تبیان، دستیار زندگی

در كنیا برای هر دوازده روز اول به جز اولین روز كه روز آغاز سال است شیعیان دوازده امامی عصرها با لباس سیاه رهسپار مجالس عزاداری امام حسین (ع) می‌شوند و در سالنی كه با پرده‌های سیاه پوشیده شده‌است اجتماع می‌كنند و به سخنرانی وعاظ درباره‌ی حادثه‌ی كربلا گوش فرا می‌دهند و به مجردی كه راوی شروع به ذكر مصیبت می‌كند مردم می‌گریند، آن‌گاه مردان و زنان عزادار به حركت در می‌آیند و وقتی كه راوی در ذكر مصیبت اوج گرفت ، دسته‌های عزادار به پا می‌خیزند و به ماتم می‌پردازند و بر سر و سینه می‌زنند و جمعی در حالی‌كه زنجیر می‌زنند فریاد یا حسین یا حسین سر می‌دهند . روز دهم محرم عزاداری به اوج خود می‌رسد . در نایروبی در نیمه روز و در مومباسا عصرها مجالس عاشورا برگزار می‌شود و مردم پس از گوش سپردن به سخنان روضه‌خوان یا حسین یا حسین گویان به سینه‌زنی می‌پردازند و در خیابان‌ها به راه می‌افتند و به قسمت قدیمی شهر می‌روند . زنان شیعه اثنی عشری در این سیر و حركت سینه‌زنان دیده نمی‌شوند . آنان برای خود مجالس زنانه و باشكوهی دارند . همه عزاداران سیاه‌پوش و پابرهنه هستند. در پیش پیش دسته‌های عزادار شخصی كه رهبری جمعیت را به عهده دارد قرآن را با احترام در سینی حمل می‌كند و به دنبال دسته‌ی تابوت و بارگاه امام حسین (ع) را به دوش دارند و بعد از آن دستگاه صوتی و در پشت دسته زنجیرزن حركت می‌كنند .

اطلاعات مربوط به عاشورا به زبان انگلیسی و سواحلی انتشار می‌یابد در سایر روزهای محرم مجالس تعزیه حادثه كربلا ، اسارت حضرت زینب و … پا برجاست . شیعیان كنیا پایان آخرین روز صفر را كه در باور آنان روز قصاص و كشته‌شدن عمر سعد توسط مختار است را جشن می‌گیرند . لباس و پارچه‌های سیاه را در می‌آورند و شادی می‌كنند .

http://taher0001.blogfa.com/post-132.aspx

منطقه «شورابوی » از توابع «هوی گنج سیلهت » در شمال شرقی بنگلادش از صدها سال پیش به عنوان منطقه عاشقان اهل بیت (علیهم السلام) به ویژه اصحاب کساء و پنج تن آل عبا معروف است در این منطقه در روزهای دهه محرم و به ویژه تاسوعا و عاشورا از حدود30 روستای پیرامون آن، زنان و مردان ضمن راهپیمایی به سوگواری می پردازند. سوگواران شامل زن مرد و کودک که همگی از پیروان اهل سنت هستند در ایام عاشورا به یاد شهدای کربلا روزه دار وپا برهنه می شوند. سرگرد محمد عبد الواحد یکی از سازمان دهندگان مراسم عاشورا و دبیر کل انجمن «پاک پنج تن » علاقمندی خود رابرای برگزاری هر چه بهتر مراسم سوگواری بروز می دهد و در این راه تلاشهای خوبی دارد. ⁽¹⁾

پیش از مراسم سخنرانی زنان و مردان گروه گروه گرد می آیند و به روش سنتی منطقه مرثیه های گروهی ودسته جمعی خوانده و به سینه زنی می پردازند به گفته مردم بومی این مرثیه از صدها سال پیش نگاشته شده و به صورت نسخه های خطی در اختیار هر گروه و یا روستایی قرار دارد و به عنوان نمونه ادبیات فولکور و سنتی نگهداری می شود.

وجود این مراثی و نوحه ها از دو جهت اهمیت دارد یکی این که نشان دهنده عمق و ژرفای عشق و علاقه مردم به اهل بیت رسول الله(ص) به ویژه پنج تن پاک و ابا عبد الله الحسین(ع) در طول تاریخ از زمان ورود اسلام به این منطقه تاکنون می باشد و اسلام در این منطقه توسط ارتشی های ایرانی و شیعه دولت گورگانیان ونیز تجار ایرانی و شیعه آورده شده است و این علاقمندی به اهل بیت (علیهم السلام) ریشه تاریخی دارد.

و از سوی دیگر حفظ و نگهداری این اشعار و نوحه ها که همگی به صورت دست نوشته می باشد و خوب است پس از گردآروی و ویرایش تحت عنوانهای کربلا و اهل و بیت (علیهم السلام) ادبیات فولکوربنگلادش به چاپ برسد.

اهمیت بیشتر این موضوع آنگاه روشن می شود که به این نکته توجه گردد که همه این برنامه ها در میان برادران مسلمان اهل سنت می باشد که حتی یک نفر شیعه هم در میان آنها نیست.

از دیگر مناطقی که مراسم عاشورا در آن برگزار می گردد شهرمانیک گنج است. راهپیمایی عاشورا در شهر مانیک گنج از80 سال پیش رایج شده است و عموم مردم آن منطقه در این مراسم شرکت می نمایند. آقای مسلم الدین خان یکی از وزرای سابق دولت بنگلادش با یادآوری تاریخچه آغاز این راهپیمایی و مراسم عاشورا از 80سال پیش گفت: این راهپیمایی در دوران مبارزه علیه سلطه گران انگلیسی در بسیج و تشویق مردم مسلمان نقش به سزایی ایفا کرد.

مردم شهر مانیک گنج و روستاها و بخشهای حومه آن همگی ازبرادران اهل سنت می باشند و در کل این منطقه حتی یک خانواده شیعه نیز زندگی نمی کند. «انجمن پاک پنجتن » که از سوی گروهی از پیرها و صوفی های اهل سنت که علاقمند به اهل بیت (علیهم السلام)هستند تشکیل گردیده برنامه سوگواری و راهپیمایی و سخنرانی وعزاداری و قمه زنی را تنظیم و ساماندهی می نماید.

این انجمن گرایش شدیدی به مکتب اهل بیت(ع) به ویژه پنجتن پاک وسالار شهیدان حضرت ابا عبد الله الحسین(ع)دارد.

در عین حال نیرومندترین جبهه مخالفت و ضدیت با وهابیها ودشمنان اهل بیت(ع) همین گروه می باشند، گر چه در بنگلادش به طورکلی همه مردم که بر مذاهب اهل سنت می باشند علاقمند و دوستداراهل بیت(ع) بوده و هستند و شماره وهابی ها آنقدر کم است که به شمار نمی آیند.

بدین مناسبت از سوی موسسه شهباز مراسم سخنرانی با شرکت علما،طلاب، دانشجویان و فرهنگیان در تالار باشگاه ورزشی ملی در دکابرگزار می شود. در این مراسم که تحت عنوان بررسی حقایق عاشوراو مرثیه خوانی به ریاست آقای«سید اشتیاق الرحمن » برگزارگردید.

در این مراسم شخصیت های از جمله مولانا عبد الجلیل رئیس حوزه علمیه طیبیه محمدپور و مولانا خواندکار غلام مولی رئیس جامعه اهل السنه و الجماعه و مولانا محبوب الرحمن سخنرانی کردند.

سخنرانان با بررسی ابعاد مختلف واقعه کربلا و اخلاق رذیله یزیدپلید گفتند: اگر سید الشهداء امام حسین(ع) علیه یزید قیام نمی کرد خورشید اسلام در آن موقع برای همیشه افول می کرد.

سید غازی الرحمن پیر (مرجع عرفانی مردم منطقه سیهلت) در باره نقش قیام امام حسین(ع) در براندازی شاه و انقلاب اسلامی گفتند:

در ایران با انگیزه شهدای کربلا مبارزه علیه حکومت خودکامه امپریالیسم آغاز و پیروز شد و ما نیز همان انگیزه را در دل پرورش می دهیم. در این نکته ما با برادران ایرانی همدل هستیم.

شایان ذکر است که روز عاشورا در بنگلادش تعطیل رسمی است. رئیس جمهور و نخست وزیر پیام تسلیت و بزرگداشت صادر می کنند. رادیوو تلویزیون در طول روز عاشورا برنامه ویژه عزاداری و بحث وسخنرانی پخش می کند و مردم عموما روز عاشورا را روزه می گیرند واز خوردن هر نوع غذا و یا انجام عملی که حاکی از خوشحالی وسرور باشد خودداری می کنند. بعضی از مردم نیز دهه نخست محرم را روزه می گیرند و به سوگواری شهادت امام همام حضرت اباعبد الله(ع)می پردازند. با این همه بیشتر سوگواران هیچگونه اطلاعی از فلسفه قیام ابا عبد الله(ع) و تاریخ و زندگی آن حضرت ودیگر مسائل تاریخی ندارند. بنابر این لازم است برنامه ریزی برای آگاه شدن مردم در این باره صورت گیرد تا حد اقل طبقه عامه مردم که عاشقان واقعی اهل بیت (علیهم السلام) هستند و تاکنون حتی از وقایع و سیر تاریخی رخدادهای کربلا هم آگاهی نیافته اندبه حقایق انقلاب عاشورا آگاه شوند.

پی نوشت:

1- مراسم عزاداری در بنگلادش دفتر نمایندگی ولی فقیه 1994.

http://www.hawzah.net

از آن‌جا كه مسلمانان ملزم به هم‌یاری و تكامل اجتماعی نسبت به برادر دینی خود هستند، براساس تعالیم اسلامی واجب است كه در روز عاشورا زكات اموال خود را بپردازند و این مشاركت اجتماعی و اجباری در بیت المال مسلمین است كه مستضعفان از آن بهره‌مند می‌شوند .

در این روز از همه خانه‌ها هدایا همراه با عاطفه‌ها به سوی بستگان و همسایگان نیازمند سرازیر می‌شود و به جای آن خیر و بركت بر اموال زكات دهندگان نازل می‌گردد .

از سوی دیگر احیای عاشورا برای مردم مغرب یادآور شهادت سبط نبی حسین بن علی (ع) در كربلا است .

http://taher0001.blogfa.com/post-132.aspx

نحوه‌ی برگزاری مراسم عاشورا بین فرقه‌های مذهبی با یكدیگر تفاوت چندانی ندارند، و تا اندازه‌ای با خرافات آمیخته شده‌است . آن‌ها اقدام به برگزاری سخنرانی‌هایی در زمینه عاشورا می‌كنند . مراسم عاشورا در سنگال به شكل سنتی است. برای مثال در شب عاشورا مردم سنگال غذایی به نام كوس كوس كه غذایی است عربی به همراه گوشت گاو ، صرف می‌كنند . بعضی‌ها عقیده‌دارند كه بعد از غذا باید بشقاب‌ها را روی سرگذاشت، سپس مراسمی مثل قاشق‌زنی كه در زمان قدیم در ایران مرسوم بوده‌است برپا می‌كنند . زنان لباس مردان را می‌پوشند و كودكان روی صورت خود پودر می‌پاشند و در روز عاشورا كه در زبان محلی به تنخریب معروف است به رقص و آواز می‌پردازند و از مردم كوچه و بازار تقاضای عیدی می‌‌كنند چون این روز را روز اول سال و عید می‌نامند . مرثیه‌خوانی نیز در بین فرقه‌های تیجانیه و قادریه تا اندازه‌ای رواج دارد و واقعه عاشورا را از طریق نوارهای صوتی برای مردم تشریح می‌كنند و مرثیه‌خوانان معروفی كه واقعه كربلا را به صورت نوار صوتی درآوردند می‌توان از این افراد نام برد. روز عاشورا در سنگال تعطیل رسمی است . در سنگال حسینیه ، هیئت و یا فاطمیه وجود ندارد و مجالس سخنرانی‌های روز عاشورا در مساجد انجام می‌شود .

http://taher0001.blogfa.com/post-132.aspx

روز عاشورا را گرامی می‌دارند و برگزاری مراسم ویژه‌ای در روزهای تاسوعا و عاشورا تا چندی پیش جزء سنت‌‌های مذهبی تونس محسوب می‌گردید . تاسوعا و عاشوار در تونس به پاس حماسه‌ی سالار شهیدان روز عزا و غم بوده و مراسم ویژه مربوط به این ایام نیز یادآور آن حماسه بوده‌است .

عاشورا تا چندی قبل جزء تعطیلات رسمی تونس بود ولی پس از تعدیل تعطیلات در كشور این روز دیگر جزء تعطیلات سالیانه محسوب نمی‌گردد . برگزاری مراسم عاشورا از آن هنگام جزء سنت‌های اجتماعی و مذهبی مردم تونس شد و از نسلی به نسل دیگر تا عصر حاضر منتقل گردید .

از جمله سنت‌ها و مراسم در ایام عاشورا : خوردن نان فطیر و گوشت نوعی پرنده و هم‌چنین خشكبار مثل بادام و كشمش در روز تاسوعا و پرهیز از خوردن غذای سنتی و تشریفاتی است. در این ایام از برگزاری هرگونه مراسم شادی بخش مثل عروسی و ختنه‌كنان و … خودداری می‌شود . یكی دیگر از مراسم در روز عاشورا رفتن به قبرستان در صبح عاشورا است.

http://taher0001.blogfa.com/post-132.aspx

روز عاشورا روز حزن است به همین خاطر در زمان فاطمیان بازارها را تعطیل می‌كردند و موكب‌های عزاداری برپا می‌داشتند . همه ساله در این روز بازارها تعطیل می‌شوند و مداحان به مسجد جامع الازهر می‌روند و به نوحه‌خوانی می‌پردازند و مرثیه سرایی می‌كنند و آن‌گاه همه‌ی مردم را اطعام می‌كنند .

http://taher0001.blogfa.com/post-132.aspx

سالگرد شهادت حضرت امام حسین (ع) به دست یزید مراسمی از سوی شیعیان جعفری برگزار می‌شود، در ساعات اولیه صبح هزاران نفر از جعفریان گردهم می‌آیند و به عزاداری و زنجیر زنی می‌پردازند و سپس نمایش تمثیلی حادثه كربلا را به صورت تئاتر اجرا می‌كنند و طی مراسمی كه در دیگر ادیان معمول نیست یاد و خاطره‌ی شهادت امام حسین( ع) را در اذهان زنده می‌كنند . از اول تا دهم محرم لباس سیاه بر تن می‌كنند این روز عاشورا خوانده می‌شود و شیعیان معتقدند كه گریه در این روز ثواب دارد .

آن‌ها در این مراسم با لباس‌های سیاه مقابل همدیگر می‌ایستند و شروع به سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌كنند . بسیاری از شیعیان پیراهن سفیدی به روی لباس مشكی خود می‌پوشند كه به معنی كفن است و نیز نوارهای پارچه‌ای سبز و قرمز رنگی بر پیشانی می‌بندند . مراسم عزاداری تا پاسی از شب ادامه پیدا می‌كند .

http://taher0001.blogfa.com/post-132.aspx

مراسم عاشورا و شهادت مظلومانه‌ی حضرت ابی عبدالله الحسین( ع) و یاران باوفایش در بحرین شور و حال خاصی دارد، از ابتدای ماه محرم نمای حسینیه‌های بحرین یكپارچه سیاه‌پوش می‌شود و شعارهای عاشورایی و پرچم‌های سیاه در خارج از محدوده‌ی حسینیه‌ها نیز نصب می‌گردد . در اغلب حسینیه‌ها به ویژه‌ حسینیه‌های شیعیان عرب بحرینی ، صبح و شب وعاظ به روضه‌خوانی و مرثیه سرایی می‌پردازند . روزها و شب‌‌های هفتم ، هشتم ، نهم و دهم محرم مراسم سینه‌زنی و زنجیر‌زنی برگزار می‌شود و دسته‌های عزاداری در كوچه‌ها و خیابان‌ها به صورت منظم به راه می‌افتند .مراسم تعزیه‌خوانی نیز هنوز در مناطقی از بحرین رواج دارد .

پیش پیش دسته‌های سینه‌زنی پرچم‌های سیاه و شعارهای عاشورا و بعضاً اسب‌های سیاه‌پوش به صورت ذوالجناح امام به حركت در می‌آیند . بعضی از دسته‌های سینه‌زنی به نواختن سنج و دمام اقدام می‌كنند . اطعام عمومی و پخش شربت در این چند روز به صورت گسترده‌ای صورت می‌گیرد . حسینیه‌های بحرین در تمام مدت دو ماه محرم و صفر دایر هستند و مراسم عزاداری و روضه‌خوانی برپا می‌دارند .

در بحرین برای حسینیه‌ اصطلاح « حاتم » به كار برده می‌شود و شیعیان تمام مراسم اجتماعی ، اعیاد مذهبی و حتی مراسم عروسی فرزندانشان را در حاتم‌ها برگزار می‌كنند .

http://taher0001.blogfa.com/post-132.aspx

به علت حاكمیت وهابیت در این كشور شیعیان به صورت پنهان و در خانه‌های خود عزاداری می‌كنند. آن‌ها در مناطقی كه اكثریت با شیعیان است از آزادی عمل بیشتری برخور دارند و در مساجد و تكایا به عزاداری می‌پردازند ولی امكان رفتن به كوچه و خیابان را ندارند.

http://taher0001.blogfa.com/post-132.aspx

بخش بزرگی از منطقه اوتار پرادش هند كه در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی استان اوده نامیده شد تحت حكومت یك سلسله شیعه ایرانی اداره می‌شد. این سلسله، از مراسم شیعه كه مهمترین آنها مراسم محرم بود حمایت می‌كردند. مراسم عاشورا در سراسر این منطقه برگزار می‌شد. و سنی‌ها و حتی هندوها نیز در آن شركت می‌كنند . روز عاشورا روز تعطیل رسمی و عمومی هند است.

در هند شیعیان با اعتقاد فراوان مراسم عزاداری ماه محرم را بر پا می‌‌ كنند. در این مراسم به سخنرانی و بیان وقایع كربلا با نثر و نظم می‌پردازند و به دنبال آن ماتم و مراسم سینه زنی اجرا می‌شود و شبیه كوچكی از آرامگاه امام حسین( ع) كه تعزیه نام دارد و علم‌هایی كه معروف به ییرق برادر او حضرت عباس(ع)‌ است، در اماكن متبركی به نام« امام باره» نگاهداری می‌‌شود. همه این‌ها را طی مراسمی دسته جمعی در روز دهم محرم بیرون می‌آورند.

شور مصیبت امام حسین (ع) تأثیر روحی فوق العاده‌ای برزنان باقی می‌گذارد، بطوری كه النگوهای بلورین خود را می‌شكنند، سر خود را شانه نمی‌زنند جواهر بر خویشتن نمی‌آویزند و از پوشیدنی‌هایی به رنگ روشن خودداری می‌كنند این سوگواری گاهی تا اربعین ادامه می‌یابد. از مجالس عزا در راه‌پیمایی ماتم عزاداری با كوبیدن بر سینه‌های‌شان و زدن زنجیرهای تیغ دار بر پشت و سینه‌های برهنه خود و فرود آوردن قمه بر سرشان و نیز عبور از روی زغال گداخته،مجالس عزا را برگزار می‌كنند.

شیعیان نیز تحت تأثیر بعضی از مراسم هندوها قرارگرفته‌اند. روشن كردن عود و آویختن حلقه‌های گل به علم حضرت عباس (ع) ، ذوالجناح را تبرك دانستن و آتش‌سازی سنتی است. ذوالجناح در میان شیعیان هند از اهمیت خاصی برخوردار است. در روز عاشورا دسته‌های عزا به حركت در می‌آیند و پس از صدمه زدن بر بدنهای خود به محل هایی كه كربلا نامگذاری شده است می‌روند و در آنجا شمایل را به خاك می سپارند.

http://taher0001.blogfa.com/post-132.aspx