اهمیت کار و تلاش در اسلام

اسلام دین کار و فعّالیت و آئین سعی و عمل است. تمام مردم برای تأمین زندگی با عزت و شرا فتمندانه باید از پی کار و کوشش بروند و در جامعه وجودی مؤ ثّر باشد، و اگر کسانی از کار شانه خالی کنند و برای تأ مین ما یحتاج زندگی خود دنبال کار نرو ند در اسلام، مورد بد بینی و انزجارند.
در حقیقت اسلام عزیز نسبت به تأ مین دنیا و آخرت انسان بسیار حساس و سفارش گراست در این میان دو چیز را مد نظر داشته و مسلمین را بر انجام آن تشویق و ترغیب می نماید.
1- کار و تلاش فراوان برای امور دنیوی و اخروی.
2- سخت کوشی و مقاومت در برابر سختی ها.
ناگفته پیداست که اهتمام به کار و تلاش از دیدگاه اسلام نوعی عبادت مقدس بشمار می آید که مکمل و محرک سیر معنوی انسان مسلمان است. آیات قرآن و روایات اسلامی سندی محکم بر این گواه است.

1- مبغوض ترین انسان نزد خدا ؛
عن ابی جعفر (ع) قال : « قال موسی یا ربّ ! ایُّ عبادک أبغضُ الیک ؟ قال جیفهٌ با للّیل و بطّالٌ با لنّهار »
امام باقر (ع) فرمودند : « که حضرت موسی بن عمران به پیشگاه خدا عرض کرد؛ بارالها ! کدام یک از بندگانت نزد تو بیشتر مورد بغض و بد بینی هستند؟ فرمود : آن کسی که در شب مانند مرداری در رختخواب افتاده و در روز، عمرش در جامعه به بطالت می گذرد و تلاش نمی کند و می خواهد از دسترنج مردم استفاده کند.

2- عزتمندی مسلمان دغدغه اولیاء گرامی اسلام است.
عن الصادق(ع) : « أنّ ر جلد اتاهُ فقالُ : « إنی لا اُحسنُ أن اعمل عملاً بیدی و لا أُحسن ان اتّجر و أنا محارفٌ محتاجٌ، فقال : إعمل واحمل علی رأسک واستغن عن الناس.»
مردی به حضور امام صادق(ع) آمد و عرض کرد : یابن رسول الله (ص) من انسانی هستم کگه نمی توانم با دستم کار کنم - گویی دستش عیبی داشته که فاقد قدرت کار بوده - و سرمایه ای هم ندارم که تجارت کنم و نیاز مند و محتاجم. حضرت دید که سرو گردن او سالم است. فرمود : عمل کن، کار کن و کالا را بر سر خود حمل نما و از مردم بی نیاز باش.»

3- بیکاری سر منشأ نادرستی و فساد است.
قال علیُّ علیه السلام : « إن یکُن الشُّغلُ مجهدهً فأتّصالُ الفراغ مفسدهٌ.»
« اگر تن دادن به شغل مایه زحمت و تعب است بیکاری دائم نیز باعث نادرستی و فساد است.»

4- ارتزاق از دسترنج مردم زشت و ناپسند است.
عن النبیُّ صلی الله علیه و آله و سلم قال : « ملعونٌ من القی کلّه معلی الناس.» رسول اکرم (ص) فرموده است :
« رانده و مطرود درگاه باری تعالی است آن کسی که بار زندگی خود را بر دوش دیگران بیفکند و بخواهد از دسترنج مردم ارتزاق نماید.»

مردم چگونه با شما رفتار می کنند؟ آیا خط قرمز های شما را میدانند ؟

مردم چگونه با شما رفتار می کنند؟آیا مدام مورد سواستفاده قرار می گیرید؟آیا حس می کنید به عنوان فردی مستقل از احترام کافی برخوردار نیستید؟آیا دوستان و اطرافیانتان در برنامه های گروهی نیازی به مشورت با شما حس نمی کنند؟آیا اغلب بر حسب میل و علاقه دیگران وظایفی که دوست ندارید به شما واگذار می شود؟

دکتر وین دایر میگوید میگوید من از سوی اغلب مراجعینم با شکوه و گله هایی از این دست روبه رو هستم و پاسخ من همواره به آنان چنین بوده است:"این شما هستید که به مردم می آموزید چگونه با شما رفتار کنند."هر وقت حس کردید که اطرافیانتان با گفتار و رفتارشان از شما سواستفاده می کنند از خود بپرسید :"چه کرده ام که به آنان اجازه سواستفاده از خود را داده ام."مادام که خود را در قبال واکنش دیگران خود را مسئول ندانید تردید نکنید که همچنان تحت سیطره و نفوذ اطرافیانتان قرار خواهید داشت.بد نیست که به گفته حکیمانه اپیکتتوس فیلسوف نامدار رومی اشاره کنیم ،وی می گوید:"فردی که شما را آلت دست قرار می دهد به ظاهر به شما اهانت نمی کند بلکه تصویر عملکردش در ذهن شما اهانت آمیز به نظر می رسد.از این رو وقتی از کسی رنجش به دل می گیرید در واقع طرز تلقی شما مسئول ناراحتی شماست." به هر حال ما میخواهیم به این نکته اشاره کنیم که ناراحتی ها،ضررها و صدماتی که از سوی دیگران تحمل می کنید نتیجه رفتار و طرز برخورد نامناسب خودتان است و برای رهایی از این مخمصه تنها باید گفتار و رفتارتان را بررسی کرده و طرز برخورد خود را با دیگران اصلاح کنید.

صدور مجوز: ***

چنانچه گفتیم شما بر حسب انتظار و آنچه مورد قبولتان واقع می شود واکنش دیگران را در قبال خود تعیین میکنید

اگر در برابر سواستفاده از خود مقاومتی نشان ندهید این پیام را به دیگران ارسال میکنید که برای بازیچه شدن آمادگی کامل را دارید.به عکس چنانچه به گفتار و اعمالتان به طرف مقابل القا کنید که سواستفاده برایتان قابل تحمل نیست و برخورد مناسبی با او داشته باشید فرد قربانی کننده را خلع سلاح کرده و مهماتش را از چنگش ربوده اید.هرگونه تردید و تزلزل و مخالفت سطحی و ملایم موید این نکته است که شما فردی سلطه پذیر هستید و با کمی اصرار و پافشاری میتوان شما را قربانی کرد.مثالی می زنیم:

"خانم گیل یکی از مراجعین دکتر دایر با صدایی غمبار و بغض آلود شرح زندگی نابسامان خود را به تفصیل برای دکتر تعریف کرد و گفت که شوهر مستبد سلطه جویش او را به شدت تحت کنترل داشته و برخوردهای ناهنجارش شخصیت او را در حد یک پادری کاهش داده است و فرزندانش نیز تحت تاثیر رفتار شوهرش کمترین احترامی برای او قائل نیستند.دکتر پس از شنیدن سرگذشت زندگی این بانو دریافت که او از اوان کودکی به دیگران اجازه می داده که به جایش تصمیم بگیرند و مقدراتش را تعین کنند.از قرار معلوم پدر خانم گیل فردی سلطه جو و برتری طلب بود و اغلب به جای وی تصمیم می گرفت و حتی سخن می گفت.از آن گذشته او با مردی ازدواج کرد که مانند پدرش سلطه جو بود و به وی هرگز مجال نداد که از مخمصه ای که از کودکی گریبانش را گرفته بود رهایی یابد.خانم گیل خود را فردی بد اقبال می پنداشت،کسی که در تمام عمر با افراد زورگو و سلطه طلب سر و کار داشته است. دکتر به او گفت برای اینکه خود را از زیر بار تیغ سواستفاده بیرون کشد و گریز گاهی بجوید باید بپذیرد که تاکنون از طریق تحمل و پذیرش سواستفاده از دیگران خود را بازیچه کرده است و به او تفهیم کرد که اجتناب از مقابله با دیگران و هراس از تحریک عناد و عداوت آنان و خود را کوچک و حقیر پنداشتن و تحمل هجو و دشنام ،عرصه زندگی را به میدان تاخت و تاز افراد سلطه جو تبدیل می کند.

***با رفتارمان به مردم بیاموزیم و نه با کلمه ها:

فرناندو رویاس ،نویسنده اسپانیایی سال ها پیش گفت:"از کلمه ها کاری ساخته نیست ،تنها به عمل و اقدام تکیه کنید." اگر بکوشید از طریق مباحثه و جدل راه سواستفاده افراد سلطه جو را سد کنید،آنچه عایدتان می شود رد و بدل تعدادی لغت و عبارت است. به علاوه افراد قربانی کننده اغلب از طریق مباحثه های طولانی راه سواستفاده خویش را صاف و هموار می کنند .چه بسا ارتباط دوستانه ای بین شما و طرف مقابل حکمفرما باشد.با وجود این مادام که حراست از حقوق خود را نیاموزید به طعمه مناسبی برای افراد سلطه جو خواهید بود .حتی در مقام مشورت و مصلحت جویی تنها ارائه راه حل کافی نیست.شما می توانید برای رهایی از یک تنگنا ساعت ها به پند و اندرز اطرافیانتان گوش فرا دهید .اما مادام که این کسان با رفتار و عملکردشان شما را حمایت و پشتیبانی نکنند ،یک بازیچه تمام عیار خواهید بود. اقدام ،بزرگترین آموزگار روی زمین است.یک حرکت به جا و مناسب معادل میلیونها کلمه سنجیده شده ارزشمند است(دو صد گفته چون نیم کردار نیست).

بازی بچه ها مملو از صحنه های سلطه جویی و سلطه پذیری است.ببینید که بچه سلطه جو با چه برخوردها و الفاظی همبازیها و همپایگانش را تحت سلطه خود درمی آورد. اما همین بچه زورگو گاهی اوقات بچه کوچکتر از خودش را حریف نمی شود و ناگزیر است در برابر نفوذ ناپذیری او به اصطلاح کوتاه بیاید و حتی حالت تدافعی در پیش گیرد.او در دل می گوید:"این یکی کسی نیست که بتوانم او را تحت سلطه و نفوذ خود در آورم .بهتر است او را به حال خود گذاشته و به دنبال کسی بروم که نرم و نفوذ پذیر است."بنابراین طرز برخورد شما تنها راهی است که می توانید با توسل به آن به دیگران بیاموزید که به اصطلاح پایشان را از گلیمشان درازتر نکنند و به حقوق شما احترام بگذارند.از یاد نبرید که بنای زندگی بر سلطه پذیری قرار ندارد. این خود ما هستیم که با ندانم کاری ،از اصول و قواعد اجتماع عدول کرده و اسباب سواستفاده از خویش را فراهم می سازیم و زندگی را به کام خود تلخ و ناگوار می کنیم.

اگر مایلید کسی را از انجام کار مثبتی باز دارید،شرایطی را فراهم کنید که او به سخن گفتن بسنده کند.زیرا انسان هرچه بیشتر سخن بگوید ،کمتر ذهن را به عمل متمرکز می کند.هرگاه تصمیم گرفتید که با توسل به کلمه ها طرز برخورد دیگران را نسبت به خود تعیین کنید از خود بپرسید که با این کار چه نتیجه ای عایدتان می شود.آیا فروشنده با شنیدن سخنان شما تغییر موضع می دهد و یا اینکه بدون توجه به نقطه نظرهایتان هدفش را دنبال می کند؟آیا آنچه می گویید مورد قبول فرزندانتان قرار گرفته و یا گفته های شما از یک گوش آنان فرو رفته و از گوش دیگر خارج می شود؟ِ همسرتان آرام و ساکت به سخنان شما گوش فرا داده و یا همچنان سرگرم کاری است که همواره با آنان مخالف بوده اید؟پس روشن است که کلمه ها و عبارت هایی تنها زمانی موثر واقع می گردند که با کار و اقدام و حمایت پشتیبانی شوند.

قاطعیت : ابزاری برای اعمال قدرت

اکثریت قریب به اتفاق مردم بر این باورند که قاطعیت با رفتار خشک و خشونت آمیز مترادف است . حال آن که جدیت یعنی دفاع از حقوق و امتیازات حقه خویش است و اطمینان از بازیچه نشدن توسط دیگران. شما می توانید بدون اینکه فردی منفی یا دردسر ساز و جنجال آفرین باشید به ابزار قاطعیت مجهز شوید و از حقوق و مزایای خود حراست کنید. کوته سخن آن که تنها در پرتوی قاطعیت و جدیت می توان از سوء استفاده شدن خلاصی یافت.

افرادی که بر زندگی خود تسلط آگاهانه دارند، اهداف خود را به رغم دشوار و غیر عملی بودنش تحقق می بخشند و بدون توجه به هر گونه تهدید و ارعاب در موضع خود پافشاری کرده و کمترین ضعفی از خود نشان نمی دهند. چه بسا این افراد شجاع و با شهامت نباشد اما هرگز حاضر نیستند از موضع به حق خود سر سوزنی پس نشینی اختیار کنند. به هر حال شما با سستی و تزلزل زمینه را برای سلطه پذیری خویش فراهم کرده و به دیگران

می آموزید که شما را بازیچه و آلت دست کنند. مثال های زیر صدق گفتار مرا نشان می دهد:

لوئیز هنگام مراجعه به بانک پسر پنج ساله اش را با خود برد، هنگامی که سرگرم گفتگو با تحویلدار بانک بود ، ناگهان پسرش محتاج رفتن به دستشویی شد. لوئیز به تحویلدار بانک گفت : " آیا می توانم از دستشویی بانک استفاده کنم . پسرم باید به توالت برود." تحویلدار بانک با ترشرویی گفت: " ما دستشویی عمومی نداریم." لوئیز به ظاهر دو راه پیش رو داشت : یا این که حرف تحویلدار را بپذیرد و به خیس شدن شلوار بچه اش رضایت دهد و یا این که در مکان دیگری درصدد یافتن توالت باشد. اما او که فرد قاطعی بود بی محابا به سراغ رییس بانک رفته و با جدیت هر چه تمامتر گفت: " پسرم باید به توالت برود و کارمند شما مرا از استفاده از دستشویی بازمی دارد . اگر شما هم چنین نظری دارید آماده ام که حساب جاری ام را در بانک ببندم ." رئیس بانک از استواری شخصیت لوئیز یکه خورد و از بی توجهی کارمندش عذر خواهی و او را به طرف دستشویی هدایت کرد. دیگر بار نتیجه می گیریم که: این شما هستید که به دیگران می آموزید چگونه با شما رفتار کنند.

تدابیر لازم برای این که به دیگران بیاموزیم چگونه با ما رفتار کنند

· برای اینکه مرکز و محور جهان خویش باشید ، در قبال رفتار قربانی کنند ه دیگران خود را مسئول و مقصر بدانید. در واقع این شما هستید که با شیوه رفتار و حالات و حرکات و لحن کلام به دیگران

می آموزید که طعمه خوب و مناسبی برای سود جویی آنان هستید. پس با تغییر طرز تفکر و بالا بردن سطح آگاهی خویش رفتار و گفتاری سنجیده و قاطع در پیش گیرید و عرصه را برای تاخت و تاز و سوء استفاده کننده ها باقی نگذارید.

· با رعایت شماری از اصول و قواعد اخلاقی برای خود یک سنگر بسازید و بدون کوچکترین اهمال و یا تعلل در برابر افراد سلطه جو از آن استفاده کنید برای مثال با خود پیمان ببندید که :

الف ) از این پس به افراد پست و لا یعقل اجازه نمی دهم که از من سوء استفاده کنند. در صورت برخورد اتفاقی با این افراد بیش از چند لحظه با آنان گفتگو نخواهم کرد. همچنین هیچ گاه در اتومبیلی که راننده اش مست باشد نخواهم نشست .

ب ) از توصیف مسائل و تنگناهای زندگیم برای کسانی که تمایلی به شنیدن آن ندارند خودداری می کنم. به مجرد این که حس کنم طرف مقابل برای شنیدن سخنانم آمادگی ندارد لب از سخن فرو می بندم و از ادامه مطلب صرفنظر می نمایم .

این قواعد زمانی کار ساز است که به منصه عمل درآید و اهمیتش برای دیگران محسوس شود. بنابراین چنانچه قصد دارید از رفتن به دنبال دوستان همسرتان و رساندن آنان به زمین گلف خودداری کنید، تنها به گفتگو بسنده نکنید و با تحت کنترل در آوردن افکار و احساسات خویش در این موضع ثابت قدم باقی بمانید.

· به جای استفاده از کلام و سخن، واکنش هایی غیر منتظره و قاطع از خود نشان دهید. با تمرین و ممارست رفتاری در پیش گیرید که افراد سلطه جو به خود آیند و پایشان را از گلیم خود درازتر نکنند.

برای مثال چنانچه پیش از این در برابر سوگند فردی کوتاه می آیید ، این بار خود با استفاده از این روش او را خلع سلاح کنید و به او تفهیم کنید که چون گذشته آلت دست نخواهید شد. اگر کسی نسبت به شما بی حرمتی روا داشت بی درنگ او را ترک کنید.

· برای این که به دیگران بیاموزید جهت گیری تازه ای در زندگی خود ایجاد کرده و دیگر مورد اعمال نفوذ قرار نخواهید گرفت، قاطعیت را سر لوحه رفتار و گفتارتان قرار داده و با حالات و حرکات مناسب راه هر گونه نفوذی را در زندگیتان سد کنید.

· اگر فرزندانتان در قبال مسئولیتها و تعهداتشان کوتاهی می کنند به شکوه و گلایه اکتفا نکنید بلکه با اقدامی بازدارنده در برابرشان بایستید. برای مثال اگر پسرتان به رغم تقاضای مکرر شما از بردن سطل زباله به خارج از منزل امتناع می کند، برایش ضرب الاجل قایل شوید و در صورت تکرار سطل زباله را در رختخوابش خالی کنید. یک اقدام موثر و قاطع از هزاران کلمه خشک و خالی کار ساز تر است.

· کلمه ها و عبارت های گلایه آمیز را از واژه نامه شخصی خود خط بزنید. به جای این که دیگران را به خاطر خطاهای خود به باد ملامت بگیرید و انگشت اتهام به سویشان دراز کنید و بگویید:" این گرفتاری را تو برایم ایجاد کردی ." خود را مقصر و مسئول شناخته و در دل بگویید:" من خود به آنان مجال دادم چنین رفتاری با من در پیش گیرند." این طرز برخورد سبب می شود که الگوهای رفتاری خود را مرور و مواضع ضعیف و قربانی کننده را تصحیح کنید.

· هرگز انتظار نداشته باشید که گذشت زمان سوء استفاده از شما را متوقف کند بلکه با اقدامی مناسب به طرف مقابل بیاموزید که نفوذ نا پذیرید و به اصطلاح بیدی نیستید که با این بادها بلرزید.

· با خود پیمان ببندید که در صورت برخورد با افراد سوء استفاده کننده به هر گونه خطری تن در خواهید داد. جرأت برخورد قاطع با افراد سود جو را در خود تقویت کرده و دستاوردهای حاصل از آن را کانون توجه قرار دهید.

· دست کم یکبار در برابر افراد یکدنده و سمج بایستید و در این راستا سر سوزنی از موضع خود عقب نشینی نکنید . اجازه ندهید که تصمیمات یک گروه خاص شما را با زیچه کند و یا موجب اتلاف وقت و نیروی شما شود . ایستادگی در برابر موقعیت های قربانی کننده و ترس آور در نخستین برخورد دشوار بوده و به تدریج آسان می شود. این نکته را از یاد نبرید که سفرهزار سنگی با نخستین گام آغاز می شود.

· به عنوان تمرین ، در برخوردهای روزانه با فروشنده ها ، پیشخدمت ها ، رانندگان تاکسی و افراد فرودست ، قاطعیت را به لحن کلام ، ژست ها و حرکات خود بیامیزید. عبارت های جدی و قاطع را از پیش در ذهن خود آماده کنید. این کار را بایستی به اندازه ای ادامه دهید که در قالب وجودتان شکل بگیرید و جا بیفتد.

· از به کار بردن کلمه ها و عبارت هایی که شما را کم رو، مفلوک و حقیر معرفی می کند سخت بپرهیزید. به بیانی دیگر با به کار گیری عبارت هایی نظیر:" من که آدم مهمی نیستم." ، " چندان هم با هوش نیستم"،" حسابم قوی نیست ."، " هرگز مسایل حقوقی را به روشنی درک نمی کنم." مجوز بازیچه کردن خود را در اختیار طرف مقابل قرار ندهید. اگر به پیشخدمت رستوران بگویید که در محاسبه ضعیف هستید، این پیام را به او منتقل کرده اید که هر گونه خطا در صورت حساب غذا را متوجه نخواهید شد.

· از انجام کارهایی که از آن بیزارید و وظیفه ای در قبال انجام آن به عهده ندارید بپرهیزید. اگر از کوتاه کردن چمن و یا انباشتن لباسها در ماشین لباسشویی دل خوشی ندارید برای مدتی مثلاً دو هفته از انجام آن صرفنظر کرده و به نتایج آن توجه کنید. برای این منظور می توانید در صورت استطاعت فردی را به خدمت بگیرید و یا هر یک از اعضای خانواده را درباره انجام بخشی از کار منزل مسئول و موظف بشناسید. با این کار نه تنها به افراد خانواده می آموزید که روی پای خود بایستند بلکه بار این زحمت گران را از روی دوش خود بر می بردارید. در غیر این صورت آنان به این نتیجه می رسند که می توانند در حد یک برده از شما استفاده کنند. این استدلال در مورد شرکت ، موسسه و یا محل کارتان نیز صادق است . برای مثال اگر کارهایی از قبیل نوشتن صورتجلسه و یا انجام خدمات شخصی همکارانتان را به عهده دارید صرفاً به این خاطر است که با رفتار و گفتار خویش به آنان آموخته اید که می توانند چنین انتظاری از شما داشته باشند.

· با برخوردهای شدید افراد سود جو نظیر حرکات خشم آلود ، صدای بلند و یا لحن تندشان از موضع خود عقب نشینی نکنید. همچنین به آنان اجازه ندهید که با تطمیع و دادن هدیه و رشوه و جز اینها رفتار قاطع و جدی شما را سست و لرزان کنند . این گونه برخوردها را یک آزمون تلقی کرده و ببینید که تا چه اندازه می توانید از آن سر بلند بیرون آیید.

· بدون توجه به واکنش های طرف مقابل هرگز به فکر تغییر جهت در تصمیم و یا رفتارتان نباشید. یقین بدانید به مجرد این که اطرافیانتان حس کنند جهت گیری تازه ای در زندگی آغاز کرده اید و در رفتار و گفتارتان جدی و ثابت قدم هستید در واکنش های خود تجدید نظر کرده و رفتاری آمیخته با احترام با شما در پیش خواهند گرفت.

· پس از آنکه قاطعیت را سرمشق گفتار و رفتارتان قرار دادید، افرادی که منافع آنان به خطر می افتد ، به اشکال مختلف نظیر دلگیر شدن ، التماس و عجز و لابه و یا ایجاد احساس شرم و گناه در وجودتان می کوشند شما را به الگوهای رفتاری گذشته سوق دهند. در چنین شرایطی با استواری و ثبات قدم در مواضع خود به این کسان بیاموزید که به جز تجدید نظر در روابط و احترام به حقوق شما راهی دیگر ندارند.

· در انجام کارهای شخصی خود را از آزاد و مستقل حس کنید. برای مثال در حین انجام کار در صورت تمایل وقت کوتاهی را برای استراحت خود قایل شوید. به اوقات استراحت و تفریح خویش بها بدهید و تحت هر شرایطی آن را به مرحله اجرا گذارید. چنانچه اطرافیانتان به دفعات سخن شما را قطع می کنند، از تدابیری که پیش از این به آن اشاره شد پیروی کنید .

· از دخالت بیجا در نزاع و مشاجره دیگران به خصوص بین بچه ها به شدت احتراز کنید. به دیگران نشان دهید که ارزشمندی شما از یک مداخله گر بیشتر است . مگر اینکه ضرورت این کار را حس کنید و به عنوان میانجی دو طرف را به مصالحه و سازش هدایت کنید.

· دفعاتی را که به وسیله کلمات و عبارات آلت دست قرار می گیرید یادداشت کنید. برای مثال چنانچه خود را مادری بیچاره حس می کنید ببینید که بچه ها در طول روز چند بار به شما می گویند:" مامان این کار را برای من انجام بده." تعداد دفعاتی که چنین عبارتهایی بکار می رود موید این نکته است که تا چه اندازه توسط فرزندانتان مورد سوء استفاده قرار می گیرید و چقدر در اعمال و رفتارتان باید تجدید نظر کنید.

· در برابر افرادی که به آنان آموخته اید با عصبانی شدن آلت دست قرار می گیرید بر اعصاب و احساسات خود مسلط شوید . اجازه ندهید گفته هایتان از احساسات منفی شما رنگ بگیرد، مراقب باشید صدایتان بلند و لحن کلامتان خشن و طعن آمیز نباشد. از ژستهای خشم آلود مانند گره کردن مشت ، اخم کردن ، گره بر ابرو انداختن و نظایر آن بپرهیزید .

· برای این که قاطعیت خویش را در گفتار و رفتارتان ارزیابی کنید یک مشاور و محرم راز پیدا کنید و درباره تدابیر ، خط مشی و موفقیت و شکستهایی که تا کنون در این زمینه تجربه کرده اید با وی به گفتگو بنشینید . از مشاوره و همفکری او به عنوان عامل پشتیبانی کننده سود برده و توانایی روحی خود را تقویت کنید .

· برای اینکه به دیگران بیاموزید در اندیشه بازی کردن شما نباشند، روشهای مختلفی را در بوته آزمایش قرار دهید . حتی روشها و تدابیر به ظاهر غیر ممکن را در این فهرست جای دهیم و سپس با روش آزمون و خطا بهترین شیوه را برگزیند.

باسمه تعالی

خلاصه

علی (ع) شخصیتی می باشد که بعد از اشرف مخلوقات عالم حضرت محمد (ص) کسی دارای چنین فضل و مقامی نیست و البته بر فضائل علی (ع) غیر از خدا و رسول خدا و خاصان درگاه الهی خبر ندارند و درباره حضرت گفته شد که مقصود از آیه ان تعدوا نعمت الله لا تحصوها« اگر نعمتهای خدا را بشمارید نمی توانید » فضائل علی (ع) می باشد

و از آنجائی که علی (ع) جامع اضداد و دارای اخلاق و سجایای متفاوت بودند تا جائی که هر کس و هرقوم و گروهی او را بعنوان بزرگ طریقت خود خوانده اند برآن شده ایم در این خلاصه گوشه ای از فضائل آن حضرت را از منظر آیات و روایات بصورت اختصار بیان کنیم.

مقدمه

سخن درباره ی انسانی می باشد که در مرتبه از شان و منزلت قراردارد که پیغمبر (ص) فرمودند تو نسبت به من مانند هارون پیغمبر نسبت به موسی کلیم می باشی ولی بعد از من پیغمبری نخواهد آمد.

سخن در باره انسانی می باشد که انسانها در قبول او بعنوان یک انسان دچار تردید و بعضاٌ دچار گمراهی شدن زیرا علی را مافوق بشر می دانستند. بقول شاعر اهل بیت (ع) مرحوم شهریار :

نه بشر توانمش گفت نه خدا توانمش خواند متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را

سخن درباره شخصیتی می باشد که در وصف او امام شافعی رهبر فرقه شافعیه اهل سنت می گوید:

قل لی قل فی علی مدحا ذکره یخمد ناراً موصده

قلت لا اقدر فی مدح امرء ضل ذواللب الی ان عبده

و النبی المصطفی قال لنا لیله المعراج لما صعده

وضع الله بکتفی یده فاحس القلب ان قد برده

و علی واضع اقدامه فی محل وضع الله یده

یعنی :

گفته شد به من بگو در رابطه با علی مدحی که ذکر نام او آتش سوزان را خاموش می کند گفتم نمی توانم درباره مردی مدح بگویم که گمراه شدن صاحبان عقل و رفتن بسوی پرستش او و

حضرت پیامبر (ص) گفته است برای ما در شب معراج چون به آسمان بالا رفتم قرارداد خداوند دستش را بر دو دوشم تا اینکه قلب من احساس آرامش کرد و حال اینکه علی (ع) قرارداد پاهایش رادر جائی که خداوند دستش را قرارداده بود.

قبل از شروع در کلام باید گفت چنانکه در خلاصه بیان شد فضائل علی (ع) قابل شمارش نیست چه به اینکه بشود و آنرا شرح و تفصیل داد اما از باب آنچه همه آن درک نمی شود. همه آن هم ترک نمی شود ( مالا یدرک كله لا یترک کله ) به گوشه ی از آیات و روایات و سخنان بزرگان در این زمینه بسنده می کنیم.

اما از آیات قرآن :

1- از ابن عباس نقل شده است هیچ آیه ی نازل نشده که در آن عبارت ( یا ایها الذین امنوا) باشد مگر اینکه علی (ع) در راس آن و امیر آن می باشد. (1)

2- حاکم حسکانی از علمای بزرگ اهل سنت در کتاب شواهد التنزیل آورده است .که 209 آیه در قرآن در شأن امیرالمومنین علی (ع) نازل شده است.

3- آیه مباهله که در جریان نپذیرفتن مسیحیان کلام رسول خدا (ص) را در رابطه با حضرت عیسی (ع) بوده است امر به مباهله شدن ( نفرین ) که خداوند فرمود به پیغمبر که بگو ما فرزندان خود را می آوریم و شما نیز فرزندان خود را بیاورید و ما زنان خود را در می آوریم و شما زنان خود را بیاورید و ما جانهای خود را می آوریم و شما جانهای خود را بیاورید سپس نفرین می کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار می دهیم به اقرار همه مورخین پیامبر غیر از علی(ع) و فاطمه (س) و حسن (ع) و حسین (ع) کسی را با خود به صحرا نبرده بود.

4- ابن عباس گفته است از پیامبر سئوال کردم : از قول خداوند از آیه مبارکه سوره واقعه که می گوید سبقت گیرندگان آنها مقرب درگاه الهی هستند و د ر بهشت پرنعمت چه کسانی هستند ؟ پیامبر فرمودند: گفته است بمن جبرئیل (ع) : آن علی و شیعیان علی سبقت گیرندگان به بهشت هستند و نزدیکان به خدا هستند بواسطه کرامتی که برای آنها می باشد. (2)

5- درباره آیه مبارکه می گوید آیا کسی که دارای شاهدی از طرف پروردگارش می باشد ...) گفته است ابن عباس که او علی (ع) بوده که برای نبی (ص) شهادت داده و او با پیغمبر بوده است. (3)

1-كشف الغمه ص 307 2- همان مدرك حلد 1 ص 312 3- همان مدرك جلد 1 ص 313

6- درباره ی آیه مبارکه خداوند می فرماید: ( بدرستی کسانی ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند بزودی قرار می دهد پروردگار رحمن برای آنها دوستی ) گفته است ابن عباس او علی بن ابیطالب است و در همین زمینه زید بن علی از پدران خود از علی (ع) نقل کرده است که حضرت فرمودند : مردی مرا ملاقات کرد و گفت ای ابا الحسن بخدا قسم من تو را دوست دارم ، پس برگشتم به سوی رسول خدا (ص) و خبر دادم او را به سخن آن مرد پس گفت : شاید کار خوبی برای او انجام دادی ؟ گفت :

بخدا هیچ کار خوبی برای او انجام ندادم، پس گفت پیغمبر خدا (ص) شکر خدا که قلبهای مومنین را به سوی تو به دوستی قرارداد پس در این هنگام آیه ذکر شده ، بالا در شأن امیرالمومنین (ع) نازل گردید

7- درباره ی آیه شریفه : ( من المومنین رجال صدقوا ماعاهدواالله علیه فمنهم من قضی نحبه و منهم من ینتظر و مابدلوا تبدیلا ) سئوال شد ، گفته شد این آیه از جهت کسانی که به وظیفه عمل کردن یعنی عبیده و حمزه و یاران آنها بودند که به وعده خود وفا کردند و به دشمن پشت نکردند و بشهادت رسیدند و مقصود از من ینتظر علی بن ابی طالب (ع) می باشد که جهاد را انجام داد و راه و روش او تغییر نکرد و در حال طی مسیر انتظار شهادت می کشید.

اما از روایات :

1) از مناقب خوارزمی از مجاهد از ابن عباس گفت: پیغمبر (ص) فرمودند : اگر تمام درختان قلم بشوند و همه دریاها مرکب و اجنه حساب کننده باشند و انسانها نویسنده نمی توانند فضائل علی (ع) را بشماره در بیاورند .

2) و در روایتی دیگر پیامبر (ص) فرمودند : خداوند برای برادرم علی (ع) انقدر فضیلت قرارداده است که قابل شمارش نیست.

3) راوی می گوید بمن خبر داد سید حافظ ابومنصور شهرداربن شیرویه پسر شهردار دیلمی همدانی مرفوع به سلمان از پیغمبر (ص) که گفت : داناترین امتم بعد از من علی بن ابی طالب است.(1)

4) از عبدالله بن مسعود گفت : رسول خدا (ص) فرمودند : تقسیم شده حکمت به ده قسم و داده شده به علی (ع)نه قسم و بسیار مردم یک جزء .(2)

5) و روایت کرده بیهقی در کتابش بنام فضائل صحابه که پیامبر(ص) فرمودند : کسی که بخواهد نگاه کند به آدم در علمش و به نوح در تقوایش و به ابراهیم درحلمش و

1-كشف الغمه فی معرفه الائمه ص 111 2-همان منبع

و به موسی در هیبتش و به عیسی در عبادتش پس نگاه کند به علی بن ابی طالب (ع) پس بتحقیق ثابت شده برای علی (ع) آنچه که ثابت شده برای آنها از این صفات پسندیده و چمع شده دراو آنچه بصورت متفرق در دیگران قرار دارد . (1)

ترکت فیک المنی مفرقه انت منها بمجمع الطرق

آنچه خوبان همه دارند تو یک جا داری

6) نقل کرده قاضی امام ابو محمد حسین بن مسعود از انس از پیامبر (ص) چون اختصاص داده رسول خدا (ص) هر یک از یارانش را به فضیلتی اختصاص داده علی (ع)رابعلم قضاء و گفته : قاضی ترین آنها علی است و مفهوم این حدیث این است که انواع علم برای علی (ع) جمع شده چون آنچه برای دیگران بیان فرمودند نیاز به علم حضرت علی (ع) ندارد ولی قضاوت چنین نیست پیامبر (ص) فرمودند واجب دان آنها زید بن ثابت ، و قاری ترین ابی و آگاهترین از اصحاب به حلال و حرام معاذ بن جبل و هیچ یک از اینها به علم قضا نیاز ندارد ولی علم قضاء به تمام اینها نیاز دارد. (2)

7) از مناقب ابن مغازلی از ابی هریره گفت : نماز خواند باما رسول خدا (ص) نماز صبح را سپس گفت : آیا می دانید چه چیز نازل شده با جبرئیل ؟ گفتیم : خدا و رسولش بهتر می دانند ، سپس گفت : فرود آمد جبرئیل (ع) و گفت ای محمد بدرستیکه خداوند کاشت نی را در بهشت که یک سوم آن از یاقوت قرمز است و یک سوم آن زبرجد سبز و یک سوم آن لولوی تازه و زده است بر این نی طاقهائی و قرارداده ما بین این طاقها خانه هایی و قرارداده در هر خانه درختی و قرارداده میوه آنها را حور العین .... مردی بلند شد و گفت :

ای رسول خدا برای چه کسی می باشد آن چیز ؟ گفت : کسی که دوست دارد به آن برسد پس بچسبد بحب علی بن ابی طالب (ع) (3)

8-از کفایت الطالب از انس گفت : فرمود پیغمبر (ص) مرور کردم در شبی که بر ده شدم به اسمان به ملکی که نشسته بود بر منبری از نور و ملائکه دور او حلقه زده بودند و گفتم ای جبرئیل چه کسی است این ملک ؟ گفت : نزدیک شو و بر او سلام کن : پس من نزدیک او شدم و بر او سلام کردم . دیدم برادرم و پسر عمویم علی بن ابی طالب (ع) است گفتم : ای جبرئیل آیا علی در رسیدن به آسمان چهارم بر من سبقت گرفته است ؟ پس

1 كشف الغمه فی معرفه الائمه ص 120 2- همان منبع 137 3- همان منبع 138

گفت بمن : نه یا محمد (ص) ولی شکایت کردن ملائکه به خداوند از علاقه شان به علی

(ع) پس خلق کرد خداوند این ملک را از نوری بصورت علی و ملائکه زیارت می کنند او را در هر شب جمعه و روز جمعه هفتاد هزار مرتبه و خدار ا تسبیح می کنند و ثواب آنرا هدیه می کنند برای محبین علی (ع) .(1)

9) جعفر بن محمد علیهما السلام گفت : زمانی که قیامت می شو د منادی از میان عرش صدا می زند کجاست جانشین خدا در زمین ؟ پس بلند می شود داود نبی (ع) پس ندا می آید از طرف خدا : مقصود ما تو نبودی و اگر چه تو خلیقه خدا در زمین بودی پس مناد ی صدا بزند کجاست خلیفه خدا در روی زمین پس بلند می شود امیرالمومنین علی (ع) پس صدا می آید از طرف خداوند : ای اهل محشر این علی بن ابی طالب خلیفه من در زمین و حجتم بر بندگان است پس کسی بچسبد به ریسمان او در دنیا پس همراه او خواهد بود و از نور او روشنایی می گیرد و دنبال او به درجات بالای جنت می رود. (2)

10)نقل شده ازمناقب برای امام ابن مویه خوارزمی از ابی لیلی گفت : فرمود : رسول خدا (ص)فرمود بعد از من فتنه خواهد بود پس در آن زمان ملازم علی بن ابی طالب شوید، چون علی جدا کننده بین حق و باطل می باشد.(3)

11)روایت كردن بزرگان قوم از آنهاعلامه قندوزی متوفی 1293 در کتاب ینابیع الموده

ص 86 چاپ استامبول و حاکم نیشابوری متوفی 405 در مستدرک جلد 3 ص 136 چاپ حیدرآباد و دیگر از بزرگان که پیغمبر (ص) فرمودند: ای علی تو قسمت کننده بهشت و جهنمی و تو می کوبی درب بهشت را و داخل آن می شوی بدون حساب . (4)

12) روایت کردن جماعتی از بزرگان قوم که از آنها ابن عبدالبر در النهایه ج 3 ص 282 و علامه حموینی در فرائد السمطین و حافظ ابن کثیر قریشی متوفی سنه 766 در کتاب بدایه و نهایه ص 355 ج 7 چاپ مصر . پیامبر (ص) فرمودند : ای علی تو قسمت کننده بهشت و جهنمی ، حمل کننده پرچم بزرگ، صاحب پرچم رسول خدا در دنیا و آخرت می باشی ... حمل کننده پرچم حمد تو هستی ، و تو اول کسی هستی که به صدا در می آوری درب بهشت را .

13)و از مناقب ابن مردویه از عبدالرحمان بن سعید گفت : با پیامبر (ص) نشسته بودیم که علی (ع) بر ما گذشت سپس گفت : پیامبر (ص) حق با این مرد می باشد.

14)گفت ابن عباس : بتحقیق علی ممتاز بود از همگان به خاطر دامادی رسول خدا (ص) و داشتن عشیره و بذل مال به بینوایان و علم به تفسیر و فقه . (5)

1- كشف الغمه فی معرفه الائمه ص 137 3 و 2 همان منبع ص139-138 4- علی در كتاب و سنت نویسنده حسین شاكری

5-كنزل العمالج 6 ص 393

8) حاکم نیشابوری از ابن عباس آورده است که گفت : علی (ع) را چهار امتیاز است که احدی را در آن بهره ای نیست .

1. او نخستین کسی از عرب و عجم است که با رسول خدا نماز خواند .

2. او تنها کسی است که در همه جنگها پرچم رسول خدا (ص) را در دست داشت .

3. او تنها کسی است که در جنگ احد که روزی بسیار خطرناک بود ، استقامت کرد.

4. او تنها کسی است که رسول خدا (ص) را غسل داد و کفن کرد و در آرامگاه خود قرارداد. (1)

9) ابن عباس گفت : وقتی رسول خدا میان اصحاب خود مهاجرین و انصار دو به دو برادری برقرارکرد. میان علی (ع) و هیچ یک از صحابه برادری برقرار نکرد او از این معنی ناراحت شده با ناراحتی به لب جوی آبی رفته دست خود را زیر سرش گذاشت و دراز کشیده اتفاقاً آن روز باد می وزید و گرد و غبار زیادی برآن حضرت بیفشاند در این میان رسول خدا (ص) به جستجوی او برخاست و هنگامی که او را در آن حال دید با پای خود بیدارش کرده و فرمود: برخیز که هیچ کنیه ای برای تو شایسته تر از ابوتراب نیست ، یا علی از من ناراحت شدی که میان مهاجر و انصار برادری افکندم و تو را با احدی برادر ننمودم. آیا راضی نیستی که نسبت به من به منزله ی هارون نسبت به موسی باشی ؟ با این تفاوت که بعد از من دیگر پیغمبری مبعوث نخواهدشد؟ یا علی آگاه باش که هر کس ترا دوست داشته باشد ، امنیت و ایمان او را در بر می گیرد و کسی که به دشمنی تو برخیز و خدا او را به مرگ جاهلیت می میراند و به علمش در اسلام محاسبه شود.(2)

17)عمرو بن میمون روایت کرده که گفت : روزی با ابن عباس بودم که هفت گروه نزد وی آمدند و گفتند یا اینجا را برای ما خلوت کن و یا با ما برخیز تا به جای خلوتی برویم. ابن عباس گفت من با شما می آیم . راوی می گوید : آن وقتها هنوز ابن عباس نابینا نشده بود در گوشه ای با هم به گفتگو پرداختند و من ندانستم چه گفتند ، ناگهان ابن عباس در حالی که از شدت عصبانیت لباس خود را تکان می داد، به طرف ما آمد و گفت اف ، تف بر اینها باد به مردی ناسزا می گویند که به ده امتیاز نائل آمده است.

1. رسول خدا در روز خیبر درباره ی او چنین فرمود :

فردا مردی را به جنگ خواهم فرستاد که خدا هرگز خوارش نکرده است ، خدا و رسول را دوست می دارد . آن روز عده ای گردن کشیدن که شاید آنان را برای این کار در نظر

1-مستدرك صحیحین ج 3 ص 111 استیعاب ج 3 ص 27 مناقب خواررزمی ص 58

2-مجمع الزواند حیثمی ج 9 ص 111 منز العمال ج 6 ص 156

گرفته باشد ولی او سراغ علی (ع) را می گرفت گفتند او در رحل خود آسیاب می کند فرمود : چرا یکی از شما این کار را به عهده نگرفته است. آنگاه علی (ع) آمد در حالی که از درد چشم رنج می برد . به طوری که گویا هیچ جا را نمی بیند، رسول خدا در چشمان او دمید و سپس لوای جنگ را به دست او داد و آن حضرت به سوی قلعه رفت و پیروزی به دست او فراهم آمد و صفیه دختر حی را به اسیری گرفت.

2. فلانی ( ابوبکر ) را به مکه فرستاد تا سوره توبه را برای اهل مکه قرائت کند و بعد علی (ع) را از پی او فرستاد تا سوره را از بگیرد و خود پیام را به اهل مکه برساند آنگاه فرمود : «لا یذهب بها الا رجل منی و انا منه » « این سوره را جز من و یا کسی که من از او و او از من است نباید ببرد. »

3. به پسر عموهایش فرمود: کدام یک از شما حاضرید در دنیا و آخرت با من موالات کنید ؟ علی (ع) که در آن گردهمایی حضور داشت . تنها کسی بود که سخن رسول خدا (ص) را اجابت کرد و گفت : من در دنیا و آخرت با تو موالات می کنم رسول خدا (ص) فرمود ی «انت ولی فی الدنیا و الاخر » « تو در دنیا و آخرت ولی منی » و این جریان را دوبار دیگر تکرار کرد.

4. « و کان اول من اسلم من الناس بعد خدیجه» او بعد از خدیجه اولین کسی بود که ایمان آورد.

5. رسول خدا (ص) جامه ی خود را روی علی و فاطمه و حسنین انداختند و فرمودند: « انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا این است و جز این نیست که خداوند اراده کرده است هر گونه ناپاکی را از شما اهل بیت دور کند و پاک کند شما را یک نوع پاک کردنی. »

6. او بود که با فداکاری شایان تحسین در بستر رسول خدا (ص) خوابیده پس ابوبکر آمد و خیال کرد که او رسول خدا (ص) است خطاب به وی گفت : یا نبی الله علی (ع) به او گفت : پیغمبر خدا به طرف چاه میمون تشریف بردند او را دریاب ، ابوبکر حرکت کرد و در غار به آن حضرت رسید.

7. او کسی بود که به وی سنگ انداختند همان گونه که به رسول خدا (ص) سنگ می انداختند .

8. هنگامی که رسول خدا (ص) عازم جنگ تبوک بود، به عرض او رسانیدند : آیا اجازه می دهید من نیز در جنگ شرکت نمایم ؟ رسول خدا (ص) فرمودند نه ، پس علی بگریست و آن حضرت فرمود : انت ولی فی کل مومن بعدی : تو پس از من ولی کلیه مومنان هستی .

9. دستور داد تمامی در هائی را که اصحاب به مسجد گشوده بودند ، ببندند جزدر خانه علی (ع) ؛ و علی (ع) توانست حتی در حال جنابت نیز داخل مسجد شود چون غیر از آن راهی به خانه ی خود نداشت.

10. او کسی است که رسول خدا (ص) درباره اش فرمود:

« من کنت مولاه فان مولاه علی » «هر که من مولای اوبودم علی هم مولای اوست »

گذشته از اینها علی (ع) از اصحاب بیعت رضوان بود که خداوند در قرآن از رضایت خود نسبت به آن خبر داده است چون به آنچه آنان در دل دارند ، آگاه است ، آیا بعد از این جریان از علی (ع) خلافی دیده شده تا روشن شود که آن رضای خداوندی نسبت به وی منتفی شده است؟

18)عبدالله بن عباس از معاویه اجازه دخول خواست در حالی که بزرگان قریش پیش او حضور داشتند سعد بن العاص طرف راست او نشسته بود ، همین که چشمش به ابن عباس افتاد که می آید رو به سعد کرد گفت : بخدا سوگند مسائلی پیش پای ابن عباس خواهم گذاشت که مطمئناً از جوابش عاجز خواهد بود سعد در پاسخ او گفت :

مثل ابن عباس هرگز از پاسخ باز نمی ماند ، همین که ابن عباس در جای خود قرار گرفت ، معاویه از حال جماعتی از شخصیت های عرب جویا شد که هیثمی نامشان را آورده است ، سپس پرسید در حق علی بن ابی طالب چه می گوئی ؟ گفت : خدا بیامرزد ابوالحسن را به خدا که او پرچم هدایت و قرارگاه تقوی و گنجینه ی عقل ؛ و کوه به فلک کشیده و استوار عقل و اندیشه و چراغ راه شبروان در تاریکیهای شبانگاهان بود او دعوت کننده شاهراه عظیم هدایت و دانا و رازها و معارف کتابهای آسمانی گذشته و اقدام کننده به تاویل قرآن و آموزنده ی اسرار آن و قائم به تاویل و ذکری بود او از ستم و اذیت دیگران سخت دوری می جست و از راه ها و روشهای پستی و نابودی کناره می گرفت.

بهترین فردی بود که ایمان آورد و بهترین فردی بود که حج و سعی کرد ؛ ابن عباس همچنان به ذکر فضائل علی ادامه داد تا آنجا که گفت او پدر سبطین ( حسنین ) بود که عالم مثل او به خود ندید و تا روز قیامت هم نخواهددید، هر که او را لعن کند ، لعنت خدا و خلق خدا بر او باد .

والسلام علی عبادالله الصالحین

مقابله با یك نظام و یك ملت ممكن است به دوشكل صورت گیرد:

1- مبارزه آشكار كه ممكن است بصورت تهدیدات سیاسی ، اقتصادی و یا نظامی باشد

2- مبارزه پنهان كه می تواند از طریق تهاجم فرهنگی صورت گیرد :

امروزه تهاجم فرهنگی از بزرگترین خطراتی است كه كشور ایران را تهدید می كند و به هیچ وجه نمی توان آن را انكار كرد چون به صورت پنهان و خاموش صورت می گیرد و ممكن است گاهی مورد غفلت قرار گیرد .

اینكه بررسی داشته باشیم درویژگیهای تهاجم فرهنگی ازنگاههای مختلف

1- زمینه های پیداش و عوامل موفقیت

2- اهداف تهاجم فرهنگی

3- راهای مقابله با آن

ویژگیهای تهاجم فرهنگی

1- نامرئی و نامحسوس بودن

تهاجم فرهنگی واقعیتی است كه ابعاد پنهان آن بسیار فراتر از ابعاد آشكار آن است

2- تهاجم فرهنگی دراز مدت و دیرپاست

تهاجم فرهنگی به همان میزان كه نتیجه و محصول خود را آرام و دیر به دست می آورد اثرش هم كه به جای می گذارد دیر پا و دراز مدت است و به آسانی ازر وح وفكر جامعه زایل نمیشود

3- تهاجم فرهنگی ریشه ای و عمیق است

اگر فرهنگ یك ملت را سنگ زیر بنای جامعه بدانیم دشمن در تهاجم فرهنگی درصدد تغییر دادن آن است

4- تهاجم فرهنگی همه جانبه است

یعنی اینكه تهاجم تنها در یك بعد سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی نیست بلكه شامل همه اقشار جامعه از كودك و نوجوان مرد و زن می شود.

زمینه های پیدایش تهاجم فرهنگی

1- وجود احساس حقارت

اگر در میان جامعه حقارت وجود داشته باشد جامعه سعی می كند با تقلید از فرهنگ دیگران به این احساس سرپوش بگذارد و با آن كمبود خود را جبران كند

2- عدم مقبولیت و محبوبیت

اگر این نیاز به خوبی پاسخ داده نشود بهداشت روانی جامعه دچار آسیب شده و در نهایت پذیرش فرهنگ بیگانه نمود پیدا می كند

3- خلاء و فرهنگ جامعه

تهاجم فرهنگی به خودی خود نمی تواند در جامعه ای موفق و كارسازباشد بلكه نیاز به زمینه مساعد دارد كه این با پاسخ ندادن به نیاز جوانان مساعد می شود

4- بی اعتقاد كردن مردم یك جامعه به فرهنگ و تاریخ خودشان

شهید مطهری در این رابطه در كتاب خدمات مقابل اسلام و ایران می نویسد

استعمار سیاسی و اقتصادی زمانی توفیق حاصل می كند كه در استعمار فرهنگی موفق شود

اهداف تهاجم فرهنگی

1-اسلام زدایی و ضربه به اصل نظام

مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند استمرار فعالیتهای فرهنگی در طول سالیان دراز در كشورها یك اسلام زدایی و اصالت زدایی بوجود آورده است كه همه اصالتهای اسلامی به تدریج مورد تهدید قرار گرفته است

2- ترویج فرهنگ تسامح و تساهل و نفی مطلق خشونت

3- ترویج سوكولاریسم

4- تقدس زدایی و حمله به ارزشها

5- ایجاد بحران اخلاقی

6- ایجاد روحیه یاس ونا امیدی

راههای مقابله با تهاجم فرهنگی

1- تهاجم متقابل فرهنگی

كه به فرمایش مقام معظم رهبری این كار به یك سیاستگذاری همه جانبه احتیاج دارد

2- دفاع از ارزشهای اسلامی

3- استفاده از هنر و هنرمندان متعهد

4- برنامه ریزی فرهنگی

5- گسترش فرهنگ امر به معروف و نهی از منكر وترویج نماز و قرآن و دعا در میان جوانان و نوجوانان

6- معرفی الگوهای مناسب به جوانان

7- آموزش خانواده

8- تكیه به هویت دینی ملی

9- ایجاد اشتغال و حل مشكلات جوانان اعم از بیكاری

10- تلاش در حفظ كیان خانواده

اخلاق از زیبایی های دین است // زیبایی های دین در اخلاق جلوه می کند

حجت الاسلام ولی نژاد ضمن برشمردن شرایط و ویژگی های لازم برای یک مبلغ مطلوب و کارآمد، مبانی اخلاقی را ضرورتی برای هدایت و ساختن جامعه ای سالم و مطلوب عنوان کرد و گفت : اخلاق جزو زیبایی های دین است .

حجت الاسلام ولی نژاد رئیس سازمان تبلیغات اسلامی سیستان و بلوچستان در گفت وگو با خبرنگار گروه دین و اندیشه "مهر" اظهار داشت : به طور حتم یک مبلغ می بایست الگوی اخلاقی مناسبی بوده و درهمه زمینه ها اسوه ای برای اقشار مختلف مردم باشد .

وی گفت : در همین مورد امام صادق (ع) می فرمایند اگر می خواهید مردم را به راه راست دعوت کنید قبل از زبان با عمل و راه راست این کار را انجام دهید ، نقش عمل بسیار تأثیرگذارتر از زبان است ، بنابراین بهتر است با اعمال و رفتار ، مردم را به بهترین راه ها هدایت کنیم .

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان سیستان و بلوچستان در ادامه با اشاره به این که مبلغ باید دارای سعه صدر باشد ، افزود : مهربانی و نرم خویی از دیگر شرایط و ویژگی های اساسی مبلغ است که می بایست مورد توجه بسیار قرار گیرد، به طوری که خداوند به پیامبر اکرم فرمود " اگر مردم دور تو جمع شده اند به دلیل مهربانی است که داری".

حجت الاسلام ولی نژاد تصریح کرد : مبلغ نباید منافع شخصی را در مباحث و موارد تبلیغی خود لحاظ کند ، بلکه می بایست در راستای تبلیغات خود ، منافع جمع و دین را در نظر گیرد .

وی با اشاره به این که مبلغ باید تلاش کند در میان مردم محبوب باشد ، گفت : مردم حرف محبوب خود را بهتر قبول می کنند ، اگر مبلغ به این مرحله از محبوبیت برسد ، سخنان و پیام هایش از سوی مردم بهتر بیشتر مورد توجه و پذیرش قرار می گیرد .

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی سیستان و بلوچستان افزود : یک مبلغ می بایست از صحبت صرف پرهیز کرده و تمام حرفهایش با عمل همراه باشد ، در این شرایط با عمل خود نشان می دهد که چگونه می شود آنچه را که گفته شده عملی کرد ، در واقع مبلغ با این روش الگویی عملی از خود ارائه می دهد .

حجت الاسلام ولی نژاد خیرخواهی مبلغ را از دیگر ویژگی های لازم برای فعالان امر تبلیغ اعلام کرد و گفت : مبلغ باید خیر مردم و مستمعین را بخواهد و در جهت خیرخواهی همگان، دلسوزانه تلاش کند.

وی همچنین با اعلام این که بی تکلف بودن در گفتار و اعمال برای مبلغان ضروری است ، پرهیز مبلغ از امورحاشیه ای را یادآورشد و افزود : مبلغ باید خیلی راحت و بی تکلف با مردم و مخاطبان ارتباط برقرار کرده ، با آنها به گفت وگو نشسته و پس از شنیدن سخنانشان ، آنها را در رفع مشکلاتی که دارند یاری کند .

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی سیستان و بلوچستان از پایداری و مقاومت به عنوان دیگر شرایط یک مبلغ خوب نام برد و ضمن تأکید بر ضرورت آگاهی مبلغ از امور روزجامعه ، تحسین و تمجید مخاطبان را از راهکارهای جذب عمومی توسط مبلغ اعلام کرد و گفت : مبلغ می بایست از مخاطبان خود همواره به نیکی یاد کرده و با شرافت معنوی خود ، آنها را مورد تکریم قرار دهد.

وی رازداری و محرم اسرار بودن را دیگر ویژگی لازم برای مبلغ عنوان تأکید کرد و افزود : مردم به واسطه اعتمادی که به مبلغان دارند ، تمام مسائل خود را با وی در میان می گذارند ، به همین دلیل مبلغان به طور مسقتیم و یا غیر مستقیم از اسرار عده ای باخبر هستند و به همین دلیل مبلغ باید در راستای حفظ اسرار عمومی که که به لحاظ اخلاقی ضروری بوده و جلب اعتماد و برقراری ارتباط عمیق را در پی دارد کوشا باشد .

حجت الاسلام ولی نژاد افزود : خوشرویی ، آراستگی و خوش سخن بودن نیز از دیگر شرایط ضروری برای مبلغ است ، یک مبلغ باید تواضع داشته و هرگز علم ، دانش و اطلاعات خود را به رخ دیگران نکشیده ، اطرافیان را تحقیر نکند .

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی سیستان و بلوچستان با یادآوری این که هرگاه مبلغ از مطلبی آگاه نیست ، می بایست با جرأت ندانستن خود را مطرح کرده و هرگز به حاشیه نرود ، افزود : مبلغ نباید مردم را برای راهی که انتخاب می کنند دچار تردید و دودلی کند ، یک مبلغ نباید پول و موقعیت خود را به رخ مخاطب کشیده و در قبال کارهایی که انجام می دهد ، حق الزحمه ای مطالبه کند ، چرا که این امر تأثیری بسیار منفی در مباحث اخلاقی و درک مخاطب از مبلغ خواهد داشت ، فعالیت مبلغ ارزش معنوی داشته و هرگز نمی توان آن را قیمت گذاری کرد .

وی در ادامه بر اصل امانتداری مبلغ تأکید کرد و گفت : مبلغ باید به هنگام تبلیغ ، منابعی را که اطلاعات لازم خود را از آنها کسب کرده نام برده ، معرفی کند ، چرا که زحمت پژوهش ، تحقیق و جمع آوری اطلاعات منبع به عهده فرد ، یا افرادی بوده که باید معرفی شوند .

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان سیستان و بلوچستان در مورد ضرورت های استفاده از جذابیت های هنری به هنگام تبلیغ ، یادآورشد : تبلیغ خود یک هنر است ، که استفاده از جذابیت های هنری برای تأثیرگذاری بیشتر و بهتر در این زمینه نیز بسیار مؤثر خواهد بود ، در واقع ما معتقد هستیم استفاده از زمان ، فرصت و مکان مناسب و همچنین بکارگیری گفتار خاص و ویژه ، چگونگی شروع و ختم بحث ، همه از جذابیت های هنری تبلیغ هستند که می توانند در تأثیرگذاری مطالب ارائه شده مؤثر و کارگشا واقع شوند .

وی همچنین در مورد کوچک و بزرگ شمردن برخی مسائل در امر تبلیغ ، گفت : در نظام طبیعت به طور طبیعی برخی امور نقش محوری دارند و بیشتر مورد توجه هستند ، مثل" آفتاب و ماه" و "آفتاب و ستاره "، وقتی شب است ستاره ها خودنمایی می کنند و ماه نیز به راحتی به چشم می آید اما وقتی آفتاب طلوع می کند ماه به چشم نمی آید، نورانیت آفتاب بیشتر از ستاره است اما این به آن معنا نیست که ستاره وجود ندارد، ولی برتری آفتاب به گونه ای است که بیشتر مورد توجه واقع می شود، بعضی از وقایع تاریخی - اسلامی نیز چنین شرایطی دارند ، به عنوان مثال در واقعه کربلا امام حسین (ع) راهبر جریان بود و بقیه پیرو بودند ، طبیعی است که در این شرایط نیزهادی بیشترمورد توجه است ، اگر دیگران کمتر توجه می شوند از باب بی مهری نیست بلکه همگان در قلب ما هستند، می دانیم 100 که بیاید نود هم پیش ماست ، وقتی می گوییم امام حسین (ع)، یارانش هم پیش ما هستند.

وی در مورد حدیث پیامبر اکرم که فرموده اند "من برای مکارم اخلاق مبعوث شدم" گفت : برای آن که جامعه به درستی هدایت و ساخته شود ، باید مبانی اخلاقی را مد نظر قرار دهیم و بدانیم یک انسان اخلاقی در پذیرش امور منطقی آماده تر است ، اگر جامعه به این مرحله از آمادگی برسد در پذیرش مسائل اخلاقی نیز مستعدتر خواهد بود و به همین دلیل نیز پیامبر اکرم بر این مسئله تأکید داشته اند.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان سیستان و بلوچستان تصریح کرد : اخلاق جزو زیبایی های دین است ، بدون اخلاق ممکن نیست که دیگران دین را بپذیرند ، زیبایی های دین در اخلاق جلوه می کند ، به همین دلیل است که حتی در میدان جنگ و بحرانی ترین زمان ها نیز اسلام رعایت اخلاقیات را توصیه کرده است ، اخلاق ، انسان را مؤدب کرده و برای پذیرش دین نیزآماده تر می شود .

حجت الاسلام ولی نژاد در ادامه با مثبت ارزیابی کردن وضعیت اخلاقی امروز جامعه ، یادآورشد : در جامعه محاسن فراوانی داریم چرا که مردم برای یکدیگر احترام قائل بوده و به هنگام مشکلات به یاری هم می شتابند ، به طوری که در پی زلزله بم ، همه مردم ایران قلبشان به بم رفت و یکجا تپید ، در کشوری که کمک به ایتام ، اعطای خون و دهها مورد دیگر اخلاقی و انسانی وجود دارد ، نشان از وضعیت قابل قبول حاکم است ، البته ضعف هایی نیز وجود دارد که بزرگان و صاحبان قلم باید بیشتر تلاش کرده و در جهت بهتر شدن شرایط فعالیت کنند .