یکی از مهم‌ترین کاربردهای لینوکس به عنوان سرور، ارائه سرویس‌های مربوط به وب است. به طوری که سهم بسیار زیادی از بازار سرویس‌دهندگان وب و هاست‌ها به آن تعلق داشته و مایکروسافت با ویندوزهای سرور همواره به دنبال رقابت با آن و کسب سهم بیشتری از خدمات هاستینگ است. با این حال، طبق پیش‌بینی‌ها به نظر نمی رسد که تا چند سال آینده، مایکروسافت بتواند سهمی حتی مساوی با لینوکس در سرورهای وب به‌دست آورد. ترکیب سیستم‌های اپن سورس و قدرتمندی مانند Apache (نرم‌افزار وب سرور لینوکس که مایکروسافت با IIS با آن رقابت می‌کند)، سرور پایگاه داده‌ MySQL (معادل SQL Server) و زبان داینامیک سرور PHP (معادل ASP) پلتفرمی را به وجود آورده که به‌اختصار LAMP نامیده می‌شود و در زمینه ارائه خدمات وب کم‌نظیر است تا جایی که مایکروسافت به دنبال پشتیبانی از آن‌ها روی ویندوز و ایجاد یک WAMP است.

با این‌که در این مقاله نمی‌خواهیم یک LAMP روشن کنیم، اما به توضیح و بررسی نحوه پیکربندی یک وب سرور در لینوکس می‌پردازیم. فرض بر آن است که یک کامپیوتر با یک سیستم عامل نصب شده لینوکس آماده است و ما به تبیین و توضیح چگونگی نصب و پیکربندی وب سرور روی آن می‌پردازیم. برای اتصال سیستم به اینترنت، بهترین گزینه یک اتصال128 مگابیت در ثانیه یا بیشتر است، اما در صورت عدم دسترسی به این سرعت، انجام کار با سرویس‌های کندتر نیز امکان‌پذیر خواهد بود، اگرچه به‌یقین پاسخی که از سیستم دریافت خواهید کرد، فقط برای مقاصد آزمایشی قابل استفاده خواهد بود. همچنین برای شروع باید نرم‌افزار آپاچی (httpd) را با تمام ملحقاتش آماده کرده یا از نصب بودن آن‌ها روی سیستم اطمینان حاصل کنید.

استفاده از PHP
برای استفاده از php روی آپاچی، باید بسته‌های php و perl روی سیستم نصب شده باشد. می‌توانید این بسته‌ها را با استفاده از apt-get یا RPM (بسته به توزیع لینوکس مورد استفاده) نصب کرده یا از نصب بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید. پس از نصب بسته‌های نرم‌افزاری، دومین مرحله، اضافه کردن فایل‌های php به فایل‌های اجرایی پیش فرض است. برای این کار با اضافه‌کردن عبارت index.php در فایل etc/httpd/conf/httpd.conf/ به‌صورت زیر: به آپاچی می‌گوییم که فایل index.php را نیز به‌عنوان فایل‌های پیش فرض در نظرگرفته و در صورت وجود آن در دایرکتوری هر سایت، صفحه اول سایت را با استفاده از این فایل رندر کند.

 NameVirtualHost *              - Indicates all IP addresses

 <VirtualHost *>
ServerAdmin user0@default-domain.com
DocumentRoot /home/user0/public_html
</VirtualHost>

<VirtualHost XXX.XXX.XXX.101>
ServerAdmin user1@domain-1.com
DocumentRoot /home/user1/public_html
</VirtualHost>

<VirtualHost XXX.XXX.XXX.102>
ServerAdmin user1@domain-2.com
DocumentRoot /home/user2/public_html
</VirtualHost>

فهرست 4- پیکربندی یک هاست مجازی IP Based

DirectoryIndex index.html index.htm index.php پس از اعمال تغییرات ذکرشده، باید فایل پیکربندی php را تنظیم کنیم. فایل پیکربندی php در توزیع‌های ردهت در دایرکتوری etc/php.in/ و در Ubuntu در etc/php5/apache2/php.ini/ ذخیره می‌شود. قسمتی از محتویات این فایل در فهرست 5 آورده شده است.پس از اعمال تغییرات در تنظیمات php، باید آپاچی را restart کنید تا تنظیمات جدید به سیستم اعمال شوند. برای آزمایش سرور php می‌توانید یک فایل php مشابه فهرست 6 در دایرکتوری home/user1/public_html/test.php/ ایجاد کرده و سپس با یک مرورگر آن را با آدرس http://localhost/~user1/test.php فراخوانی کنید.در صورت مشاهده صحیح صفحه مذکور، سرور php آماده استفاده بوده و کار پیکربندی آن پایان یافته است.

[PHP]
engine = On
...
...
display_errors = Off
include_path = ".:/php/includes"
...
...
memory_limit = 32M   ; Default is typically 8MB which is too low.
...
...

[MySQL]
...
...
mysql.default_host = superserver    ; Hostname of the computer
mysql.default_user = dbuser
...

فهرست 5 - قسمتی از محتویات فایل پیکربندی php

<?php
   phpinfo();
?>

فهرست 6 - یک فایل php ساده

Load Balancingسرورهادر صورتی که وب سرور خود را در یک محیط عملی و واقعی استفاده خواهید کرد، یکی از مهم‌ترین مواردی که با آن مواجه خواهید شد، افزایش حجم ترافیک و بار روی سرورها و شبکه محلی‌تان است. در این حالت باید از یک راهبرد مناسب برای حفظ تعادل بارِ روی سرور‌ها استفاده کرده تا علاوه بر حفظ کردن حالت عملیاتی سرور‌ها، کیفیت خدمات مناسبی را نیز داشته باشید. گزینه‌های مختلفی برای پیاده‌سازی Load Balancing در سیستم وجود دارند که از جمله آن‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

1- DNS Round Robin: در این متد از DNS برای ارجاع کاربر بازدیدکننده به یکی از سرورهایی که در یک فهرست ذخیره شده‌اند، استفاده می‌شود. این متد، بار ورودی را بین سرورهای فهرست فراهم شده تقسیم می‌کند.
2- استفاده از یک سرور مجازی لینوکس برای    ایجاد یک کلاستر Load Balance
3- اجرای یک پروکسی معکوس: در این متد، با استفاده از یک اتصال خارجی اینترنت، ترافیک http، smtp، imap و pop3 به سرورهای مختلف در شبکه داخلی مسیردهی می‌شوند
4- استفاده از ماجول mod_proxy: آپاچی که پردازش کدهای داینامیک در صفحات را به سرور دیگری منتقل کرده و از این طریق بار ترافیکی را بین چندین سرور تقسیم می‌کند.
بررسی و توضیح هر کدام از این موارد در این مقاله نمی‌گنجد، اما به یاد داشته باشید بهترین راه‌حل برای این کار استفاده از سرورهای مجازی در لینوکس است.

جدول 3- لینك های سودمند برای اطلاعات بیشتر

قدم بعدی
در این مقاله اولین و ضروری‌ترین کارهایی را که برای ایجاد یک وب‌سرور لازم است، مورد بررسی قرار دادیم. چگونگی اجرای آپاچی، تغییر در محتوا و تنظیمات پیکربندی، استفاده از هاست‌های مجازی Name Based و IP Based، تنظیم PHP برای استفاده روی Apache و متد‌های تنظیم بار روی سرورها از مواردی بودند که مورد بررسی قرار گرفتند. اما به یقین یک وب سرور تمام عیار به چیزی بیش از این نیازدارد. پس از پیکربندی سیستم با آپاچی و ارائه خدمات به درخواست‌های http لازم است تا دیگر مجموعه‌های مربوط را نیز پیکربندی کنید. تنظیم سرور FTP، تعیین حق دسترسی کاربران، تنظیم پیکربندی DNS با استفاده از Bind و مدیریت دایمون‌های زیر مجموعه و ... از جمله مواردی هستند که باید به عنوان مراحل بعدی در کامل‌کردن وب سرور خود در نظر بگیرید. با این حال چند مرحله دیگر تا ایجاد یک سرور تمام عیار فاصله ندارید.

چرا لینوكس؟

بسیاری از کارشناسان لینوکس را به‌عنوان بهترین گزینه برای وب هاستینگ به حساب می‌آورند. خصوصیاتی مانند قابلیت اطمینان، امنیت بالا، کاربرد آسان و قیمت بسیار پایینِ تهیه و پیکربندی سیستم باعث ایجاد چنین تصوری شده است.

مزایای یک سرور لینوکس

 پایداری بالا
سرورهای لینوکس به عنوان سرورهایی شناخته می‌شوند که برای زمان زیاد و بدون بروز اشکالات فنی به کار خود ادامه می‌دهند. به عبارت دیگر به سرورهایی با Down Time بسیار پایین معروف هستند. این خصیصه سرورهای لینوکس، به‌خصوص در مقام مقایسه با سرورهای مایکروسافت که به دفعات متعدد به reboot شدن نیاز دارند، قابلیتی بسیار خوب محسوب شده و یک امتیاز به شمار می‌آید.

 امنیت بی‌نظیر
از لحاظ مسائل امنیتی و قابلیت آسیب‌پذیری سیستم نصب‌شده سرورهای لینوکس در اولویت هستند و تقریباً همه توزیع‌ها و سرورهای لینوکس در بهترین وضعیت امنیتی در حال انجام کار هستند. این در حالی است که ویندوز برای انجام خدمات وب انتخاب بعدی کارشناسان IT خواهد بود.

 هزینه بسیار پایین
مزیت دیگری که می‌توان برای لینوکس تصور کرد، هزینه پایین راه‌اندازی کامل یک وب سرور لینوکس در مقابل معادل مایکروسافتی‌اش است. از آنجا که بیشتر خدمات و نرم‌افزارهای مربوط به لینوکس اپن‌سورس هستند، هزینه ناچیزی در پی خواهند داشت و این علاوه بر کاهش هزینه خدمات هاستینگ، هزینه کمتری نیز بر مشتریان نهایی وب سایت‌ها تحمیل خواهد کرد. در مقابل، شرکت‌هایی که از خدمات هاستینگ ویندوز بهره می برند، برای تأمین هزینه‌ها، ناچارند درصدی را به‌عنوان هزینه خدمات به تعرفه خدمات کلی خود در وب سایت اصافه کنند.

 سازگاری بالا
انــواع بـسـیـار زیــادی از فایــل‌هـا و فـنــاوری‌هــای بــرنامـه‌نـویـســی وب در لینوکس قابل استفاده‌اند. به‌طور معمول، فایل‌هایcgi، .html، .htm، .pl .php، .shtml، .asp. (با استفاده از plug-in مناسب)xml و دیگر انواع از جمله ForntPage Extensions از طریق لینوکس قابل سرویس‌دهی هستند.

 قابلیت جابه‌جایی و مقیاس پذیری خوب
یک سایت طراحی‌شده برای اجرا روی لینوکس به راحتی قابل‌انتقال و اجرا روی یک وب سرور ویندوز است. در حالی که یک سایت طراحی شده برای سرور ویندوز امکان استفاده روی لینوکس را ندارد. این امر، انعطاف بالایی در سایت های تحت سرویس لینوکس ایجادکرده و پس از رشد و توسعه خدمات، امکان توسعه سایت‌ها به سرورهای ویندوز نیز امکان پذیر است.

 محبوبیت و پشتیبانی بهتر
سـالیـان متـمـادی است کـه سـرورهـای یونیکس/ لینوکس بسیار بیشتر از سرورهای ویندوز برای ارائه خدمات وب مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، این سیستم‌ها امتحان خود را در تمام شرایط ممکن پس داده‌اند و به نوعی بلوغ در ارائه خدمات وب دست یافته‌اند. به‌علاوه، استفاده بسیار زیاد از آن‌ها، امکان یافتن اطلاعات، رفع نقص‌های احتمالی و پشتیبانی فنی سیستم را بسیار راحت و بی دردسر کرده است.

 منبع باز بودن
سرورهای وب لینوکس، از مزیتی سود می‌برند که هیچ سرور دیگری از آن برخوردار نیست. فراهم بودن کد نرم‌افزارها و امکان سفارشی‌سازی کل مجموعه سرور، رفع سریع باگ‌ها و نواقص سیستم بدون نیاز به انتظار برای رفع شدن این نقص‌ها از طرف شرکت سازنده (سرویس پک های مایکروسافت) و پشتیبانی خیل عظیمی از توسعه‌دهندگان، استفاده‌کنندگان و مشارکت‌کنندگان مبتدی در رفع نقص سیستم و اشتراک اطلاعات بی پایان آن‌ها از طریق جامعه اپن‌سورس.

معایب سرور های لینوکس
هیچ چیز در دنیا کامل نیست و هر چیزی که مزایایی دارد، معایبی نیز دارد. یکی از بزرگ‌ترین معایب‌هاست های‌لینوکس، عدم توانایی آن‌ها در استفاده از نرم افزارهای ویندوز و  رویه های تبدیل کد است. زیراکدنویسی برای ایجاد سایت‌های داینامیک با استفاده از پلتفرم‌های تحت پوشش ویندوز و net. بسیار آسان بوده و برای ایجاد یک سایت ASP، زمان و انرژی به مراتب کمتری را باید مصرف کنید. البته، بسته‌های آماده هاستینگی چون joomla ، mambo و... را که در حال تبدیل شدن به بسته‌های محبوبی برای استفاده در ساختار اصلی سایت‌های php در لینوکس هستند، نیز نباید از یاد برد و به نوعی مشابه DotNetNuke در محیط ویژوال استودیو و هاست ویندوز – دات‌نت محسوب می‌شوند. با این حال، تا رسیدن آن‌ها به بلوغ و تکامل راه زیادی باقی است. یکی دیگر از مسائلی که به‌عنوان نقطه ضعف هاستینگ‌های لینوکس باید به آن اشاره کرد، پیکربندی سیستم هاست و تفاوت انواع آن‌ها است. زیرا خیلی از شرکت‌های هاست، بعضی از خدمات خاص را (با توجه به ماجولار بودن آن‌ها) روی لینوکس ارائه نمی‌کنند و از این طریق امنیت و کیفیت خدمات سایت کاربران به مخاطره می‌افتد. هر چند لینوکس سیستم امنی است، اما خطا در پیکربندی یا ماجول‌های استفاده شده روی سرور می‌تواند مشکل ساز باشد. پس قبل از استفاده از هاست‌های لینوکس، از استفاده از خدمات امنیتی پایه، فایروال، Load Balancing روی سروها و محافظت از حمله‌های DoS یا Denial  of  Service روی سرورها اطمینان حاصل کنید.