد كردند و این اینطور نبود كه خود به خود ایجاد شد ایجاد كردند در بین آنها. ما باید از این تاریخ عبرت بگیریم كه مبادا یك وقتی در بین شما آقایان روحانیون بیفتند اشخاصی . یا در بین مردم وسوسه كنند و خدای نخواسته آن امری كه در مشروطه اتفاق افتاد در ایران اتفاق بیفتد.
چند وقت دیگر هم انتخابات شروع می شود. از قراری كه من شنیدم به طور حاد دارند اشخاص عمل می كنند. اشخاصی هستند كه به جمهوری اسلامی هیچ اعتقاد ندارند لكن برای خاطر شكستن جمهوری اسلامی در تبلیغات انتخاباتی می خواهند شركت كنند نه از باب اینكه می خواهند وكیل بشوند از باب اینكه می خواهند شكست بدهند جمهوری اسلامی را. اشخاصی هستند كه به وسوسه اشخاص مومن را وادار می كنند كه به طور حاد دخالت بكنند در این امور. ممكن است كه اگر اشخاص هوشمند تنبه ندهند و بیدار نشوند این انتخابات موجب این بشود كه دو دستگی های زیادی ایجاد بشود و این همان مسئله مشروطه است . باید مردم توجه كنند و خصوصا روحانیون روحانیون مبارز تهران مدرسین محترم قم روحانیون مشهد اصفهان همه جا توجه كنند كه مسئله مسئله مشروطه نشود. مسئله این نشود كه یك دسته برای خاطر اینكه یك كاندیدایی دارند دیگران را بكوبند آن دسته هم برای همین كاندیدای خودشان این را بكوبند.
اگر همه برای خدا هست با هم تفاهم كنید. البته تبلیغ هیچ مانعی ندارد لكن مثل مشروطه نشود. آن طور نشود كه هر كدام دیگری را بكوبند و آنی كه دشمن ما می خواهد خطوط مختلفه را در انتخابات عملی كند. شما همه می خواهید كه اسلام در این مملكت تحقق پیدا كند همه می خواهید كه این جمهوری اسلامی ادامه پیدا بكند ادامه این به این است كه شما در مواردی كه می بینید كه دارند شیاطین نقشه می كشند و توطئه می كنند تا شما را به جان هم بیندازند بنشینید با هم و تفاهم كنید و آنها را مایوس كنید. امروز دارند تهیه می بینند مخالفین شما مخالفین جمهوری اسلامی كه برای انتخابات ایجاد نفاق كنند و این یك خطری است برای كشور ما.
اینها با زور نمی توانند كاری انجام بدهند نه امریكا نه شوروی با فشار و زور به یك كشوری كه همه با هم هستند نمی توانند آسیب برسانند لكن با توطئه و وادار كردن عمال خودشان در داخل می توانند ایجاد نفاق كنند و بهانه هم انتخابات .
مردم در انتخابات موظفند موظف شرعی هستند كه اختلافات كوبنده را از آن دست بردارند و این یك امری است كه بین همه هست یعنی یك تكلیفی متوجه به همه هست به من طلبه كه اینجا نشسته ام و به شما علما و همه علمای بلاد و همه قشرهای ملت همه روشنفكران همه نویسندگان گویندگان به همه تكلیف شرعی است كه نگذارید مسئله مثل مسئله مشروطیت بشود. عبرت بگیرید از آنجا اگر مثل او بشود آن هایی كه مخالف با اسلام و جمهوری اسلامی هستند و بازیگر هستند آنها می آیند قبضه می كنند. یكی از اموری كه خیلی لازم است همین مسئله است كه باید تذكر بدهند آقایان تنبه بدهند آقایان .
و آن مطلب اول هم كه عرض كردم تذكر بدهند به مردم به اینكه امروز ایران اینهایی كه در كار هستند اینهایی كه متكفل امور هستند چه مجلس و چه دولت و چه قوه قضائیه و همه اینها یك راه دارند می روند البته نادر تویشان هست كه شیطان است لكن به حسب نوع امور اینها دارند راه می روند خطوط مختلفه در كار نیست .
این توطئه را كه می خواهند با اسم خطوط مختلفه یك دسته را طرفدار یك جبهه بكنند و یك دسته را طرفدار یك جبهه بكنند و در صورتی كه خود آنها با هم اختلاف ندارند مریدها به اختلاف بیفتند و كم كم در همه جا همان حرف هایی كه در مشروطه بود كه در یك شهر یك دسته اهل منبر مشروطه بودند یك دسته اهل منبر مستبد بودند و در خانه ها همین مسائل بود و در بازار همین مسائل بود یك وقت اینطور نشود كه مردم را به جان هم بیندازند این برای طرفداری از فلان شخصیت و آن برای طرفداری از فلان شخصیت ... (منبع صحیفه امام ج 18 )
مرحوم آقا شیخ فضل الله كه آن وقت یك آدم شاخصی در ایران بود و مورد قبول بود همچو « جوسازی » كردند كه در میدان علنی ایشان را به دار زدند و پای آن هم كف زدند. و این یك نقشه ای بود برای اینكه « اسلام » را منعزل كنند و كردند!
ما در زمان خودمان هم آقای كاشانی را دیدیم . آقای كاشانی از جوانی در نجف بودند و یك روحانی مبارز بودند مبارزه با استعمار... شروع كردند به جوسازی ... این جو را درست كرده بودند برای آقای كاشانی كه دیگر از منزلش نمی توانست بیرون بیاید در یك اتاقی محبوس بود در منزلش طوری كه نمی توانست بیرون بیاید... آنجا هم شكست دادند مسلمین را شكست دادند
تاریخ یك درس عبرت است برای ما. شما وقتی كه تاریخ مشروطیت را بخوانید می بینید كه در مشروطه بعد از اینكه از ابتدا پیش رفت دست هایی آمد و تمام مردم ایران را به دو طبقه تقسیم بندی كرد نه ایران تنها از روحانیون بزرگ نجف یك دسته طرفدار مشروطیت یك دسته دشمن مشروطه علمای خود ایران یك دسته طرفدار مشروطه یك دسته مخالف مشروطه ... و این یك نقشه ای بود كه نقشه هم تاثیر كرد و نگذاشت كه مشروطه به آن طوری كه علمای بزرگ طرحش را ریخته بودند عملی بشود
ما باید از این تاریخ عبرت بگیریم كه مبادا یك وقتی در بین شما آقایان روحانیون بیفتند اشخاصی یا در بین مردم وسوسه كنند و خدای نخواسته آن امری كه در مشروطه اتفاق افتاد در ایران اتفاق بیفتد

وقتی كودك شما رفتاری پرخاشگرانه و توأم با بی احترامی دارد دلتان می خواهد زمین دهان باز كند و شما را ببلعد.
بسیاری از والدین با توجه به قضاوت خود راجع به رفتار كودكان واكنش نشان می دهند نه آنچه واقعا وجود دارد.
به عنوان مثال وقتی كودكتان در یك میهمانی فریاد می كشد ممكن است احساس كنید كه مردم شما را مادر خوبی ندانند و از این موضوع ناراحت شوید. ولی باید واقع بین باشید.
یادتان باشد فقط زمانی می توانید به طرز فكر مردم پی ببرید كه آنها شما را علنا والدین بدی بنامند.
به هر حال امكان دارد آنها با خود بگویند: «یادم می آید پسر من هم این كار را می كرد» یا «خوشحالم كه دیگر با دخترم این مشكل را ندارم» به نكات زیر توجه كنید:
¤ شما نمی توانید ذهن دیگران را بخوانید.
وقتی كودكتان پرخاش می كند و شما حس می كنید كه مورد قضاوت دیگران قرار گرفته اید باید به خود بگوئید: «من نمی توانم ذهن دیگران را بخوانم»
حقیقت این است كه اگر به این باور برسید كه می توانید ذهن دیگران را بخوانید 95 درصد قضاوت ها منفی خواهد بود. به همین خاطر وقتی احساس بدی دارید فكر می كنید مردم نیز قضاوت خوبی راجع به شما ندارند.
به عبارت دیگر در این گونه موارد ما با خواندن ذهن دیگران در جستجوی یافتن نكات مثبت نیستیم بلكه در انتظار قضاوت منفی آنها می باشیم.
بنابراین وقتی سعی دارید فكر دیگران را بخوانید كافی است به خودتان بگوئید: «من نمی توانم ذهن دیگران را بخوانم و نمی دانم آنها در مورد من چه فكری می كنند.»
¤ یادتان باشد كودكتان مورد قضاوت قرار می گیرد نه خود شما.
وقتی از دست كودك خود عصبانی یانگران می شوید باید به دنبال كشف نیازهای او در آن برهه زمانی باشید نه نحوه قضاوت دیگران.
از خودتان بپرسید: «كودك من در این لحظه چه انتظاری دارد؟» این مهمترین پرسشی است كه والدین باید از خود بپرسند.
به كودك خود فكر كنید و بر آشفته نشوید.
شما به عنوان والدین كودك خود او را بهتر ازهر فرد دیگری می شناسید و باید نیازهای او را برطرف كنید. گاهی او به توجه نیاز دارد و گاهی باید از آن محیط دور شود.در هر صورت به احتیاجات كودك خود توجه كنید و خواندن فكر دیگران را كنار بگذارید.
¤ رفتار خود را توجیه نكنید و به عذرخواهی نپردازید.
وقتی با رفتار ناپسند كودك خود روبرو می شوید به توجیه نپردازید. فرض كنید شما در یك میهمانی شركت كرده اید و وقتی از كودكتان می خواهید سرجایش بنشیند عصبانی می شود و به فریاد زدن می پردازد. در این گونه موارد به دنبال فهمیدن عقیده دیگران نباشید.
بهتر است به آنها بگوئید: «متأسفم. پسرم الآن به من نیاز دارد» یا «زمانی كه پسرم به من نیاز دارد این كار را انجام می دهد» در این صورت شما به دفاع از خود نمی پردازید بلكه فقط قضیه را روشن می كنید.
¤ به جای ناراحت شدن، برنامه ریزی كنید.
با برنامه ریزی، كمتر احساس ناراحتی می كنید و اوضاع را تحت كنترل خواهید داشت.
فرض كنید قصد دارید به میهمانی بروید. قبل از اینكه حركت كنید كودكتان را به كناری بكشید و به او بگوئید: «یادت باشد اگر ناسزا بگویی، فریاد بكشی یا بی ادبی كنی به خانه برمی گردیم و تو نتیجه رفتارت را خواهی دید»
كودك شما موافقت می كند ولی مدتی بعد در حضور دیگران به فریاد كشیدن و ناسزاگویی می پردازد.
اول از همه باید بدانید این وضعیت، بدون تردید ناراحت كننده است و تنها كاری كه از دست شما برمی آید این است كه به كودك خود رفتار صحیح را بیاموزید. ممكن است شما ورزش های رزمی را بدانید ولی زمانی كه شب به پاركینگ می روید، دچار هراس می شوید.
بنابراین یادتان باشد ناراحت شدن از رفتار بد كودكتان اجتناب ناپذیر است ولی با برنامه ریزی به او یاد می دهید دفعه دیگر بهتر رفتار كند. به هر حال در این گونه موارد به توجیه نپردازید و میهمانی را ترك كنید. شما نباید در موضع تدافعی قرار بگیرید و سعی در توضیح دادن تصمیم خود داشته باشید. تا وقتی رفتار كودكتان به مردم آسیبی نرسانده كارهای او ارتباطی به آنها ندارد.
به جای عذرخواهی بابت رفتار ناپسند كودك خود، احتیاجات او را برآورده نمائید.
شاید دلتان بخواهد از میزبان عذرخواهی كنید ولی این كار را انجام ندهید زیرا درست نیست. بهتر است مدتی بعد به میزبان خود بگوئید: «به خاطر رفتار پسرم متأسفم ولی اقدام لازم را انجام خواهم داد» فقط به رابطه خود و كودكتان توجه كنید. او به توجه شما نیاز دارد در راه برگشت به خانه به مرور وقایع و نحوه قضاوت دیگران نپردازید. والدین غالبا در این گونه موارد با خود می گویند: «مردم طوری به من نگاه كردند كه گویی مادر بدی هستم. حتما همه راجع به این موضوع حرف خواهند زد.»
باید موضوع را فراموش كنید. مرور كردن تنها اوضاع را بدتر می كند و مانع از تمركز شما به روی كودكتان می شود.
بهتر است با خود بگوئید: «من نمی توانم گذشته را تغییر دهم ولی اكنون هر كاری كه از دستم ساخته باشد انجام خواهم داد.»
این جمله را بارها تكرار كنید.
¤ استفاده از شیوه كوتاه مدت «احتراز» و «گریز».
شما باید از مردم و شرایطی كه كودكتان هنوز راه كنار آمدن با آنها را یاد نگرفته احتراز كرده و بگریزید.
والدین باید دو هدف اولیه را دنبال كنند:
¤ كودك خود را با آرامش به رختخواب بفرستند.
¤ به او مهارت های مقابله با مشكلات را بیاموزند.
اگر كودك شما نمی تواند محیط یك سوپرماركت را تحمل كند برای مدتی او را از این محیط دور نگه دارید ولی سرانجام باید به او طریقه كنار آمدن با این مسئله را بیاموزید.
یادتان باشد مسئله مهم این است كه برای كودك خود آنچه را كه در آن لحظه احتیاج دارد فراهم كنید و اوضاع را تحت كنترل بگیرید. در این صورت كمتر به خواندن فكر دیگران می پردازید و فرصت بیشتری برای حل مشكل فرزند خود خواهید داشت.
از یاد نبرید شما نمی توانید از ناراحتی خود جلوگیری كنید ولی می توانید كاری كنید كه از روی احساسات تصمیم نگیرید.
به طور خلاصه، مسئله كنترل كردن احساسات در میان نیست بلكه مسئله مهم مدیریت كارآمد در آن شرایط خاص می باشد.

علل عدم توجّه به دین و گریز از آن را مى توان در موارد زیر جستجو نمود:

 به طور خلاصه:

1- دین قداست دارد. زیرا دین ، قانون خداست و قانون خدا مقدّس است .

رسول خدا (ص) :

 بدترین مردم کسی است که آخرت خود را به دنیای خویش بفروشد و بدتر از او کسی است که آخرت خود را به خاطر دنیای دیگران از دست بدهد و تباه کند.  

 سخنان 14 معصوم جلد 4 صفحه 108

رسول خدا (ص) :

 خداوند متعال فرموده : هرکس به یکی از دوستان من اهانت کند به جنگ با من کمین کرده است و من از هر چیزی بیشتر به کمک دوستانم می شتابم.

 اصول کافی جلد 4 صفحه 53

دشمن و دشمن‏شناسى‏

دشمن بیدار است، شماها هم باید بیدار باشید.